حاصل عمر این حکیم بزرگ، نگارش رسالات و کتب متعددی است که مهمترین آنها عبارتاند از: «الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة العقلیه»، «تفسير قرآن» (سوره حديد، آية الكرسي، سوره سجده، سوره زلزال، آيه نور، سوره يس، سوره طارق، سوره اعلي، سوره واقعه، سوره فاتحه، سوره جمعه، سوره بقره)، «شرح الهداية»، «المبدأ و المعاد»، «المظاهر الالهیه»، «حدوث العالم»، «اکسیر العارفین»، «الحشر»، «المشاعر»، «الواردات القلبیه»، «ایقاظ النائمین»، «المسائل القدسیه»، «عرشیه»، «الشواهد الربوبیه»، «شرح شفا»، «حاشيه بر شرح حكمة الاشراق»، «اتحاد عاقل و معقول»، «اجوبة المسائل»، «اتصاف الماهية بالوجود»، «التشخص»، «سريان نور الوجود»، «لمّيّة اختصاص المنطقه»، «خلق الاعمال»، «قضا و قدر»، «زادالمسافر»، «شواهد الربوبيه» (اين رساله غير از كتاب «الشواهد الربوبية» است)، «مزاج»، «متشابهات القرآن»، «اصالت جعل وجود»، «الحشرية»، «الالفاظ المفرده»، «رد شبهات ابلیس»، «سه اصل»، «کسر اصنام الجاهلیه»، «التنقیح»، «التصور و التصدیق»، «دیوان شعر»، مجموعه يادداشتهاي علمي و ادبي و نامه و مكاتبات.
پرداختن به زندگی ملاصدرا و معرفی آثار او در کنار مقایسه خط فکری او با سایر فلاسفه، مورد توجه نویسندگان و محققان حوزه دین و فلسفه بوده است و منجر به شکلگیری آثاری متنوع شده که با رجوع به سایت کتابخانه ملی ایران قابل دسترسی است. فهرستی که در این گزارش به تفکیک موضوع خواهد آمد، گلچینی از همین منبع به ترتيب تاريخ و به تفكيك موضوع است.
معارف صدرايي
تبحر و تخصص ملاصدرا در علوم و معارف اسلامي، آثاري گرانبهایی را از او به یادگار گذاشته است که در نوع خود بی نظیر است. آثاری که برخی از آنها برای نخستین بار، مفاهیمی را در حوزه علوم دینی وارد کرده و شرح و بسط دادهاند. حوزههایي نظیر خداشناسی، معاد، نبوت، تأویل و تفسیر آیات قرآن و فراتر از آن مباحث عقلی مرتبط با دین در کتابها و رسالات صدرالمتألهین، بازتابي بسيار داشتهاند و ترجمهها، روايتها، شروح و تفسيرهايي را باعث شدهاند. نمونههایی از آنها را میتوان در زیر مشاهده کرد:
• مصطلحات فلسفی صدرالدین شیرازی «مشهور به ملاصدرا»، جعفر سجادی، تهران: دانشگاه تهران، دانشکده علوم معقول و منقول، 261 صفحه، چاپ اول 1340.
• نظری به فلسفه صدرالدین شیرازی «ملاصدرا»، عبدالمحسن مشکوهIالدینی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران، 232 صفحه، چاپ اول 1345.
• الواردات القلبیه فی معرفة الربوبیه: متن با ترجمه، تصنیف صدرالدین محمد بن ابراهیم معروف به ملاصدرا شیرازی، ترجمه و تحقیق احمد شفیعیها، تهران: انجمن فلسفه ایران، 213 صفحه، چاپ اول 1358.
• افکار فلسفی ملاصدرا: شرح و تفسیر رساله مشاعر، حسن امین، لندن: گروه تحقیق و نشر تاریخ و فرهنگ ایران، 213 صفحه، چاپ اول 1366.
• رساله الحشر، از صدرالمتالهین شیرازی (ملاصدرا)، ترجمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران: مولی، 141 صفحه، چاپ اول 1377، 7000 ريال.
• یادداشتهای ملاصدرا همراه با فهرست کتابخانه شخصی ملاصدرا، محمد برکت، قم: بیدار، 144 صفحه، چاپ اول 1377، 3500 ريال.
