به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در شیراز، نشست معرفی و گفت‌وگو پیرامون کتاب «من شیرین ابوعاقله هستم» با حضور شهریار شفیعی محقق و مترجم کتاب و محسن فائضی کارشناس مطالعات فلسطین و علاقه مندان کتاب، هنرمندان و اهالی رسانه و قلب‌های تپنده آرمان فلسطین برگزار شد.

در این نشست که به میزبانی گالری کتاب شی رس در سینما تارخ شیراز برگزار شد، از دریچه زندگی شیرین ابوعاقله و خوانش بخش هایی از این کتاب نو انتشار وجوه مختلف نقش محوری زن در مقاومت فلسطین مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

شهریار شفیعی در خصوص انگیزه تولید این اثر در این نشست توضیح داد: اولین مواجهه من با این بانوی خبرنگار خبر شهادت او بود که یکی از طولاتی ترین تشییع ها در تاریخ فلسطین بود. مراسم تشییع او زیر حملات صهیونیستها از رام الله شروع شد و پس از سه روز در بیت المقدس ختم شد.

صهیونیست ها به تابوت او هم رحم نمی‌کردند و با باتوم و اشک آور به مردم حمله می‌کردند اما مردم فلسطین با جان و دل دفاع می‌کردند و نمی‌گذاشتند تابوت زمین بیفتد. من با این صحنه ها با شیرین آشنا شدم. جالب بود جمله من شیرین ابوعاقله هستم، رام الله مثل جمله حمید معصومی نژاد رم! برای فلسطینی ها جاافتاده و معروف بود. شیرین اخبار جنگ مخابره می‌کرد و هشدار ها و ااطلاعیه ها را به مردم خبر می‌داد. آنقدر حرفش بین مردم اعتبار داشت که سرباز دشمن با همان عبارت معروف شیرین اطلاعیه و هشدارهای خود را اطلاع رسانی می‌کرد!

وی افزود: تعدد واکنش شخصیت‌های مختلف هنری و سیاسی و مردمی به شهادت شیرین به جز شخصیت های مهم سیاسی نظیرش بین شهدای دیگر نداریم. این واکنش ها توجهم را جلب کرده بود.

بعد از آن اتفاق یک خبرنگار جنگ به نام حامد هادیان میشناسم که در ایران مستقل کار می‌کند. اخیراً خاطرات خبرنگاری او در جنگ اوکراین به اسم خبرنگار دودلاری چاپ شده که اثر جالب توجهی است‌. این کتاب هم به شیرین تقدیم شده است. این تقدیم نامه دومین انگیزه من بود.

شخصاً هم بعد از طوفان علاقه داشتم کاری برای فلسطین بکنم و زن بودن شیرین و حرفه خبرنگاری او هم بصورت ویژه برایم در انتخاب سوژه موضوعیت داشت.

وی در خصوص روند تولید پاسخ داد: دوکتاب درباره شیرین چاپ شده که منابع خوبی برای کار من بود. یک کتاب موسسه مطالعات فلسطین به زبان عربی درباره شیرین منتشر کرده و یک کتاب هم الجزیره درباره زندگی حرفه ای شیرین و گزارش های میدانی و خاطرات خبرنگاری او به زبان انگلیسی چاپ کرده است.

من در این کتاب به سبک خود شیرین دنبال داستان زندگی افراد رفتم. ۴ماه هیچ شبی نخوابیدم چون بیشتر شبانه می‌نوشتم و روزها چندساعت استراحت داشتم.

در این مدت علاوه بر مطالعه آن دو کتاب مصاحبه ها و روایت‌های نزدیکان شیرین را جمع آوری کردم و امیدوار بودم که در سالروز شهادت شیرین بتوانم این کتاب را چاپ کنم اما چاپ آن بخاطر تحولات مدیریتی در انتشارات و همزمانی سالروز شهادت شیرین با نمایشگاه کتاب در اردیبهشت ماه بیشتر طول کشید و تقریباً ۷ماه منتظر بودیم تا اینکه دوماه پیش بالاخره این کتاب توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسید.

قتل شیرین عمدی بود؟

محسن فایضی کارشناس مطالعات فلسطین نیز با اشاره به عمدی بودن حذف خبرنگاران در فلسطین ابراز داشت: شهادت شیرین مدتی قبل از شروع طوفان بود. در همین طوفان الاقصی هم اگر دقت کنید اسراییل به روش های مختلفی خبرنگاران را تحت فشار قرار می‌دهد و تا حذف آنها سلسله اقداماتش را پیگیری می‌کند.

صهیونیستها مشخصاً حذف روایت انسانی در داستان فلسطین را در دستور کار دارند.

