شنبه ۲ شهریور ۱۳۹۲ - ۱۲:۴۰
نقد و بررسی 6 کتاب درباره انقلاب اسلامی ایران

پنجمین جلد از کتاب «نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» به همت مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است. این اثر شش كتاب از نویسندگان داخلی و خارجی درباره انقلاب اسلامی ایران را نقد و بررسی می‌کند.-

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از روابط عمومی موسسه فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، بزرگ‌نمايي و افراط در تاريخ‌نگاري به اندازه‌ اغماض‌هاي بي‌جا و برخوردهاي تفريطي و انفعالي زيان‌آور است و هر دو، جامعه‌ تشنه‌ حقيقت را به گمراهي مي‌كشد. 

واقع‌گرايي، حقيقت‌بيني و دقتِ همراه با صداقتِ يك مورخ، سرمايه‌ ارزشمندي است كه وي را همه‌ جاي آثارش از گزند خطا، خيانت و انحراف مصون مي‌‌کند. اين دقت و تامل در بررسي رويدادهاي منتهي به انقلاب اسلامي و حوادث سه دهه‌ اخير اهميت بيشتري دارد. 

سير تحولات شكل‌گيري، پيروزي و تداوم انقلاب اسلامي، حركت كشور به سوي استقلال، حاكميت ملي و عدم وابستگي سير پرفراز و نشيبي است كه نويسندگان فراواني كوشيده‌اند به آن بپردازند. «ليبرال‌ها»، «سلطنت‌طلبان»، «فراماسون‌ها» و «كمونيست‌ها» از جمله كساني بودند كه درباره‌ انقلاب اسلامي قلم زده‌اند و آثار خود را منتشر كرده‌اند. در اين ميان شناخت سره از ناسره به نقدي منصفانه و منطبق با حقايق انقلاب اسلامي نيازمند است كه مركز اسناد انقلاب اسلامي به نقد برخی از این آثار اقدام کرده است.

کتاب «نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» چندین مقاله را دربردارد. مقاله‌ نخست به نقد كتاب «بازخوانی جامعه‌شناختی سنت‌گرایی و تجددطلبی در ایران بین دو انقلاب» اختصاص دارد كه جواد افشاركهن به رشته‌ تحریر درآورده و علی كردی به بررسی و نقد آن پرداخته است. نویسنده در این كتاب، به موضوع منازعه دیرین و همچنان پابرجای «سنت و تجدد» پرداخته است. وی با محور قراردادن بینش جامعه‌شناختی، به دنبال واكاوی زمینه‌های اجتماعی پیدایش تجددگرایی و سنت‌گرایی در ایران و رشد و دوام آن‌هاست. 

در این اثر، به عوامل داخلی جامعه توجه شده و از بررسی نقش و تاثیر عوامل خارجی پرهیز شده است. همان‌طور كه مولف در پیشگفتار كتاب تاكید كرده، مفاهیم كلیدی این تحقیق یعنی «سنت»، «سنت‌گرایی»، «تجدد» و «تجددگرایی» فارغ از بار ارزشی مثبت و منفی آن‌ها و به دور از داوری بررسی شده و فقط با هدف تفكیك نیروهای اجتماعی وابسته به هر طیف به كار گرفته شده است. این مقاله با استناد به نظریه‌های مختلف موجود در این موضوع، دیدگاه‌های نویسنده را نقد می‌كند. 

مقاله‌ دوم، نقد كتاب «آخرین روزها: پایان سلطنت و درگذشت شاه» نوشته هوشنگ نهاوندی، وزیر علوم دولت شریف‌امامی و رییس دفتر فرح است كه به قلم ولی‌اله حامی كلوانق نوشته شده است. نهاوندی در این كتاب می‌کوشد تا اثبات كند كه دولت‌های غربی مانند آمریكا علیه رژیم شاه توطئه‌هایی كردند كه به وقوع انقلاب اسلامی انجامید. ناقد، توهم توطئه و پایبندنبودن نویسنده به انصاف در بازگویی وقایع را با استناد به منابع متعدد بررسی و نقد كرده است. 