• صدرالدین شیرازی «ملاصدرا»: فیلسوف و متفکر بزرگ اسلامی، هانری کوربن؛ ترجمه ذبیحالله منصوری، تهران: دنیای دانش، 385 صفحه، چاپ دوم 1378، 25000 ريال.
• فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا، جعفر سجادی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، 535 صفحه، چاپ سوم 1379، 30000 ريال.
• مابعد الرشدیة ملاصدرا رائد الحکمة المتعالیة، ادریس هانی، بیروت: الغدیر، 376 صفحه، چاپ اول 1379.
• شرح بر زادالمسافر صدرالدین محمدبن ابراهیم شیرازی، تحقیق جلالالدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب قم، 598 صفحه، چاپ دوم 1381، 33000 ريال.
• رساله سه فصل یگانه رساله فارسی ملاصدرا (در باب مراحل سیر و سلوک و در طعن قشریون)، زیرنظر و پیشگفتار فرشید اقبال، تهران: ایران یاران، 196 صفحه، چاپ اول 1381.
• المظاهر الالهیه. صدرالمتالهین شیرازی (ملاصدرا)، ترجمه و تعلیقات حمید طبیبیان، تهران: امیرکبیر، 120 صفحه، چاپ اول 1382، 9000 ريال.
• قضا و قدر از دیدگاه ملاصدرا رحمه الله، حسن اسلامی، قم: شاکر، 256 صفحه، چاپ اول 1383، 12000 ريال.
• اندیشه سیاسی ملاصدرا، عقیل یوسفی، قم: کشف الغطاء، 224 صفحه، چاپ اول 1383، 15000 ريال.
• دیباچه برحکمت متعالیه (فلسفه وجودیه) صدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی قوامی ملاصدرا، جعفر سجادی، تهران: طهوری، 182 صفحه، چاپ اول 1384.
• مسائل فلسفهی اسلامی و نوآوریهای ملاصدرا، محمدکاظم فرقانی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع)، 746 صفحه، چاپ اول 1385، 60000 ريال.
• عقل در ساحت دین: رابطه عقل و ایمان در آثار ملاصدرا، شهابالدین وحیدی، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب، 255 صفحه، چاپ اول، 31000 ريال.
• جایگاه انسان در حکمت متعالیه ملاصدرا، رضا اکبریان، تهران: علم، 357 صفحه، چاپ اول 1388، 65000 ريال.
• روششناسی فلسفه ملاصدرا، احد فرامرز قراملکی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 302 صفحه، چاپ اول 1388، 48000 ريال.
• فلسفه هنر در عشقشناسی ملاصدرا، مهدی امامیجمعه، تهران: موسسه تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری، متن: فرهنگستان هنر، 315 صفحه، چاپ دوم 1388، 55000 ريال.
• ملاصدرا به روایت ما: هستیشناسی ، معرفتشناسی ، نفسشناسی ، دینشناسی، مجتبی حسینیسرایی و دیگران زیر نظر رضا اکبری، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، شرکت چاپ و نشر بینالملل، 288 صفحه، چاپ اول 1388، 27000 ريال.
• علیت و وحدت وجود از دیدگاه ملاصدرا، محمود نمازی، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، 112 صفحه، چاپ دوم 1389، 10000 ريال.
• مبانی، اصول و روش تفسیری ملاصدرا، مجید فلاحپور، تهران: حکمت، 374 صفحه، چاپ اول 1389.
• آینه آخرت (تحقیق و ترجمه مرآه الآخره ملامحسن فیض کاشانی): بررسی معاد از نگاه ملاصدرا، ترجمه و تحقیق حسنعلی بنکدار، قم: بوستان کتاب، 280 صفحه، چاپ اول 1389، 48000 ريال.
• عمل در آیینه ابدییت (بررسی تأثیر اعمال بر حیات ابدی انسان در حکمت ملاصدرا)، نفیسه ابوالقاسم، تهران: شفابخش، 209 صفحه، چاپ اول 1389.
• مسئله کلیات در فلسفه ملاصدرا، احمد عسگری، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 240 صفحه، چاپ اول 1390، 60000 ريال.
• حدوث جسمانی نفس، محقق ابوالحسن غفاری؛ ارزیابان علمی: حسن معلمی، عسکری سلیمانی امیری؛ برای پژوهشکده حکمت اسلامی: گروه علمی فلسفه، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 480 صفحه، چاپ اول 1391، 110000 ريال.