از هدفگیری مستقیم گرفته تا ترک کار و تبعید و فشار شایعات و قتل خانواده خبرنگاران و مفقود شدن آنها نمونه های مختلف اعمال فشار برای خاموش کردن صداو دوربین خبرنگاران توسط اشغالگران بوده که در فلسطین شاهد بودیم

وی یادآور شد نقش رسانه در این نبرد حق وباطل به حدی واضح است که سید حسن نصر الله بعد از جنگ ۳۳ روزه از ایران و الجزیره تشکر کرد.

الجزیزه باهمه ضعف ها و قوت هایش از رسانه های مهم عربی هست که در این مقابله نقش مهمی داشته و دارد.

شهریار شفیعی نیز در این خصوص توضیح داد: خانم ابوعاقله از انتفاضه دوم در سال ۲۰۰۰ به بعد در جهان عرب شناخته شد. او چهل و چهارمین خبرنگاری بود که در فلسطین شهید می‌شد.

وجه تمایز ابوعاقله این بود که با گلوله مسقیم ارتش اسرائیل کشته شد.این نشان از عمدی بودن قضیه دارد.

وی با اشاره به قوانین بین المللی تصریح کرد: در خلال جنگ طبق کنوانسیون های بین المللی بعضی گروه ها از جمله خبرنگاران مصونیت دارند. جلیقه خبرنگاری با نشانه press برای این است که دشمن ببیند در حال کار هستند و به آنها آسیب نرساند.

شفیعی با تشریح روز حادثه ادامه داد: ساعت شش صبح رورحادثه از طرف شبکه به آنها خبر داده می‌شودکه اسرائیل به پناهندگان اردوگاه جنین حمله کرده و باید برای تهیه خبربروند. یک گروه چهارنفره می‌روند جلو ایست می‌کنند شناسایی بشوند بعد می‌روند سمت اردوگاه. ۲۰ متری که رفته بودند صدای شلیک بلند می‌شود و تهیه کننده آقای سمودی از ناحیه کتف مجروح می‌شود و تیم به عقب برمی‌گردد. اما به رغم عقب رفتن تیم خبری شلیکها قطع نمی‌شود پس از آن شش شلیک دیگر صورت می‌گیرد که ابوعاقله در این شلیکها مورد هدف قرار گرفته و شهید می‌شود.

بخاطر حجم شلیکها زیر آتش گلوله نتوانستند آنها را سریعاً به بیمارستان مننقل کنند. واکنش های جهانی به این اتفاق و چهره رسانه ای شیرین و پاسپورت آمریکایی او باعث شد بعد از این اقدام نفتالی بنت جلوی دوربین بیاید و اعلام کند یک خانم خبرنگار توسط خود نیروهای فلسطینی بین آتشی که بین دو طرف رد و بدل می‌شده کشته شده است.

رسمی ترین خبر که بعد از این واقعه منتشر شد همین خبر صبح ۲۲ می ۲۰۲۲ بود اما از آنجا که اتفاقی یک شهروند در هنگام این حادثه داشته از فضا فیلم می‌گرفته، کل صحنه را فیلم گرفته بود. این فیلم چند روز بعد در رسانه تیک تک منتشر می‌شود و دست اسرائیل رو می‌شود.

وی که مروری بر اخبار بعد از حادثه در این کتاب داشته خاطرنشان کرد: بعد از انتشار این فیلم روایت اسرائیل عوض می‌شود. رژیم غاصب مجبور می‌شود گردن بگیرد که نظامی صهیونیست او را مورد اصابت گلوله قرار داده اما اعلام کردند اتفاقی این اشتباه رخ داده است و تعمدی بر قتل شیرین نداشتند. امروز که بیش از دوسال از این اتفاق می‌گذرد، اسرائیل نه در افکار عمومی پاسخگو بوده نه در دادگاه های بین المللی محکوم شده است.

ابوعاقله یک برادرزاده به اسم لینا دارد که وکیل است برادر ابوعاقله در سازمان ملل کار می‌کند او پاسپورت آمریکایی داشته و پیگیری به بایدن می‌کشد خودش خبرنگار بوده و چهره معروفی بوده، شبکه الجزیره هم پشت کار را می‌گیرد و شکایت تقدیم دادگاه لاهه می‌کند اما هنوز اتفاق خاصی برای احقاق حقوق او شاهد نبودیم.

شفیعی یادآور شد: یکی از دلایل انتحاب شیرین بحث زن بودن او بود. بنظرم اینکه از همه طیف های متنوع به شهادت شیرین واکنش دادند نشان می‌دهد مسئله انسانی است. ربطی به رنگ و مذهب واینها ندارد. شیرین در خود جامعه فلسطین از مدل زندگی نرمال زنان جامعه خود کمی دور است. مثلاً از ویژگی ازدواج و فرزندآوری دور است و بیشتر به تحصیلاتش ادامه داده و شغل پرخطری دارد زنان کمتری به این شغل در شرایط جنگی می‌پردازند. این خصوصیات و وجوه نابی که از زن فلسطینی می‌بینیم بیشتر باعث شد سمت این سوژه بروم.

چرا خون یک خبرنگار آنقدر در دنیا واکنش برمی‌انگیزد؟

فائضی نیز در خصوص اینکه چرا شهادت یک خبرنگار آنقدر در دنیا مهم می‌شود، به حضار پاسخ داد: این سوال، سوال مهمی برای درک وجه تمایز مسئله فلسطین است. آیا در جنگهای دیگر خبرنگاری کشته نمی‌شود؟ در همین ۶ماه اخیر ۲۰۰ هزار نفر در سودان کشته شدند و چند میلیون آواره شدند چون غذا در پایتخت سودان چندسال است مساله شده است. حتی اگر بگوییم فلسطین برای ما بصورت ایدئولوژیک برجسته است اما غربی ها چرا به سودان نمی پردازند ولی به شیرین و طوفان الاقصی توجه ویژه دارند؟ چرا بقیه دنیا آنقدر به شهادت شیرین واکنش دادند و بایدن چندهفته در هر برنامه مورد سوال بود و مجبور می‌شد به این قضیه پاسخ دهد؟

به ذهن من می‌رسد قضیه فلسطین متفاوت است، مخصوصاً از جنس انسانی.

شما وضعیت عراق را ببینید. آسمانش مال خودش نیست پول نفتش مال خودش نیست بقیه برایش تصمیم می‌گیرند. یامثلا یک درصد ناچیز از چیزی که در غزه رخ می‌دهد در سوریه اتفاق افتاد، تبعات آن را ببینید درحالی که از لحاظ تمدن و وضعیت اقتصادی سوریه جلوتر از غزه هست اما با آن اتفاق هنوز نصف جمعیتش که مهاجرت کرده بود، برنگشتند.

حالا برگردید به غزه یک گروهی امروز تصمیم به حمله گرفته، صهیونیست ها می‌گویند از شمال برید جنوب، نمی‌گوید از غزه خارج شو یا کشور راترک کن! اما با مقاومت مردم مواجه می‌شود.

عدم ورود غذا و کالا را بصورت جدی پیگیری می‌کند تا جایی که شاهد فوت کودک بخاطر گرسنگی بودیم ولی مردم حاضر نمی‌شوند کوتاه بیایند.

این کارشناس تاکید می‌کند این تفاوت خیلی مهم است. این تفاوت را همه دنیا می‌بینند. چه از جنس مردم بودنش و مقاومت خاص شان چه از لحظ سبعیت و وحشی گری طرف مقابل قضیه متفاوت شده است و دشمن آنها دست به هرجنایتی زده است. موج رجوع به قرآن در جهان ناشی از همین تفاوت ها بود.

فایضی در خصوص مدل زندگی زن فلسطینی نیز اظهار داشت: دانشگاه رفتن برای زنان فلسطینی مهم است تاجایی که جشن امتحان نهایی ها قبل ورود به دانشگاه بازتاب رسانه ای زیادی دارد.از بازدید نمرات در سایت فیلم می‌گیرند و ترند می‌شود. البته همه بیشتر در همان شهر خودشان دانشگاه می‌روند که ازدواج و فرزندآوری مختل نشود.

غزه هم رکورد ادامه تحصیلات دارد مخصوصاً بین زنان هم رکورد تولد فرزند! زن در غزه بشدت نقش محوری دارد. گروهی از زنان بنام مرابطات هرچند رسماً خبرنگار نیستند اما تقش مهمی در انعکاس اخبار مخصوصاً در مسجدالاقصی دارند.

البته زن خبرنگار کم داریم بخاطر شرایط جنگی اما مدل جلسات زنانه خودمان در فلسطین حول آموزش قرآن زیاد داریم. درحالی که در کشورهای عربی زن را معمولاً در مسجد راه نمی‌دهند. در غزه شرایط فرق دارد.

وی تصریح کرد مسئله زنان چنان در فلسطین مهم است که دشمن غاصب جرات نمی‌کند زنان را اسیر کند. به این آمار توجه کنید. قبل از طوفان تنها ۳۶ نفر از ۵۰۰۰ اسیر در زندان های رژیم زن بودند.

زنان را بیشتر تبعید می‌کنند یا به قدس قدیم ممنوع الورود می‌شوند، ولی چون می‌دانند اسارت زنان واکنش شدید جامعه را در پی دارد، ریسک آن را نمی‌پذیرند.

به گزارش ایبنا خوانش کتاب، پرسش و پاسخ با حضار، جشن امضای کتابها توسط محقق و تقدیر از مهمانان برنامه از دیگر بخش های این برنامه بود.