حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمد اکبری در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، در تعامل نبودن مراکز پژوهشی با یکدیگر را از آسیب‌های جدی پژوهش‌های قرآنی دانست و گفت: اگر در جهان اسلام پژوهشگران قرآنی از نتایج پژوهش‌های علمی و عملی یکدیگر اطلاع داشته باشند و نهادی به طور نظام‌مند این اطلاعات را در اختیار سایر پژوهشگران قرار دهد، می‌توان ادعا کرد که هر پژوهشکده می‌تواند موضوع خاصی را با هدف کاربردی شدن در جامعه به سرانجام برساند.

وی گفت: پژوهش‌های قرآنی با بحران‌های متعددی در حوزه‌های مختلف روبه‌رویند، از جمله این‌که نتایج این پژوهش‌ها اغلب بازخوانی نوشته‌های گذشتگان یا گردآوری و تدوین آثار قدیمی در شکل و ساختار نوین‌اند.

مسوول کمیته پژوهش‌های قرآنی اظهار کرد: یکی از موضوعات مهمی که در پژوهش‌های قرآنی قابل توجه است، دستیابی به عمق مطالب این کتاب آسمانی است. واقعیت این است که جز پیامبر اسلام(ص) و امامان معصوم(ع) فرد دیگری به عمق مفاهیم قرآن پی نخواهد برد. همچنین باید در نظر گرفت که تحقیق و پژوهش قرآنی با تحقیق و پژوهش در سایر علوم مانند علوم پایه، انسانی و تجربی متفاوت است، به این دلیل که قرآن با هیچ کتابی قابل مقایسه نیست. 

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم با بیان این‌که پژوهش‌های قرآنی باید بر اساس نیازهای روز جامعه اسلامی و انسان معاصر صورت بگیرند، گفت: امروزه عصر بیداری، بصیرت و روشنگری فکری و اعتقادی است و مردم دنیا به طور عام و مسلمانان به طور خاص از بینش و جهان‌بینی خاصی برخوردارند. به همین دلیل باید پژوهش‌ها بر اساس نیازهای روز و با هدف گره‌گشایی مسایل اجتماعی انجام شوند.

وی افزود: به عنوان مثال، در حوزه اقتصاد نیازمند تحقیق و پژوهش در آیات اقتصادی قرآنیم. امروزه اقتصاد دنیا دچار مشکل است و مشکلاتی مانند فقر، فاصله و شکاف طبقاتی و تورم از نگاه اقتصادی قرآن پذیرفته نیست. قرآن نیز راه‌حلی برای برطرف کردن مشکلات اقتصادی جوامع ارایه داده است. اقتصاد از منظر قرآن راه رشد و شکوفایی معیشت مردم و وابستگی نداشتن به دشمن و آسیب‌شناسی موانعی است که منجر به شکوفایی نشدن اقتصاد اسلامی و رشد اقتصادی جامعه اسلامی می‌شود. نهادینه شدن مفاهیم اقتصادی از منظر قرآن از ضرورت‌های مهم جامعه اسلامی است. به نظر من، در راس یک جامعه اسلامی عالمان و اندیشمندان جامعه باید بر این باور باشند که قرآن تامین کننده همه نیازهای اجتماعی بشر است. امروزه دشمن از چالش‌های اقتصادی موجود در جوامع سوء‌استفاده کرده و هستی و حقیقت مسلمانان را نشانه گرفته است. به همین دلیل باید با به‌روز رسانی آموزه‌های اقتصادی قرآن، جانی دوباره به مفاهیم آیات قرآن بخشیم.

اکبری کاربردی نشدن پژوهش‌های قرآنی را از آفت‌های این نوع پژوهش‌ها دانست و اظهار کرد: پژوهش‌های قرآنی در جامعه اسلامی باید با هدف کاربردی‌شدن بازسازی شوند تا آن‌چه پیش از این افراد مختلف بیان کرده‌اند، در قالب جدیدی مطرح نشود، بلکه مفاهیم جدیدی با زبانی تازه و جدید به مخاطبان ارایه شوند.

وی پژوهش‌های قرآنی را به دو جنبه نظری و عملی تقسیم کرد و گفت: بر اساس جنبه نظری در کابردی کردن مفاهیم قرآن باید استفاده از مفاهیم کاربردی قرآن نهادینه شود، چرا که هنوز عده‌ای باور ندارند که قرآن می‌تواند جوابگوی نیازهای اجتماعی، اقتصادی، اخلاقی و سیاسی در همه سطوح جامعه در اعصار و نسل‌های مختلف باشد.

اکبری ادامه داد: در جنبه عملی هم باید به این نکته توجه داشت که عالم قرآنی در جامعه امروز تربیت می‌شود اما متخصص و پژوهشگر در حوزه‌های قرآنی محدود است. تربیت عالمان دینی و صاحبان قلم در حوزه معارف قرآن راهکاری اساسی برای کاربردی کردن و به‌روز رسانی معارف الهی است و تربیت پژوهشگر قرآنی راهگشای کاربردی کردن مفاهیم قرآن در جامعه است.

وی ایجاد و تاسیس پژوهشکده‌های قرآنی بین‌المللی نظام‌مند در سطح کشور و جهان اسلام را از اقدامات موثر در جهت کاربردی کردن مفاهیم قرآنی دانست و گفت: با استفاده از ظرفیت‌های رسانه ملی و راه‌اندازی سایت‌های مختلف در فضای مجازی می‌توان نیازهای روز و علمی قرآنی جامعه اسلامی را تامین کرد.