به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)،در ادامه سلسله نشست هاي سراي اهل قلم كه از روز گذشته در نمايشگاه كتاب تهران آغاز شده است و در طول ده روز برپايي اين رويداد هنري ادامه خواهد داشت، ساعتي پيش نشست «اقتباس ادبي در سينماي دفاع مقدس» با حضور «عباس حبيبي» از اعضاي انجمن منتقدان و نويسندگان سينما و سردبير ماهنامه «ققنوس»، «مجيد قيصري» نويسنده و «سحاب محبعلي» به عنوان مجري و كارشناس و با استقبال اهالي و علاقه مندان به عرصه ادبيات برگزار شد.

در آغاز اين برنامه سحاب محبعلي با اشاره به اينكه، سينماي دفاع مقدس دوران پر فراز و نشيبي را طي ساليان گذشته پشت سرگذاشته است، گفت: در دوران جنگ تحميلي آثاري در اين عرصه ساخته شد كه با شخصيت پردازي رزمندگان به نوعي رشادت هاي آنها را به تصوير بكشند و به همين دليل كمتر به روند قصه پردازي توجه مي شد.

وي افزود: در سالهاي اخير  آثار توليد شده در گونه دفاع مقدس بيش از پيش به حواشي جنگ پرداخت،هر چند كه ادبيات دفاع مقدس همچنان در عرصه سينما مظلوم واقع شده و آن طور كه بايد و شايد به آن توجه نمي شود.

در ادامه نشست نقد و بررسي ادبيات در سينماي دفاع مقدس «عباس حبيبي» با اشاره به اينكه اقتباس ادبي در سينماي ايران نسبت به سينماي جهان به ندرت انجام شده، گفت:اقتباس در سينماي جنگ هنوز در اول راه است و به نظر مي رسد يكي از مهمترين دلايل عدم توجه به توليد آثار اقتباسي در اين مقوله،دولتي بودن جريان‌هاي توليد  در سينما و ادبيات است كه موجب شده تا كمتر شاهد پيوند اين دو حوزه باشيم.

وي تصريح كرد: در تاريخ سينماي ايران فيلم هاي اقتباسي قابل توجهي در گونه سينماي اجتماعي توسط فيلمسازان مطرحي چون داريوش مهرجويي، ناصر تقوايي و... ساخته شده كه در اين بين اغلب آثاري كه در اين حوزه و به خصوص توسط مهرجويي ساخته شده اقتباسي بوده است.

اين نويسنده و منتقد سينما ادامه داد: اما در سينماي جنگ اين اتفاق(اقتباس) به دلايلي كمتر رخ داده است.اول اين كه ما فيلمسازاني كه در حوزه جنگ تجربه داشته باشند، نداشتيم و پس از جنگ فيلمسازان با تجربه‌اي در اين حوزه به سينماي ايران معرفي شد.دوم؛ فيلمسازاني كه تجربه فيلمسازي قابل توجهي داشتند بيشتر در گونه سينماي اجتماعي، آثاري را توليد كرده بودند كه به دليل نگاه دولتي به سينماي جنگ و خط قرمزهايي كه در اين حوزه وجود داشت،آنها هم كمتر به اين حوزه نزديك شدند. 

اين نويسنده دفاع مقدس خاطرنشان كرد: در اولين نگاه و در يك تقسيم بندي كلي، نگاه به مقوله دفاع مقدس در سينما و ادبيات از دو زاويه بوده است.اول برخي از نويسندگان و سينماگران نگاهي تلخ به اين مقوله داشته و بيشتر با نيم نگاهي به مفهوم جنگ،پايداري و مقاومت مردم ايران را ناديده گرفته اند. دوم برخي از نويسندگان و سينماگران نيز با كار سفارشي و اسطوره سازي
در اين زمينه،آثار ديگري خلق كردند.اين دو زاويه نگاه هر دو نامناسب و ناكارآمد بوده است، چراكه اين نگاه ها واقعي و يا به تعبيري از رئاليسم دور بوده  و به همين دليل آثار توليد شده در اين زمينه نتوانسته اند به يك جريان واحد و همدلي منتج شوند.متاسفانه آثار اندكي به نقد واقعي جنگ و پايداري و مقاومت مردم در برابر جنگي كه بر آنان تحميل شد،پرداختند.يعني جاي نگاه از اين زاويه كه نگاهي مستقل و مردمي است در ادبيات و سينماي دفاع مقدس خالي است.
 
در ادامه اين برنامه «مجيد قيصري» به عدم سرمايه گذاري براي ساخت آثاري در اين زمينه اشاره كرد و افزود: به نظر مي رسد تهيه كنندگان سينما به توليد فيلم هاي اقتباسي در سينما و به خصوص سينماي جنگ توجهي نشان نمي دهند و تعداد معدود فيلم اقتباسي در اين عرصه بر تاييد اين مطلب تاكيد دارد.

اين نويسنده تصريح كرد: براي تهيه و توليد آثار اقتباسي بايد از پشتوانه مالي خوبي برخوردار باشيم، به خصوص اگر آن فيلم مربوط به سينماي جنگ باشد و طبيعتا فيلم ساختن در اين حوزه گران تر خواهد بود. 

حبيبي نيز با تاييد اين مطلب كه ناگفته هاي بسياري در ادبيات و سينماي دفاع مقدس وجود دارد، يادآورشد: سينماگران بايد سينماي جنگ را نقد كنند، به طور مثال تاكنون چند اثر جنگي در خصوص اشغال خرمشهر و رشادت هاي رزمندگان و مردم اين شهر ساخته شده است، چقدر داستان و كتاب در اين زمينه به نگارش درآمده كه سينماگران بتوانند از آن اقتباس كنند. 

سردبير ماهنامه «ققنوس» با اشاره به استقبال مخاطبان داخلي و خارجي از فيلم «اتوبوس شب» گفت: اين فيلم كه بر اساس داستان «حبيب احمدزاده» در حوزه دفاع مقدس ساخته شده علاوه بر فروش داخلي در سينما در بسياري از فستيوال هاي خارجي هم شركت كرده و مورد توجه قرار گرفت. شايد اين فيلم را بتوان از معدود آثاري دانست كه توانسته با استفاده از يك اثر ادبي جنگ را منصفانه نقد كند.

حبيبي همچنين به مكتوب كردن خاطرات جنگ و خلق آثاري در اين زمينه اشاره كرد و افزود: فيلم مطرح «نجات سرباز رايان» كه به عنوان يكي از ده فيلم برتر سينماي جهان معرفي مي شود بر اساس خاطرات تعداد زيادي از كهنه سربازان كه در جنگ جهاني دوم حضور داشتند، ساخته و ماندگار شده است، اين اتفاق در سينماي ايران هم مي تواند رخ دهد.

قيصري نيز با اشاره به اينكه تاكنون حدود 40 عنوان كتاب در خصوص اشغال خرمشهر تاليف شده است، گفت:به نظر مي رسد سينما طي سه دهه گذشته كمتر به اين حوزه پرداخته و سرمايه گذاري كرده است. فيلم دوئل با رقم ميلياردي ساخته مي شود اما كل هزينه مربوط به حوزه ادبيات به اين رقم نمي رسد.

وي افزود:داستان هايي كه سال گذشته در اين حوزه تبديل به فيلم شده اند،مربوط به سالهاي قبل بوده اند و اين نشان مي دهد ادبيات در اين زمينه پيشروتر از سينما بوده  و اين سينماگران بوده اند كه حاضر به سرمايه گذاري در اين زمينه نشده اند. 

عباس حبيبي همچنين به مخالفت برخي از نويسندگان براي اقتباس از اثرشان اشاره كرد و خاطرنشان ساخت: به عنوان مثال تاكنون فيلمسازان بسياري بوده اند كه به ساخت فيلمي بر اساس رمان«كليدر» اثر «محمود دولت آبادي» علاقه نشان دادند اما وي اين اجازه را نداده است.سينماگران شرايط سرمايه گذاري روي آثاري در حوزه جنگ را نداشته اند. نگاه دولتي و خصوصي 
به آنها اجازه ورود به اين حوزه را نمي داد.اما در حال حاضر با تعريف جديدي از اقتباس و جايگاه قانوني آن در چند نهاد دولتي اين امر رو به رشد است. سينما تلاش خود را در پرداختن به ادبيات داشته اما بدون شك زمينه بروز آن فراهم نبوده است.با ساخت آژانس شيشه اي اين زمينه در سينما فراهم و نتيجه آن به ساخت فيلم هايي همچون "اتوبوس شب" و "پاداش سكوت" منجر شد.