قیام زنگیان 

در ماه شوال 225 هـ . ق. 869 م. قیام زنگیان آغاز و نزدیک 15 سال دوام یافت. هسته اصلی قیام را بردکان که به قشر وسیعی تبدیل شده بودند، تشکیل می‌داد. رهبر این قیام که دست کمی از قیام اسپارتاکوس ندارد، علی بن عبدالرحیم طالقانی است. خانواده‌اش از طرفداران آل علی بودند. او که در بندگان نیروی بزرگی می‌دید با دادن شعار آزادی جنبش زنگیان را به وجود آورد و خود در بصره مقام گرفت. این جنبش چنان نیرومند شد که چندین‌بار زنگیان انقلابی بزرگترین سرداران عرب را شکست دادند. «صاحب الزنج» رهبر قیام بر نواحی اهواز، شوش، دشت میشان و جی و جندیشاپور دست یافت. عاقبت خلیفه عباسی ـ الموفق ـ موفق به سرکوبی این جنبش گردید. در این جنبش نیز تغییر رویه رهبران که پس از پیروزی‌های اولی خود به گرد آوردن غنائم و شیوه خلیفه‌گری دست زدند، عامل مهم شکست بود. ضعف دستگاه خلافت و نفوذ ایرانیان در این دستگاه مقدمه پدید آمدن حکومت‌های نیم مستقل و مستقل در ایران گردید.

صفحه 46/ نگاهی کوتاه به قیام‌های سیاسی و مذهبی در ایران (از عباسیان تا انقلاب اسلامی)/ عباس قدیانی/ انتشارات یادداشت/ چاپ اول/ سال 1392/ 168 صفحه/ 6500 تومان