به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، «دومین اطلس جغرافیای دوره قاجار» اثر جواد صفی‌نژاد، غلامرضا سحاب و سعید بختیاری از سوی انتشارات دنیای جغرافیایی سحاب به عنوان کتاب برگزیده حوزه جغرافیا در دهمین جشنواره کتاب‌های آموزشی رشد انتخاب شد. غلامرضا سحاب درباره این انتخاب اظهار کرد: به نظرم جشنواره رشد، برنامه مهمی است، چرا که در طول سالیان ناشران و نویسندگان اغلب با سلیقه شخصی عمل می‌کردند اما این جشنواره باعث می‌شود که کتاب‌های برگزیده به مدارس و کتابخانه مدارس راه پیدا کنند.

این پژوهشگر جغرافیا با بیان این‌که از چگونگی ارسال این اثر برای داوری جشنواره اطلاعی ندارد، بیان کرد: «دومین اطلس جغرافیای دوره قاجار» کاری تحقیقی به‌شمار می‌رود و دلیل تدوین کتاب این بود که می‌خواستم دانش‌آموزان و دانشجویان را با سبک آموزش جغرافیا و نقشه‌کشی در دوره قاجار آشنا کنم و این‌که معلمان در آن دوره چگونه تدریس می‌کردند؟ با انتخاب آثار در این جشنواره، کتاب‌ها از فیلترهای مناسبی برای دانش‌آموزان می‌گذرد و بهترین و مفیدترین آثار به دست آن‌ها خواهد رسید. این انتخاب‌ها بر پایه اصول، صحیح و اساسی باید صورت بگیرد.

وی با اشاره به این که کانون پرورش فکری پیش‌تر در تدوین کتاب‌های مفید پیش‌قدم بود، گفت: در گذشته کانون پرورش فرهنگی کودکان از نویسندگان کتاب‌های کودک و نقاشان دعوت به همکاری می‌کرد اما وقفه‌ای در آن ایجاد شد. در حال حاضر تشکیلات وزارت آموزش و پرورش افرادی را برای امتیازگذاری انتخاب کرده‌ است که با انتخاب آثار بهتر به بهبود وضعیت کتاب‌ها در کتابخانه‌های مدارس کمک می‌کند. انتخاب کتاب‌های بی‌کیفیت، ضرری غیرقابل جبران به کودکان در فرایند آموزش و مسیر فکری آن‌ها وارد می‌کند. بودن کتاب‌های اندک اما با کیفیت، بهتر از هزاران کتاب بی‌کیفیت در مدارس است.

جغرافیا درسی پژوهشی است، نه حفظی!
سحاب درباره وضعیت کتاب‌های جغرافیای مدارس در حال حاضر اظهار کرد: کتاب‌های جغرافیای مدارس کیفیت مناسبی از نظر طراحی و نشر ندارند و برای دانش‌آموزان جذاب نیستند. قطع کتاب‌های جغرافیا باید متفاوت از دیگر کتاب‌ها باشد و نقشه‌ها نیز خوانا و درست کشیده شوند. امروزه کودکان در اینترنت و ماهواره اطلاعات ارزشمندتری نسبت به کتاب‌ها پیدا می‌کنند و به همین منظور باید در کتاب‌های درسی از مناظر و عکس‌های جذاب برای علاقه‌مند کردن آن‌ها استفاده شود زیرا جغرافیا تنها کوه و رود نیست و متاسفانه امروز به درسی حفظی تبدیل شده، در حالی که این درس باید با کار میدانی و پژوهش همراه باشد. از سوی دیگر باید فیلم‌های جغرافیایی برای کودکان نمایش داد و کاری بنیادین و اساسی درباره جغرافیا در مدارس انجام بدهیم.

این پژوهشگر جغرافیا با بیان این که انتخاب کتاب، مولف را به ادامه کار علاقه‌مند می‌کند، بیان کرد: ارزیابی کتاب در دید دیگران و متخصصان برای نویسنده و ناشر ارزشمند است و امیدوارم دولت نیز در این مسیر به مولفان کمک کند تا بتوانند کتاب‌هایشان را بهتر به جامعه معرفی کنند، به‌ویژه کتاب‌های جغرافیایی را که نیازمند تحول و تغییر روش‌های قدیمی هستند.

عبدالغفار نخستین نقشه تهران را کشید
«دومین اطلس جغرافیایی دوره قاجار شامل نقشه‌های ایران، تهران و قاره‌های جهان در یکصدوبیست سال قبل» که به‌همت غلامرضا سحاب، جواد صفی‌نژاد و سعید بختیاری منتشر شده به شرح نقشه‌های آن دوره و افرادی که آن‌ها را ترسیم کرده‌اند، می‌پردازد. 

نخستین نقشه‌های جغرافیایی در ایران در دوره قاجار ترسیم شدند. نخستین این نقشه‌ها به دست عبدالغفار نجم‌الدوله ترسیم شد و دومین آن‌ها که این کتاب نیز به آن پرداخته، به‌قلم میرزا رضاخان مهندس مشهور به معتمدالسلطان و از فارغ‌التحصیلان مدرسه دارالفنون روی کاغذ آمد. مولف این نقشه پس از آن نیز در مدرسه دارالفنون به تدریس اصول هندسه، ریاضی، ستاره‌شناسی و جغرافیا پرداخت و شاگردان بسیاری تربیت کرد که پس از وی به کار نقشه‌برداری در ایران ادامه دادند.

در این کتاب علاوه‌بر شرح تاریخچه‌ای از نقشه‌برداری در ایران که با تاسیس دارالفنون و معرفی استادان جغرافیای آن آغاز شده، به شیوه ترسیم نقشه‌ها، اندازه‌گیری‌های جغرافیایی و تعیین نصف‌النهار پرداخته است. این کتاب با بیش از 12 نقشه و اطلس ترسیمی دوره قاجار به معرفی نقشه‌هایی که از آن دوره در دسترس هستند، می‌پردازد.

«دومین اطلس جغرافیایی دوره قاجار شامل نقشه‌های ایران، تهران و قاره‌های جهان در یکصدو بیست سال قبل» به اهتمام جواد صفی‌نژاد، غلامرضا سحاب و سعید بختیاری در 48 صفحه مصور، شمارگان یک‌هزار و 500 نسخه و بهای 18 هزار تومان از سوی انتشارات دنیای جغرافیای سحاب منتشر شده است.