• علم به عالم ماده در فلسفه ملاصدرا، محمد رضائی، اردبیل: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اردبیل، 192 صفحه، چاپ اول 1392.
• بررسی معرفت در فلسفه ملاصدرا از منظر وجود، عقل و شهود، ابراهیم کالین، ترجمه سمانه یغمایی، قم: انتشارات آیین محمود، 160صفحه، چاپ اول 1392.
• جهان آفرینش از دیدگاه ملاصدرا، علیرضا رحیمینژاد، قم: انتشارات آیین محمود، 144 صفحه، چاپ اول 1392.
• نظریه انسان کامل از دیدگاه ملاصدرا، محمدمهدی مظاهری، اصفهان: نگین ایران، 264 صفحه، چاپ اول 1392، 100000 ريال.
• عیار نقد «نقدی بر هستیشناسی و معاد ملاصدرا»، یحیی یثربی، تهران: پایا، 148 صفحه، چاپ اول، 9000 ريال.
حیات صدرایی
معرفی سیر زندگی ملاصدرا و مسیر پر فراز و نشیب حیات علمی و سیاسی او، دستمايهاي برای محققان بوده است که نهتنها بهانه تحریر زندگینامههایي متعددی از او بلکه برپایی همایشهایی معتبر شده است كه گزارش آنها در كتابهايي آمده است. برخی از این آثار را در فهرست زیر ميتوان ديد:
• یادواره ملاصدرا، تهران: نهضت زنان مسلمان، 169 صفحه، چاپ اول، 1359، 95 ريال.
• لوامعالعارفین فی احوال صدرالمتألهین: پژوهشی پیرامون احوال و افکار و آثار و آراء «ملاصدرا»، محمد خواجوی، تهران: مولی، 247 صفحه، چاپ اول 1366، 700 ريال.
• مثنوی ملاصدرا، محمدبن ابراهیم شیرازی "صدرالمتالهین"، مصطفی فیضی، قم: کتابخانه عمومی حضرت آیتالله العظمی مرعشی نجفی، 216 صفحه، چاپ اول 1376، 4000 ريال.
• کتابشناسی جامع ملاصدرا، ناهید باقری خرمدشتی با همکاری فاطمه عسگری، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، 506 صفحه، چاپ اول 1378.
• ملاصدرا: زندگی، شخصیت و مکتب صدرالمتالهین (۹۷۹ - ۱۰۵۰ه.ق.)، محمد خامنهای، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، چاپ اول 1379، 32500 ريال.
• ملاصدرا: صدرالمتالهین، گودرز نجفی، تهران: شرکت توسعه کتابخانههای ایران، 48 صفحه، چاپ پنجم 1379، 8000 ريال.
• میعاد با سپیدهگشایان: زندگینامه دانشورانی چند، ترجمه و نگارش آرش مردانیپور، قم: نشر سما، 176 صفحه، چاپ اول 1380، 10000 ريال.
• سیر تاریخی نقد ملاصدرا، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران: هستینما، 299 صفحه، چاپ اول 1386، 29000 ريال.
• ژرفای اندیشه (مروری بر زندگی و آثار ملاصدرا )، منوچهر پزشک؛ زیر نظر علیرضا مختارپور قهرودی، تهران: همشهری، 252 صفحه، چاپ اول 1388، 40000 ريال.
• ملاصدرا شیرازی، نامیق صفیزاده، تهران: بورهکهیی (مرکز نشر پژوهشهای ایرانشناسی)، 430 صفحه، چاپ اول 1388.
• ملاصدرا، علیاصغر سیدآبادی، زیر نظر شورای کارشناسی دفتر انتشارات کمکآموزشی، تهران: مدرسه، 71 صفحه، چاپ پنجم 1388، 9000 ريال.
• سیر تحول مکتب فلسفی اصفهان از ابنسینا تا ملاصدرا، مهدی امامیجمعه؛ نخستین همایش بینالمللی مکتب فلسفی اصفهان، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران؛ خوراسگان (اصفهان): دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان، 228 صفحه، چاپ اول 1391، 75000 ريال.
• ملاصدرا، علی اکبر ولایتی، تهران: امیرکبیر، 256 صفحه، چاپ اول 1391.
