به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، به نقل از روابط عمومي كتابخانه مجلس شوراي اسلامي، این کتاب سالیانی است که در کشورهایی نظیر مصر، لبنان و هند به عنوان کتاب درسی مورد استفاده قرار گرفته و شروح مختلفی مثل شرح یوسف نبهانی بر آن نوشته شده است.

آنچه که این کتاب را اهمیت دو چندان بخشیده، وجود نسخه خطی ترجمه‌ای به زبان فارسی از این کتاب است آن هم با فاصله‌ای تقریباً نزدیک به عصر مولف. 

موضوع این کتاب حکمت عملی است که با تأثّر از کتاب اطواق الذهب زمخشری و با استناد از اوایل قرن هشت قمری موجود است که به لحاظ اشتمال بر گنجینه وسیعی از لغات قدیمی و مختصات سبکی و دستوری، بسیار به کار ادبیات فارسی می‌آید.

سده 7 و 8 از حیث ادوار سبک‌شناسی متون فارسی، دوره نگارش متون نثر به سبک مصنوع و متکلف است و اگر کتابی هم به زبان ساده نوشته می‌شد ویژگی‌های سادگی عصر خود را داشت، یعنی از زبان ساده دوره‌های قبل، به‌ویژه دوره سامانی در آن خبری نبود.

ترجمه این کتاب با این‌که متعلق به دوره فنی نثر فارسی است، اما بسیاری از خصوصیات سادگی نثر دوره سامانی و برخی اختصاصات لهجه خراسان آن عصر را در بردارد.

عبدالحمید ربیع‌نیا و ولی علی‌منش، مصححان اثر مقدمه مفصلی بر آن نگاشته‌اند، و در آن از احوال مؤلف، سبب تألیف کتاب، نگارش به سبک مقامات و کتاب اطواق‌الذهب زمخشری، ذکر احوال مترجم و سال ترجمه کتاب، ویژگی‌های سبک‌شناسی و دستوری، واژه‌ها و ترکیبات ترجمه‌ای، برخی از ویژگی‌های رسم‌الخط و شیوه نگارش نسخه مجلس، شیوه تصحیح و تحقیق کتاب سخن گفته‌اند.

دو نسخه خطی از این کتاب وجود دارد؛ يك نسخه متعلق به کتابخانه مجلس شورای اسلامی با شماره 7038 که در صفحه آخر، تاریخ کتابت آن 728 قمري نوشته شده است و در نگارش این کتاب از این نسخه به عنوان نسخه اساس استفاده شده است. 

نسخه ديگر نيز متعلق به کتابخانه دانشکده الهیات است که در مجموعه‌ای شامل 8 رساله، با شماره (252ج- الهیات) موجود است. در صفحه آخر این نسخه نیز تاریخ کتابت آن،‌ سال (1096قمري) ذکر شده است.

در این کتاب صد مقاله آمده است و بعد از ذکر عربی هر مقاله فارسی آن در زیر هر کدام با توضیحاتی در پانوشت ذکر شده است. نمایه کاملی از آیات در پایان کتاب و به دنبال آن کتابنامه آمده است.

تصویر نسخه خطی مجلس نیز به طور کامل در انتهای کتاب به صورت تمام رنگی آمده است.

این اثر که مترجم آن ناشناخته است، در 404 صفحه، توسط انتشارات کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی به قیمت 140 هزار ریال منتشر شده است.