یزدان منصوریان درباره تغيير نام رشته كتابداري و اطلاع‌رساني به خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، گفت: قبل از صحبت درباره تناسب عنوان جدید با محتوای رشته، لازم است به نکته‌ای درباره دشواری انتخاب عنوان برای این رشته اشاره کنم.
وي ادامه داد: عنصر بنیادی و درون‌مایه اصلی این رشته مفهوم «اطلاعات» است، مفهومی بسیار گسترده با وجوهی متعدد که تدوین تعریف دقیقی از آن را بسیار دشوار می‌کند؛ تعریف جامعی که بتواند به روشنی چیستی اطلاعات و چگونگی تولید، اشاعه و استفاده از آن را نشان دهد، چرا که اطلاعات عنصری بنیادی است که در بافت‌های مختلف معنای متفاوتی دارد؛ مثلا تعریف اطلاعات می‌تواند عینی و مبتنی بر منابع اطلاعاتی یا تعریفی ذهنی و مبتنی بر توان آگاهی بخشی آن باشد.
وي افزود: تبدیل اطلاعات به آگاهی در فرایند معنابخشی در ذهن گیرنده اطلاعات رخ می‌دهد که خود متاثر از عوامل متعددی است بنابراین، متخصصان این رشته که با گردآوری، سازماندهی و اشاعه اطلاعات سروکار دارند باید به همه این عوامل توجه داشته باشند. در نتیجه حوزه فعالیت آنان بسیار وسیع خواهد بود.
اين استاد كتابداري تاكيد كرد: یافتن واژه‌ای که بتواند گستردگی کار متخصصان این حوزه را نشان دهد، معضل بزرگی بود و بحث‌های فراوانی به دنبال داشت، البته این بحث‌ها را به فال نیک می‌گیريم و خوشحاليم که دانشجویان و استادان این رشته در سال‌های اخیر دغدغه بازتعریف رشته خود را داشته‌اند.
به گفته منصوريان، عنوان جدید جامعیت بیشتری دارد و می‌تواند دامنه فعالیت متخصصان این رشته را بهتر نشان دهد.
وي درباره مشكلات نام پيشين رشته نيز توضيحاتي را ارايه كرد و افزود: عنوان قبلی بازتاب دقیق و جامعی از دامنه فعالیت متخصصان این رشته نبود و به همین دلیل بسیاری از دانشجویان و همکاران دانشگاهی طرفدار تغییر این نام بوده‌اند.
وي يادآور شد: به علاوه اين‌که در چند دهه گذشته تغییرات مشابهی در گروه‌های آموزشی این رشته در سایر کشورها رخ داده که نشان از پویایی و تحولی است که در این عرصه جریان دارد. بنابراین، این تغییر عنوان نیز خود انعکاسی از گستردگی و پویایی این رشته است.
منصوريان در پاسخ به اين سوال كه آیا نام جديد رشته انتظارات و نيازهاي دانشجويان و استادان را برطرف خواهد كرد، گفت: تحقق این هدف مستلزم تغییر در محتوای آموزشی رشته و بازتعریف جایگاه متخصصان این رشته در سازمان‌های متولی آموزش، پژوهش و فرهنگ است.
وي اضافه كرد: من در سال ۱۳۹۰ مقاله‌ای با عنوان «صد شغل برای کتابداران: پست‌های سازمانی نوين در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی» در فصلنامه مطالعات ملي كتابداري و سازماندهي اطلاعات منتشر کردم که گواهی بر گستردگی عرصه‌ای است که متخصصان این رشته می‌توانند در آن فعالیت کنند.
اين مدرس كتابداري گفت: همان‌طور که در این مقاله آمده است، کتابخانه‌ها - با تمام تنوعی که دارند - فقط یکی از مراکزی هستند که متخصصان این رشته می‌توانند در آن مشغول به کار شوند ولی دامنه این فعالیت فقط به کتابخانه محدود نمی‌شود. هرچند کتابخانه‌ها نیز بسیار متنوعند؛ مثلاً در مقاله دیگری من ۸۶ نوع کتابخانه را معرفی کرده‌ام که هر یک می‌توانند زمینه‌ای برای فعالیت متخصصان این رشته باشد. با این حال، کتابخانه تنها گزینه دانش‌آموختگان این رشته نیست و آنان می‌توانند با تکیه بر دانش و مهارت‌هایی که آموخته‌اند در بسیاری از عرصه‌های علمی، آموزشی و فرهنگی موفق باشند.
وي با اشاره به اين‌كه خوشبختانه در سال‌های اخیر اقدامات مناسبی برای بازنگری در برنامه درسی این رشته صورت گرفته که همچنان ادامه دارد، اظهار كرد: من در مقاله‌ای با عنوان «گرایش‌های تحصیلی تخصصی و بین‌رشته‌ای در آموزش علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی» ۶۰ گرایش تحصیلی این رشته در دانشگاه‌های خارج از کشور را معرفی كردم که یا حاصل تخصص‌گرایی در یکی از وجوه موضوعی رشته نظیر ذخیره و بازیابی اطلاعات است یا محصول پیوندهای بین‌رشته‌ای با سایر حوزه‌های دانش بشری.
عضو هيات علمي دانشگاه خوارزمي معتقد است، منزلت هر حرفه را کارکردهای اجتماعی آن مشخص می‌کند. هرچه رشته‌ای برای جامعه مفیدتر باشد و عموم مردم با این سودمندی بیشتر آشنا باشند، منزلت متولیان آن بالاتر خواهد بود.
وي در پايان سخنانش تاكيد كرد: گاه کارکردها و سودمندی‌های بعضی از رشته‌ها برای عموم مردم شناخته شده نیست. در نتیجه، این نقش ارزشمند ممکن است کمی پنهان بماند. بنابراین، متولیان این رشته‌ها و نقش مثبتی که برای جامعه دارند ناشناخته خواهد ماند. بر این اساس، اگر قرار است منزلت حرفه‌ای ارتقا یابد این ارتقاء باید همزمان در افزایش نقش متولیان آن و شناخت جامعه باشد.
چهارشنبه ۱۲ مهر ۱۳۹۱ - ۰۸:۰۰
نظر شما