پنجشنبه ۱ خرداد ۱۳۹۳ - ۱۲:۰۰
دنيايي ديگر در همين نزديكي/ داستان این «غلط كردم» چیست؟

دنياي آثاراستاين، دنيايي غريب و در عين حال خوشايند است چون سعي مي كند تلخي ها را با روكشي شيرين و كمبود ها را با لعابي ازطنز تلفيق كرده و معجوني ارائه كند كه هم لبخند برلب بياورند و هم خبر از وجود جهاني ديگر وآدم هاي ديگر كه چشم هاي معمولي هيچگاه قدرت ديدنشان را ندارند بدهد. اين يادداشت به بهانه چاپ مجدد مجموعه شعر«غلط كردم» نوشته شده است.

خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، رسول آباديان: جهان شعرها و داستان هاي استاين در بيشتر موارد، زبان گوياي يك جامعه زير زميني است، جامعه اي كه همواره بار جامعه بالا را بر دوش مي كشد و هيچ گله و شكايتي هم ندارد:
«اتومبيلي كه به جاي چرخ پا دارد/كف پاهايش ساييده مي شود/اما هرگزپنچر نمي شود/مطمئنم از آن خوشتان مي آيد/ چون بي نقص و كامل است/ و خوب مي دود»
 
هنر يك نويسنده يا شاعر در اين است كه حس «جانا سخن از زبان ما مي گويي» را در ذهن مخاطب زنده كند اما در كلامش غلو و تصنع و شعار نباشد. استاين شاعر و نويسنده اي است كه بر خلاف بسياري از شاعران و نويسندگان حوزه كودكان و نوجوانان سعي نمي كند حد درك خواننده را به اندازه خود بالا بياورد بلكه اين شجاعت را دارد كه زاويه ديد خود را با مخاطبان آثارش تنظيم كند. 

مجموعه شعر «غلط كردم» گرچه ازنداشتن يك ويراستاري فني اساسي رنج مي برد اما حاوي فضايي متفاوت تر از فضاهاي آثار پيشين استاين است. به اين دليل كه در شعرهاي اين مجموعه نوعي نگاه غير مستقيم و استفاده از نماد هاي مختلف موج مي زند كه نشان دهنده احترام به حدود ادراك كودك و نوجوان است.
 
استاين گرچه زباني تلخ دارد اما هيچ گاه از تبليغ حس پويايي و اميد به آينده غافل نمي شود:
«اين چكمه ها برام يك كمي بزرگ است/حقيقتي است كه بايد بپذيرم/من چلفتي و شل و ول هستم/اما ده سال ديگر يا بيش تر/فقط اگر پاهايم بزرگ شوند/ اندازه ام مي شود.» 

ارائه يك پيام كوتاه اخلاقي مبني بر حفظ حرمت اعضايي كه در بدن وجود دارد و كودك از موهبت آن ها بي خبر است، موضوعي است كه شايد صدها كتاب درباره اش نوشته شده باشد اما هنرمند خوب كسي است كه اين پيام را با چرخشي از جنس كلام و زاويه ديد خود كودك ارائه دهد تا هم موثر واقع شود و هم در يادها بماند:
«با دندان سر بطري را باز كردم/ به من گفتند چقدر خري!/ با دندان سر بطري را بازكردم/ به من گفتند گاز انبري/ با دندان سر بطري را بازكردم/ به من گفتند بي دندوني»
 
تصاويري كه شل سيلور استاين از فضاهاي فقرزده در جامعه اي پيشرفته در اين كتاب ارائه مي كند، تصاويري حيرت آورو درعين حال تاثربر انگيز است. اوشخصيت هايي نوجوان را به ما مي نماياند كه درست مانند ديگران نفس مي كشند و زندگي مي كنند اما تفاوت زندگيشان با ديگران از زمين تا آسمان است. شخصيت هايي با كمترين ميزان دلخوشي اما مولد شادي كه سعي دارند براي خود سر گرمي هايي هم داشته باشند:
«ما مسابقه كثيف ترين پاها را برگزار كرديم/در وسط خيابان گل مال شده/ به بچه هاي پا نشسته/همه آمدند با پاهاي دلمه بسته/ از جمله بيلي بي كفش بود، تليلي بي شست/ و آن پسره اي كه از ميان خردل ها آمده بود/ تريش پا لجني هم كه دوست داره شلپ شلپ كنه آمده بود/ انگشتانش مثل زرده تخم مرغ به زردي نشسته بود/ از ميان گل و لاي، از ميان گنداب و گل/ همه آمده بودند، از اين كران تا آن كران/ وما تراشيديم گل ها را از كف پاي همه/ تا ببينيم وزن گل كدام يك بيشتره/ پوسته جدا شده از پاي تيلي پنج كيلو بود/ اما سائول كف پا ليزي برنده شد/ آخه وقتي دلمه گل رو برداشتيم/ ديگه پايي ديده نشد!» 

تصويري كه در اين شعر ارائه مي شود، تصويري صرفا مربوط به كشور خود نويسنده نيست بلكه وجهي جهان شمول پيدا مي كند. تصويري كه پيش از هر مورد ديگر مخاطب نوجوان را به جهاني ديگردر نزديكي جهان خودش پرتاب مي كند. 

همان گونه كه گفته شد رگه اي از طنز موثر هم در رگ شعرهاي استاين ريشه دارد، طنزي كه در شعرهاي كوتاه اين مجموعه بيشتررخ نمايانده اند و حلاوت خواندن را دو چندان مي كنند:
«اگر تو بر لاك پشت سوار شوي/ و من بر حلزون سوار شوم/ و تا خط استوا مسابقه دهيم/ يكي از ما نفر آخر مي شود/ و ديگري بعد از او مي رسد!» يا «اگر صورتم مي توانست بچرخد/ آن وقت يك بوسه بر گونه ام مي گذاشتم/ و به نجوا به گوشم مي گفتم: اي گوش نازنين/ تو چقدر زيبايي، نازنين من/ و در چشمانم خيره مي شدم و مي ديدم/چقدر من عاشق به خويشم»

درباره استاين 

شلدون آلن سيلور استاين، نويسنده و شاعرآمريكايي در 25 سپتامبرسال 1930 به دنيا آمد و در سال 1999 درگذشت. از ميان آثار اين نويسنده كه به فارسي ترجمه شده اند مي توان ازآثار ي چون«يك زرافه و نصفي، بالا افتادن، من و دوست غولم، راهنماي پيش آهنگي عمو شلي،جايي كه پياده رو تموم مي شه و كسي يك كرگدن ارزون نمي خواد؟» نام برد. 
چاپ دوم مجموعه شعر«غلط كردم» با ترجمه مهدي افشار در شمارگان 1000نسخه و قيمت 12900تومان از سوي انتشارات شاپيكان عرضه شده است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها