کتاب «گفتمانهای هویت در رمان معاصر فارسی» به کوشش علی محمدولی به دنبال ردیابی گفتمانهای هویت بر مبنای آثار هفت رماننویس معاصر فارسی است.
نویسنده با بررسی و تطور در آثار محمدعلی جمالزاده، صادق هدایت، جلال آلاحمد، محمود دولتآبادی، بهرام صادقی، غلامحسین ساعدی، هوشنگ گلشیری به کاووش هویت در رمان معاصر فارسی میپردازد.
ابتدا آثار محمدعلی جمالزاده در فصل «نقد عرضی» از سه منظر«لحن، سبک»، «نوشتار» و «تحلیل گفتمان» مورد بررسی قرار میگیرد.
نویسنده در بررسی آثار جمالزاده از لحاظ «تحلیل گفتمان» معتقد است گفتمان جمالزاده گفتمان غربالگری است که منجر به پیدایش سبک و نوشتار وی میشود.
فصل دوم «نقد ذاتی سنت» بر آن است تا با کنکاش در رمان بوف کور صادق هدایت به بازتعریف هویت بر اساس این اثر بپردازد.
در بخشی از کتاب میخوانیم: «هدایت برخلاف جمالزاده، ایرانیان را به عنوان تودهای بی شکل مفروض نمیگیرد. بلکه تلاش میکند آنان را در دو قطب سنت و مقابل سنت بفهمد.»
«نوشتار» در فصل سوم آثار آل احمد و دولتآبادی را مورد واکاوی قرار میدهد وجه شباهت هر دو تن را ترجیح روستا به شهر مییابد تا اینان را به نوعی حافظ هویت در سنگر سنت معرفی کند.
در توصیف شباهت نوشتار آل احمد و دولت آبادی آمده است: «سبک آل احمد و دولتآبادی ناتورالیستی است. این دو در نهایت در یک نقطه به یکدیگر میرسند. در روستا به طور کلی فضاهای غیر شهری.»
در پایان سه نویسنده (صادقی، گلشیری و ساعدی) را از لحاظ گفتمان تسلیم در یک رده قرار میدهد و ادعا میکند که گفتمانهای مطرح شده در آثار نویسندگان مدنظر نتوانسته است نسبتشان را با هویت ایرانی آن چنان روشن کند که از دغدغههایشان رها شوند.
کتاب «گفتمانهای هویت در رمان معاصر فارسی» به کوشش علی محمدولی در 124 صفحه و به بهای سه هزار و 500 تومان از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شد./
نظر شما