• همایش جهانی بزرگداشت حکیم صدرالدین محمد شیرازی ملاصدرا، مجموعه مقالات همایش بزرگداشت حکیم ملاصدرا، اول خرداد ماه ۱۳۹۱ تهران، زیرنظر سید محمد خامنهای، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 630 صفحه، چاپ اول 1392، 210000 ريال.
انديشههاي شرقي و غربي
ملاصدرا از معدود فلاسفه ایرانی است که به سبب پایهگذاری «حکمت متعالیه»، کانون توجه اهل فلسفه بوده است. همین سبب شده است که روش و دیدگاههای فلسفی او بارها و بارها با سایر فیسلوفان ایرانی و غربی مقایسه شود. نمونههایی از اين نگاه تطبيقي در فهرست زیر ديده ميشود:
• مقایسه معقولات ثانیه ملاصدرا با مقولات کانت، عبدالجلیل شریزاده، قم: فاضل، 168 صفحه، چاپ اول 1381.
• صیرورت در فلسفه ملاصدرا و هگل، محمدمنصور هاشمی، تهران: کویر، 159 صفحه، چاپ اول 1383.
• روانشناسی فلسفی: جاودانگی روح از منظر دو حکیم مسلمان (ابنسینا، ملاصدرا)، علیاصغر زکوی، ساری: شلفین، 336 صفحه، چاپ اول 1384.
• سه فیلسوف مسلمان ایرانی: شیخ اشراق، ملاصدرا، علامه طباطبایی، مسعود امید، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 298 صفحه، چاپ اول 1384، 27000 ريال.
• مبانی فلسفی عشق از منظر ابنسینا و ملاصدرا، محمدحسین خلیلی، قم: بوستان کتاب قم، 319 صفحه، چاپ اول 1385، 28000 ريال.
• ملاصدرا، هرمنوتیک و فهم کلام الهی، محمد خامنهای، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 104 صفحه، چاپ اول 1385، 8500 ريال.
• پژوهشی تطبیقی در هستیشناسی و شناختشناسی ملاصدرا و وایتهد: فیلسوفان مشهور فلسفه پویشی شرق و غرب، مهدی دهباشی، تهران: علم، 508 صفحه، چاپ اول 1386، 62500 ريال.
• البنیة الفلسفیة للمعرفة عند ملاصدرا، حسنیحیی بدران، بیروت: دارالولاء، 248 صفحه، چاپ اول 1387.
• حدیث آرزومندی: بررسی آرای انسانشناسانه هیدگر و ملاصدرا، محمدرضا اسدی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، 653 صفحه، چاپ اول 1387.
• شرح کتاب نهایةالحکمه علامه طباطبائی (ره) : مشتمل بر یک دوره فشرده فلسفی مطابق آراء فلاسفه مشاء و اشراق وبخصوص مشرب ملاصدرا و علامه طباطبائی (ره)، شرح و تحقیق حسین حقانیزنجانی، تهران: دانشگاه الزهرا (س)، معاونت پژوهشی، دو جلدی، چاپ اول 1387.
• دو فیلسوف شرق و غرب: بررسی نظریه دو دانشمند ملاصدرا (صدرالمتالهین) و انیشتین،حسینعلی راشد، شمس فراهانی، تهران: فراهانی، 156 صفحه، چاپ اول 1388، 35000 ريال.
• رمز گشایی فلسفه هستی: فارابی٬ فخررازی٬ ملاصدرا، یونس ادیانی، تهران: نقش جهان، 514 صفحه، چاپ اول 1389، 14000 ريال.
• فلسفه اجتماعی هنر در اندیشه دکارت و ملاصدرا، محمد آقاسی، تهران: جهاد دانشگاهی، 246 صفحه، چاپ اول 1392.
• مقایسه وجود و ماهیت در تفکر توماس آکویناس و ملاصدرا، زهرا یزدانی، سمیه ملکی، کرمانشاه: ناشر: مولف، 168 صفحه، چاپ اول 1392، 90000 ريال.
• ملاصدرا و سهروردی: بررسی مقایسهای آرای فلسفی، سیماسادات نوربخش، تهران: هرمس، 450 صفحه، چاپ اول 1392، 230000 ريال.
