به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، «كتاب ماه كليات» نشريه‌اي است كه با هدف اطلاع‌رساني و نقد و بررسي كتاب و كمك به ارتباط خلاق ميان پديد‌آورندگان، ناشران، كتابداران، كتابخوانان و ديگر فعالان عرصه نشر و فرهنگ كشور، از سوي خانه كتاب منتشر مي‌شود.
«كتاب ماه كليات» با توجه به رده‌بندي دهد‌هي ديويي به نقد و بررسي كتاب‌هاي علوم كتابداري، اطلاع‌رساني، روزنامه‌نگاري، نسخ خطي، رايانه، دايرة‌المعارف و فهرست‌ها، لغت‌‌نامه و فرهنگنامه، كتابشناسي و دانشنامه مي‌پردازد.
همچنين در هر شماره فهرست كامل کتاب‌های منتشر شده ماه قبل در لوح فشرده همراه آن ارايه مي‌شود.
در بخش فهرست مطالب اين شماره كه با سخن نخست آغاز شده، مطلبي با عنوان اصطلاحنامه و هستي نگاشت به قلم دكتر عباس حري، استاد دانشگاه تهران مي‌خوانيم.
دكتر حري در اين مطلب مي‌گويد: «در رشته ما كه هميشه سر و كارش با منايع اطلاعاتي و دانش مضبوط بوده، دو مفهوم، پيوسته نقش مفاهيم پايه را بر عهده داشته‌‌اند، يكي ذخيره‌سازي و ديگري بازيابي، البته اين دو مفهوم در طول زمان از لحاظ لفظي تفاوت يافته، ولي اصل مفاهيم پيوسته ثابت مانده است.»
وی در اين مطلب مي‌افزايد: «به تناسب نگرش‌هاي مسلط زمان بر ذخيره و بازيابي، تدابير، فنون و ابزارهاي متناسب با آن نگرش‌ها نيز، باب شد... سر عنوان‌هاي موضوعي با توجه به برجسته‌سازي نوع خاصي از منابع اطلاعاتي، ابزار مقبول ذخيره و بازيابي تلقي مي‌شد.
حری در ادامه به توضيح اصطلاحنامه و هستي نگاشت مي‌پردازد و مي‌گوید: «كلمه اصطلاحنامه چندان دشواري ارزشي ندارد. در آغاز اين اصطلاح(تزاروس) به چيزي گفته مي‌شد كه امروزه به گنجواره مشهور است و روابط معنايي پيچيده امروزي در آن چندان مطرح نبود.»
«اصطلاحنامه‌ها به سرعت تبديل به سر‌عنوان‌هاي موضوعي شدند، منتهي در عرصه ذخيره، بازيابي مواد و منابعي به جز كتاب. حتي روايت‌‌هاي بر خط اين‌گونه ابزار‌ها نيز به سرعت در محيط ديجيتال رواج يافت.»
«آنتولوژي» يا «هستي‌شناسي» را متخصصان هوش مصنوعي و مهندسان دانش از حوزه فلسفه گرفته بودند كه درباره وجود و هستي بحث مي‌كند. پيش‌فرض اين متخصصان و مهندسان آن بود كه مي‌شود واقعيت واقعي را آن‌گونه كه هست در محيط مجازي بازسازي كرد.
بخش ويژه‌نامه هستي‌شناسي اين ماهنامه شامل سرفصل‌‌هايي همچون «هستي‌نگاري و كاربرد آن در نظام‌هاي بازيابي اطلاعات»، «اصطلاحنامه و كاربردهاي آن در محيط الکترونيكي»، «هستيشناسيها، پل‌هايي براي جزيره‌هاي پراكنده در اقيانوس وب» و «تبديل اصطلاحنامه به هستان‌شناسي» است.
اين بخش با عناوين هستان‌نگاري، روش‌شناسي‌ها، ابزار‌ها و زبان توسعه، رويكرد هستي‌شناسانه در طراحي و توسعه استانداردهاي حوزه سازماندهي دانش و عملكرد هستي‌شناسي در نظام‌هاي بازيابي اطلاعات، ادامه پيدا مي‌كند.
«ارزيابي و رتبه‌بندي ابزارهاي ساخت هستي‌شناسي»، «اجماع هستي‌شناسي و اصطلاحنامه براي ساخت طرح‌هاي آر. دي. آف» و «پياده‌سازي اف.بي.ار در مجموعه پايان‌نامه‌هاي كتابخانه مركزي تايوان: طرح اوليه» از بخش‌هاي ديگر فهرست ويژه‌نامه هستي‌شناسي محسوب مي‌شوند.
بخش هستي‌نگاري و كاربرد آن در نظام‌هاي بازيابي اطلاعات با منعكس كردن نظرات دكتر ملوك‌السادات حسيني بهشتي، دكتر عباس حري، مهندس محمود خراط و دكتر فريبرز خسروي در قالب يك ميزگرد آمده است.
اين فرهيختگان به ترتيب استاديار پژوهشگاه علوم فناوري و اطلاعات ايران، استاد دانشگاه تهران، عضو هيات علمي پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات و استاديار سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران هستند.
اين بخش عنوان مي‌كند: هستيشناسيها با توجه به ساختار معنايي موجود در آن‌ها به عنوان راه‌حلي براي دست‌يابي به اطلاعات لجام گيسخته در پايگاه‌هاي اطلاعاتي بزرگ و به ويژه وب مطرح شدند.
در واقع هستيشناسيها به دنبال ساختن دنيايي مجازي از واقعيت‌هاي موجود، روابط موجود يا به بياني ديگر واقعيتي مجازي‌اند.
ساختن چنين دنيايي به آگاهي از واقعيت‌هاي موجود، روابط بين آن‌ها و دانستن آن‌چه در ذهن انسان از درك واقعيت‌ها مي‌گذرد، بستگي دارد.
اصطلاحنامه و كاربردهاي آن در محيط الكترونيكي» مقاله‌اي از دكتر مريم كازراني، عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، دانشكده پيراپزشكي است كه در آن به معرفي اصطلاحنامه‌ها و جايگاه اين اثر در ميان ساير آثار مي‌پردازد.
بخش ديگري از اين ماهنامه تخصصي به نقد و بررسي كتاب‌هاي فارسي اختصاص دارد كه شامل بخش‌هايي با نام‌‌هاي «مديريت يادگيري الكترونيكي»، «اصول ايفلا براي حفاظت و نگهداري از مواد كتابخانه‌اي»، «ربط در علم اطلاعات» و «روش‌شناسي آينده‌نگري» است.
در بخش نقد و بررسی این شماره از نشریه کتاب ماه کلیات، كتاب «مديريت يادگيري الكترونيكي» با ترجمه عماد قائني و بابك عبدحق معرفی و نقد شده است.
نقد این كتاب به قلم دكتر نصرت رياحي‌نيا استاد گروه كتابداري و معاون پژوهشي_ اداري مالي دانشكده روان‌شناسي و علوم تربيتي دانشگاه خوارزمي صورت گرفته است.
اين منتقد با معرفي كتاب، تحليل مديريت يادگيري و ارايه مقدمه و معرفي كاستي‌ها و امتياز‌هاي ترجمه اين كتاب، معتقد است: مفهوم آموزش با استفاده از فناوري رايانه‌اي در محيط مجازي با نام اينترنت، مفهوم اوليه آموزش از راه دور يا آموزش الكترونيكي است.
وي مي‌گويد: نگارش متن كتاب بيش از آن كه به صورتي كاربردي و همانند كتب فني به صورت مجموعه‌‌اي دستور‌العمل باشد، گردآوري ای است روايت‌گونه، از افراد و اشخاص مختلف كه كتاب را بيشتر به ادبيات پژوهش، شبيه كرده است.
بخش پاياني اين ماهنامه تخصصي به گزارش تحقيقات مي‌پردازد و عنوان آن پژوهشي‌هاي دانشگاهي در حوزه كتابداري و اطلاع‌رساني به قلم حامد عليپور حافظي، مدرس پيام نور دانشگاه خوي است.
اين بخش نيز گزارش تحقيقات 9 پايان‌نامه كارشناسي ارشد در حوزه كتابداري و اطلاع‌رساني را با ذكر موضوع و هدف پژوهش ارايه مي‌كند.
شنبه ۱۴ بهمن ۱۳۹۱ - ۱۳:۳۴
نظر شما