«کمین» داستانی پرتعلیق را در کوران حوادث غرب کشور در سالهای نخست پیروزی انقلاب اسلامی روایت میکند. معلمی با یک خودرو جیپ در میان روستاهای مختلف کردستان کتاب توزیع میکند و در یکی از آخرین سفرهایش در کمین نیروهای آشوبگر و ضدانقلاب محلی گرفتار میشود. روستاییان پس از مطلع شدن از این واقعه، از کانالهای مختلفی اعم از شبیخون زدن به اردوگاه آشوبگران و نیز مذاکره با آنها سعی در نجات معلم دارند.
داستان کمین در گاه نخست و با توجه به شخصیتپردازی برای افراد حاضر در آن، چیدمانی منطقی، باورپذیر و غیرکلیشهای دارد و میتوان در لابهلای سطور آن به یک تصویر آگاهانه مبتنی بر رفتارشناسی صحیح از حوادث و شخصیتهای انقلابی و ضدانقلابی در سالهای پایان دهه پنجاه و اوایل دهه شصت رسید.
در عین حال کمین نمایشی جذاب و پرکشش از صحنههای تعقیب و گریز در کوهستان را به تصویر کشیده است که در نوع خود قابل توجه است و در این میان تلاش شجاعی در این متن کوتاه برای توصیف میزانسنهایی که سرمای کوهستان را به همراه انجماد حاصل از ترس در درون مخاطب تلقین میکند بسیار قابل اعتناست.
داستان کوتاه «قاصد» در فضای جبهههای جنگ تحمیلی میگذرد و به ماجرای شهادت سومین برادر از جمع چهار برادر یک خانواده باز میگردد. قاصد بیش از هر موضوع از عنصر پایانبندی تاثیرگذار و غافلگیر کننده در مواجهه با مخاطب بهره میبرد. ضربآهنگ عبارات و کلمات پایانی این متن کوتاه که به نوعی پیشگویی درباره شهادت برخی از رزمندگان و زندهماندن برخی دیگر از آنهاست، به این داستان فضای ماورایی و سوررئال داده است.
شجاعی متن این فیلمنامه کوتاه را با وجود ساختارمندی تصویری آن به گونهای روایت میکند که مخاطب آن بیش از هر چیز مبهوت شخصیتپردازی افراد حاضر در آن به ویژه آخرین برادر از جمع چهار برادری که سه نفر از آنها شهید شدهاند، میشود.
داستان «بولدوزرچی» را میتوان تلاشی برای بیان داستانی طنز از یک رویداد متحورانه در جبهه دانست. یک بولدوزرچی ایرانی با حضور در منطقه نظامی عراق خود را به جای یک سرباز عراقی جا میزند و به تخریب خاکریز دشمن میپردازد.
طنز حاکم بر ساختار این روایت در کنار ماجرای جذاب و عجیبی که دستمایه خلق این روایت شده و بیش از هر چیز به فضای این داستان تصویری بدیع بخشیده است. تلاش شجاعی برای بهرهمندی از زبان روایی طنز منجر به دور شدن نمایشنامه از فضای روایی کلیشهای شده است.
در داستان «ضریح» نویسنده سعی کرده در فضایی خاص به تلاش چند رزمنده برای به غارت نرفتن ضریح امامزاده شهرشان پس از ویران شدن توسط ارتش عراق بپردازد.
بیان این داستان بیش از آنکه مدیون دیالوگها و کنشهای گفتمانی شخصیتهای خود باشد، میکوشد با صحنهپردازی و بیان تنظیم مسیر حرکت دوربین در متن و توصیف صحنههای نبرد و درگیری به اقتضاء کوچکی متن، به خود جان ببخشد.
به عبارتی ساده میتوان کمین و سه فیلمنامه کوتاه این کتاب را تلاشی برای تجمیع چهار موقعیت داستانی مجزا در فضاهای متفاوت قلمداد کرد که شخصیتهای حاضر در ساخت همگی آنها در ساحتهای سازنده شخصیت انسان مومن مشترک هستند.
انتشارات کتاب نیستان کتاب «کمین» را به بهای 50 هزار ریال منتشر کرده است.
نظر شما