• دو صدرالدین، یا، دو اوج شهود و اندیشه در جهان اسلام: صدرالدین قونوی، شیخ کبیر، صدرالدین شیرازی صدرالمتالهین، ملاصدرا، محمد خواجوی، تهران: مولی، 350 صفحه، چاپ اول 1378، 19000 ريال.
• راز جاودانگی: پژوهشی در قلمرو تجدد نفس از دیدگاه ابنسینا و ملاصدرا، عباس یزدانی، زنجان: مهدیس، 304 صفحه، چاپ اول 1380، 16000 ريال.
• تدبیرهای سیاسی: نگاهی نقادانه به سیاست متعالی ملاصدرا و برخی از تدبیرهای فکری، سیاسی و نظامی انقلاب اسلامی، محمدرضا نکونام، اسلام شهر، انتشارات صبح فردا، 84 صفحه، چاپ اول 1391.
• نقش قوه خیال در پدیده وحی از دیدگاه فارابی و ملاصدرا با نظر به دیدگاه وحی نفسی، معصومه رهبری، ارومیه: شرکت تعاونی انتشارات دنیای کتاب واژه ارومیه، 127 صفحه، چاپ اول 1392، 50000 ريال.
• بررسی تطبیقی عالم خیال از منظر ابنسینا، شیخ اشراق و ملاصدرا، محمد خانکاظمی، قم: مرکز بینالمللی ترجمه و نشر المصطفی (ص)، 216 صفحه، چاپ اول 1392، 115000 ريال.
• بررسی تطبیقی مسأله فیض از دیدگاه فارابی و ملاصدرا، طاهره علیمحمدی، ایلام: نشر ریسمان، 157 صفحه، چاپ اول 1392، 100000 ريال.
• بسیط الحقیقه از دیدگاه ملاصدرا و معادشناسی لایبنیتز، علیاصغر زکوی، قم: بوستان کتاب قم، 399 صفحه، چاپ اول 1384، 34000 ريال.
• تبیین فلسفی وحی از فارابی تا ملاصدرا، موسی ملایری، قم: کتاب طه، 318 صفحه، چاپ اول 1384، 23000 ريال.
• مرغ باغ ملکوت (نفس از دیدگاه ابنعربی و ملاصدرا)، حسین واعظی، اصفهان: دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان، 400 صفحه، چاپ اول 1385.
• مبدأ و معاد از دیدگاه ابنسینا و ملاصدرا، اکرم رحیمی، تهران: بهنامی، 216 صفحه، چاپ اول 1388، 35000 ريال.
• وجودشناسی تطبیقی هیدگر و ملاصدرا، داود محمدیانی، قم: موسسه بوستان کتاب، 192 صفحه، چاپ اول 1388، 30000 ريال.
• عقل و دین از دیدگاه ملاصدرا و برخی فیلسوفان صدرایی معاصر، عباس نیکزاد، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه: سازمان تبلیغات اسلامی، شرکت چاپ و نشر بینالملل، 306 صفحه، چاپ دوم 1389، 32000 ريال.
• تاویل قرآن از دیدگاه علامه سید حیدر آملی و ملاصدرا، فاطمه محمدی آرمانی؛ بهسفارش دانشگاه آزاد اسلامی مرکز فعالیتها و پژوهشهای قرآن و عترت، قم: دارالهدی، 316 صفحه، چاپ اول 1382.
• عشق در جهان هستی: از دیدگاه ابنسینا، سهروردی و ملاصدرا، وحید فتاحی، قم: اعتدال، 145 صفحه، چاپ اول 1391، 40000 ريال.
• کرامت انسان از دیدگاه ملاصدرا و کانت (مبانی معرفتشناختی و وجودشناختی)، سیما محمدپوردهکردی، قم: موسسه بوستان کتاب، 293 صفحه، چاپ اول 1391، 56000 ريال.
• انجامشناسی تطبیقی بر اساس حکمت ملاصدرا و امام خمینی( س)، محمدامین صادقی ارزگانی، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، موسسه چاپ و نشر عروج، 331 صفحه، چاپ اول 1393، 120000 ريال.
• بررسی مقایسهای ماهیت و حقیقت ایمان بین ملاصدرا و اکویناس، غلامسخی احسانی، قم: مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص)، 118 صفحه، چاپ اول 1393، 105000 ريال.
نظر شما