به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نخستین روز شهریور ماه، همزمان با سالروز تولد ابن سینا و به پاس ارج نهادن به تلاش‌های وی در تدوین متون پزشکی، روز پزشک نامگذاری شده است.

این روزی باید تلنگری باشد برای آشنایی بیشتر با این دانشمند فرهیخته، مرور منابع علمی و کهن عظیم دانشمندان پارسی و یاددآوری این نکته که زمانی این سرزمین مهد تولید دانش و علم جهان و آثار علمی به جا مانده از اندیشمندانش مرجع علوم مختلف برای جهانیان بود. 

ابوعلی حسین بن عبدالله سینا در سال 370 هجری قمری در بخارا به دنیا آمد و تا زمان حیاتش در سال 428 هجری قمری تلاش‌های زیادی برای پیشبرد علوم مختلف انجام داد.
 
وی به دلیل دانش چندگانه خود از جایگاه ممتازی در تدوین متون علمی برخوردار است و محققان و اندیشمندان زیادی در آثار خود از او به عنوان یکی از بزرگترین اندیشمندان تمامی اعصار یاد کرده‌اند. 

او طبابت را در سن 16 سالگی آموخت و روش‌های جدید درمان را در پیش گرفت. تقریبا دو سال بعد، او علومی چون فیزیک و ریاضیات را فراگرفت و در تمامی این علوم جایگاهی ممتاز کسب کرد.

ابوعلی سینا آثار خود را به زبان عربی که زبان رایج علم در آن دوران بود می‌نوشت. علاوه بر این، حدود 20 اثر فارسی منسوب به وی هم وجود دارد که «دانشنامه علایی» و «رساله نبض» از آن جمله‌اند.

این اندیشمند اسلامی آثار متعددی از خود به جای گذاشته که در فهرست نسخه‌های مصنفات ابن سینا اسامی آن‌ها ذکر شده است. این فهرست شامل 131 نوشته اصیل و 111 اثری است که به وی نسبت داده شده است.
 
ابن سینا در علوم مختلفی صاحب اثر است که می‌توان از «شفا» در فلسفه، «زاویه» و «جامع‌البدایع» در علم ریاضیات، «ابطال احکام‌النجوم» و «النبات و الحیوان» در علوم طبیعی و «المدخل الی صناعه الموسیقی» در موسیقی نام برد.

کتاب «قانون در طب» یکی از کتاب‌های ابن سینا در رشته پزشکی است که در کنار آثار دیگر وی با نام‌های «الادویه القلبیه»، «دفع المضار الکلیه عن الابدان الانسانیه»، «قولنج»، «سیاسه البدن و فضایل الشراب»، «تشریح الاعضا»، «الفصد» و «الاغذیه و الادویه» نام وی را با عنوان پزشکی متفاوت مطرح کرد.

«قانون» که در آن به طور مفصل درباره علم پزشکی توضیحاتی ارایه شده، قریب 700 سال به عنوان یکی از مراجع علم پزشکی، علاوه بر مطالعه در مراکز علمی در شرق اسلامی، در مهم‌ترین مراکز علمی اروپا نیز تدریس شد.

ابن سینا پزشکی را یک علم و جدا از باورهای نادرست مردم درباره سلامت انسان معرفی می‌کند و همین نگاه متفاوت او به پزشکی است که سبب می‌شود کتابش تا سال‌ها مورد توجه اندیشمندان و پزشکان جهان قرار بگیرد. 

قطب‌الدین شیرازی، محمدبن احمد امشاطی، فخرالدین رازی، قطب‌الدین ابراهیم بن‌علی مصری، علاءالدین بن ابوحزم قرشی و موسی بن یونس از اندیشمندانی هستند که شرح‌های مختلفی را بر کتاب قانون ابن سینا نوشته‌اند.

نسخه اصلی کتاب «قانون در طب» به زبان عربی نوشته شده و عبدالرحمن شرفکندی، مطرح‌ترین مترجم این کتاب به زبان فارسی است که دوره کامل این کتاب را به فارسی برگردانده است. 

کتاب «قانون در طب» در پنج بخش تدوین شده که این بخش‌ها به مباحثی چون کلیات طب، ادویه مفرده، امراض مخصوص اعضا، امراض عمومی بدن و ادویه مرکبه اختصاص یافته‌اند. وی بخشی از این کتاب را به مسایل مربوط به بهداشت فردی مانند سلامت چشم، گوش، دهان و دندان اختصاص داده و رهنمودهایی را درباره این موضوع ارایه کرده است. 

برخی از اندیشمندان کتاب قانون را یکی از سه اثر برتر در حوزه طب سنتی می‌دانند و آن را با آثاری چون الحاوی اثر محمد زکریای رازی و کامل‌الصناعه نوشته مجوسی اهوازی مقایسه می‌کنند و معتقدند از حیث جامعیت، کتاب قانون جایگاه نخست را دارد. 

کتاب قانون را می‌توان دانشنامه‌ای عظیم دانست که ابن سینا در آن به شیوه‌ای نظام‌مند دانش پزشکی روز را در کنار تجربیات و مکشوفات خود در اختیار سایرین قرار می‌دهد. 

قانون برجسته‌ترین اثر پزشکی نوشته شده به قلم ابن سیناست اما وی آثار متعدد دیگری هم در این حوزه دارد که هنوز توجه زیادی به آن‌ها نشده و وی در آن‌ها مخاطب را با نگاه عمیق و فیلسوفانه خود به پزشکی آشنا می‌کند. 

کتاب «دفع المضار الکلیه عن الابدان الانسانیه» به زبان فارسی و با عنوان «دور ساختن هر گونه زیان از تن آدمیان» با بازنویسی و تحقیق علیرضا عباسیان منتشر شده و به اسامی مختلفی چون «تدارک خطا الواقع فی التدبیر الطبی» یا «رفع مضار الکلیه» نیز شناخته شده است.
 
اصل کتاب به زبان عربی و در میانه سال‌های 392 تا 403 هجری قمری در هفت رساله متفاوت نوشته شد و نسخه‌های خطی متعددی از آن موجود است. وی در این کتاب به اشتباهاتی می‌پردازد که افراد ممکن است در مسایل مربوط به حفظ سلامتی مرتکب شوند.
 
برای مثال وی به طور خلاصه اطلاعاتی درباره مضرات غذاهای ترش، تلخ و خشک ارایه می‌دهد و بخشی از کتاب را به استحمام و موارد مرتبط به آن از جمله حمام سرد، حمام گرم، آشامیدن چیزهای سرد در حمام و ضررهای بیرون آمدن ناگهانی از اختصاص می‌دهد.

تاکنون چندین کتاب درباره زندگی و خدمات ابن سینا منتشر شده که می‌توان به آثاری چون «پورسینا» نوشته‌ سعید نفیسی و ترجمه کتاب «ابن سینا، شهریار پزشکان» اشاره کرد.

این دانشمند برجسته در رمضان سال 428 هجری قمری در شهر همدان درگذشت و آرامگاهش در شهر همدان واقع شده است.

امروز، یکم شهریور ماه، در تقویم به نام روز بزرگداشت ابوعلی سینا و روز پزشک مزین شده است.