احمدرضا عصاری در مقاله‌ سوم این مجموعه به نقد كتاب «ایران؛ از دیكتاتوری سلطنتی تا دین‌سالاری» پرداخته است. این كتاب را محمد امجد تالیف كرده و حسین مفتخری آن را به فارسی برگردانده است. ساختار روشی و محتوایی كتاب از نظر گستردگی موضوع‌های مطرح‌شده در آن، به همراه نادیده گرفتن برخی مباحث روشی از سوی مولف، تاثیر مستقیمی بر نگارش و تجزیه و تحلیل‌های آن داشته است. همچنین تحلیل مباحث از منظر یك ناظر بیرونی و بدون اشراف عمیق به جریان‌های داخلی ایران در زمان وقوع انقلاب اسلامی، در این مقاله نقد و بررسی شده‌ است. 

محمد فكری در مقاله‌ چهارم این مجموعه، كتاب مجموعه مقالات «ایران پس از انقلاب» را نقد و بررسی کرده است. «ایران پس از انقلاب» ویراسته هوشنگ امیراحمدی و منوچهر پروین است كه توسط دكتر علی مرشدی‌زاد به فارسی ترجمه شده.  نویسندگان مقالات كتاب مذكور با بررسی جوانب مختلف انقلاب اسلامی ایران، تحلیل‌هایی را از شرایط و وضعیت ایران پس از انقلاب ارایه داده‌اند كه دایره‌ زمانی و انطباق آن محدود به همان سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی است. 

اوضاع دشوار سال‌های نخستین‌ پس از انقلاب اسلامی به‌ویژه دفاع در برابر هجوم عراق، ملاحظات خاصی را در سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌های نظام جمهوری اسلامی ایجاد كرده بود كه نویسندگان كتاب سعی كرده‌اند آن‌ها را به تمام دوران پس از انقلاب اسلامی تعمیم دهند. آقای فكری با مطالعه‌ وضعیت متفاوت اوایل انقلاب اسلامی نسبت به امروز، تحلیل‌های نویسندگان این كتاب را نقد كرده است. 

محمد مبشری در مقاله‌ پنجم، كتاب «شكست شاهانه» نوشته‌ «ماروین زونیس» را كه به قلم عباس مخبر به فارسی برگردانده شده، نقد و بررسی كرده است. «زونیس» كوشیده است تا بر مبنای یك تحلیل روان‌شناختی از شخصیت شاه، وقوع انقلاب اسلامی را تبیین کند. با وجود این، نویسنده در تحلیل خود از نقش اوضاع بین‌المللی به‌ویژه مواضع و اقدامات دولت آمریكا غافل نیست. ناقد با استناد به منابع تاریخی و متقن به بررسی و نقد تحلیل‌های نویسنده پرداخته ‌است. 

جلد نخست کتاب «مصدق؛ سال‌هاي مبارزه و مقاومت» نوشته غلامرضا نجاتي در مقاله‌ ششم توسط شبنم سرآمد بررسي شده است. نجاتي در اين کتاب جوانب مختلف زندگي و فعاليت‌هاي دکتر مصدق، دوران پرتلاطم ملي‌شدن صنعت نفت را مفصل و با حواشي زياد بررسي كرده است. غفلت از برخي جريان‌های سياسی و مذهبی، يکسونگري مولف و ذهنيت ضد روحانيت، مواردي‌اند که ناقد با مراجعه به اسناد و منابع مربوط به آن دوره‌ تاريخي، کتاب مذکور را ارزيابي كرده است. 

کتاب «نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» با شمارگان دو هزار نسخه، 176 صفحه و به بهای هفت هزار تومان در نخستین روز شهریور ماه سال جاری در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط