به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، دهم اردیبهشت‌ماه روز ملی خلیج‌فارس نامگذاری شده است. این روز در ایران برابر با سالروز اخراج پرتغالی‌ها از تنگه هرمز و خلیج‌فارس است. تصویب این نام در بهمن‌ماه 1383 از سوی کمیته یکسان‌سازی نام‌های جغرافیایی در سازمان نقشه‌برداری کشور انجام شد و اهمیت گرامیداشت این روز هر سال بیشتر و بیشتر می‌شود.

«داستان بحث درباره نام خلیج‌فارس از جای دیگری منشا می‌گیرد. در اواخر قرن نوزدهم استعمارگران برای ورود دوباره به منطقه خلیج فارس دست به‌کار تفرقه‌اندازی میان ساکنان شمالی و جنوبی خلیج فارس می‌زنند. پس از آن در نیمه اول قرن بیستم با برنامه‌ای جدید و با جعل اسناد و اسامی جغرافیایی، ابتدا «سرفرانسیس ارسكین لاخ» و سپس «سرچارلز بلگریو» كارگزار انگلیس در بحرین در کتابی که در سال 1966 میلادی می‌نویسد، مدعی «عربی» بودن نام «خلیج فارس» می‌شوند.»

آن‌چه بازگو شد بخشی از سخنان محمدرضا سحاب، مدیر موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب بود که در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) مطرح کرد. وی در ادامه سخنانش گفت: این استعمارگران از میان هزاران سند، نقشه و اطلس با استفاده از اشتباه‌هایی که در چند نقشه وجود داشت و جای «بحراحمر» با «خلیج فارس» جابه‌جا شده بود، سواستفاده کرده و به اعراب القا كردند كه نام صحیح این دریا چیز دیگری است. 

وی افزود: این جریان‌سازی پس از کودتای عبدالكریم قاسم در عراق و در سال 1337 ادامه پیدا کرد و در 1339 نیز جمال عبدالناصر رییس‌جمهوری وقت مصر به‌دنباله اختلافاتی كه با شاه ایران داشت، بار دیگر از نامی غیر از خلیج فارس در سخنانش استفاده کرد. ادامه این روند به آن‌جا رسید که شیوخ و سران عرب  با پرداخت هزینه‌های هنگفت کم‌کم نام دیگری را وارد ادبیات کتاب‌ها و نقشه‌های کشورهای حوزه خلیج فارس و پس از آن رسانه‌ها، کتاب، اطلس و نقشه‌های دیگر کشورها کردند.

سحاب اظهار کرد: در این دوران ورود كتاب‌ها و نقشه‌ها به كشورهای عربی از سوی گمرک و پست بازرسی می‌شد و هرگاه عبارت صحیح «خلیج فارس» در نشریه، كتاب یا نقشه‌ای به‌كار رفته بود، آن‌را توقیف یا مسترد می‌کردند و متاسفانه این اتفاق ناشایست هنوز هم ادامه دارد. 

وی توضیح داد: در پاسخ به این مسایل فعالیت‌های بسیاری در حوزه خلیج فارس از سوی ایرانیان انجام شد. تشكیل نمایشگاه‌ها، سمینارها، كنفرانس‌ها، چاپ اطلس‌ها، مجموعه نقشه‌ها، اسناد و مدارک تاریخی و جغرافیایی برخی از این فعالیت‌ها به‌شمار می‌رود.

مدیر موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب گفت: عباس سحاب، پدر کارتوگرافی ایران با انتشار کتاب «اطلس اسناد تاریخی و نقشه‌های جغرافیایی درباره خلیج فارس (فارس از ماقبل تاریخ تا زمان حاضر)» به دو زبان فارسی و انگلیسی، همراه با فهرستی به زبان فرانسه در سال 1349 از پیشگامان این مساله بود. 

این پژوهشگر حوزه جغرافیا ادامه داد: این کتاب در هشت فصل تدوین و شامل «خلیج فارس در الواح و نقشه‌های دوره باستان از آغاز تا 400 م.(82 نقشه)»، «خلیج فارس در نقشه‌های قرون وسطی از 401 تا 1470 میلادی (93 نقشه)»، «خلیج فارس در نقشه‌های جهان دوره رنسانس از 1471 تا 1700 م. (78 نقشه)» و «خلیج فارس در نقشه‌های جهان دوره جدید از 1701 میلادی تا زمان حاضر» است. دیگر فصل‌های کتاب نیز «خلیج فارس در نقشه‌های آسیا، ایران و منطقه خاورمیانه» و «كتابشناسی و فهرست‌ها» به‌شمار می‌روند.

سحاب با اشاره به دیگر اقدامات انجام شده افزود: چاپ و انتشار «اطلس نقشه‌های تاریخی ایران» تالیف عباس سحاب در سال 1355، «خلیج فارس در عصر استعمار» نوشته «ر. وادالا» و ترجمه شفیع جوادی در سال 1356، جلد دوم اطلس خلیج فارس به‌نام «مجموعه اطلس اسناد تاریخی و نقشه‌های جغرافیایی خلیج فارس» در سال 1364، چاپ كتاب «نقشه‌های جغرافیایی و اسناد تاریخی خلیج فارس» در 1368 برخی از کتاب‌هایی‌اند که با چاپ آن‌ها تلاش شد در راه نشان دادن سند و مدارک، همچنین پیشینه تاریخی منطقه خلیج فارس گام‌های موثری برداشته شود.

وی اظهار کرد: «اطلس نقشه‌های قدیمی خلیج فارس» (از 3000 قبل از میلاد تا سال 2000 میلادی) را با همکاری جواد صفی‌نژاد، علی‌اكبر محمودیان، فرهاد تهرانی و هوشنگ قاسمی در سال 1380 تدوین کردیم.  از سوی دیگر با اقدام به انتشار کتاب انگلیسی زبان (Persian Gulf: Atlas of Old and Historical Maps) به‌دست همین مولفان و از سوی مرکز اسناد وزارت امور خارجه و دانشگاه تهران تلاش شد تا در بخش بین‌المللی نیز فعالیت‌های بیشتر و پررنگ‌تری انجام شود. «حاکمیت ایران بر جزایر تنب و ابوموسی» نوشته دکتر پیروز مجتهدزاده به دو زبان فارسی و انگلیسی، «اسناد نام خلیج‌فارس (میراثی کهن و جاودان)» از محمد عجم برخی دیگر از این کتاب‌هاست.

سحاب در پایان سخنانش بیان کرد: تلاش‌های ایرانیان در این حوزه‌ها همچنان ادامه دارد و هر ساله برنامه‌ها و جشنواره‌های بسیاری برگزار می‌شود اما انجام چنین تکلیفی تنها از عهده ناشران و نویسندگان برنمی‌آید و نیاز به حمایت جدی از سوی دولتمردان برای ادامه این راه و مبارزه با استعمار ذهنی مردم در سراسر جهان داریم.