بسته‌نگار در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره جدیدترین کتاب خود با عنوان «رساله‌ای در باب حکومت طالقانی نظریه‌پردازی دموکراسی شورایی در جمهوری اسلامی ایران» که اخیرا از سوی نشر صمدیه به چاپ رسیده است، توضیح داد: این کتاب که برخی مطالب آن طی سال‌های گذشته در بعضی روزنامه‌ها و مجلات درج شده بود در سال گذشته به صورت مجموعه‌ای درآمد که برخی مطالب از آن کم و مقداری به آن افزوده شد و تحت عنوان «رساله‌ای در باب حکومت طالقانی نظریه‌پرداز دموکراسی شورایی در جمهوری اسلامی ایران» به چاپ رسید که بنده نیز مقدمه‌ای مبسوط بر این کتاب نوشتم.

داماد مرحوم آیت‌الله محمود طالقانی در ادامه گفت: چنان‌که برخی دوستان مطرح کردند زمانی که آیت‌الله طالقانی شرح، توضیح و پاورقی‌هایی درباره کتاب «مرحوم آیت‌الله نائینی» در سال 34 ـ 1333 نوشت و منتشر کرد، دیگر کتاب و نوشته‌‌ای درباره حکومت به ویژه درباره حکومت اسلامی از او نداریم. در واقع، ایشان بعد از انقلاب اسلامی فرصت نکردند مطلبی درباره حکومت اسلامی بنویسند و این عامل و انگیزه‌ای برای جمع‌آوری مطالب این کتاب شد.

وی افزود: این کتاب مجموعه سخنرانی‌هایی است که ایشان از اول آزادی تا روز وفات خود درباره حکومت مطرح کرده‌اند. در این سخنرانی‌ها چندین اصل محوری مربوط به حکومت از سوی ایشان استنباط می‌شود که دو اصل اساسی آن «ویژگی انقلاب اسلامی و نقش مردم در آن» و دوم «امر به معروف و نهی از منکر و حق پرسش مردم از زمامداران، مسئولان و نظارت مستمر بر رفتار آنان» است؛ این دو اصل از اصول مهم دموکراسی است که دکتر حسین بشیریه (پژوهشگر و نظریه‌پرداز علوم سیاسی که اکنون در آمریکا در دانشکده علم سیاست دانشگاه سیراکیوز نیویورک تحصیل می‌کند) نیز به آن اشاره کرده و طالقانی نیز به خوبی در سخنرانی‌هایش به این دو اصل استناد می‌کند. مرحوم طالقانی معتقد بود که نظام عادلانه، نظامی از پایین به بالاست و نظام اجتماعی باید به وسیله توده مردم انتخاب شود.

وی توضیح داد: اصل دوم که «حق پرسش از زمامداران» است و بشیریه در کتاب خود آن را یکی از مهم‌ترین اصول دموکراسی می‌داند در دیدگاه طالقانی هم به خوبی مشهود است و تاکید بر این اصل را در نخستین سخنرانی‌ که ایشان در مدرسه فیضیه داشته است می‌بینیم. ایشان معتقد است که به وسیله این اصل، انقلاب اسلامی ما پایه و اساس پیدا می‌کند؛ بدین معنا که انقلاب اسلامی به همه مردم تعلق دارد؛ همانطور که خطاب قرآن به «الناس» است نه فقط «مسلمانان و مومنین»

بسته‌نگار افزود: از دیگر مسائلی که در اندیشه طالقانی در مجموعه سخنرانی‌هایش به آن دست یافتم و از آن استباط می‌شود و آنها را به عنوان چند اصل دیگر به دیدگاه ایشان افزودم، «غیرطبقاتی بودن حکومت»، «مساله اختیار»، «مساله آزادی» و «بحث قسط و عدالت» است. «غیرطبقاتی بودن» از نظر طالقانی بدین معناست که حکومت، مختص به طبقه یا صنف خاصی نیست و درباره «مسأله آزادی»، ایشان، آزادی را فراتر از «همه» می‌داند.

وی در ادامه توضیح خود درباره این کتاب چنین گفت: همچنین «مساله اختیار»،‌ از دیگر مسایلی است که در دیدگاه ایشان وجود دارد و سرلوحه نواندیشان دینی از زمان سیدجمال‌الدین اسدآبادی تا به امروز است؛ چنان‌که در اندیشه‌های شیخ عبده در مصر، مرحوم اقبال در پاکستان، آیت‌الله نائینی، طالقانی، مطهری، بازرگان و شریعتی نیز در ایران مشهود است.

بسته‌نگار ادامه داد: «مساله قسط و عدالت» نیز که به آن اشاره شد، در اندیشه طالقانی جایگاه ویژه‌ای داشته است. چنان‌که با استناد به آیاتی از قرآن (آیه 25 سوره حدید) معتقد است که انبیاء تنها برای تربیت مردم آمده‌اند و خود مردم باید قیام به قسط و عدالت کنند. بدین معنا که انبیاء فقط نقش آگاهی‌دهنده دارند نه وظیفه‌ای دیگر. بنابراین حق نظارت مردم، حکومت غیرطبقاتی، آزادی، مسأله قسط و عدالت و مساله اختیار که از پایه‌های دموکراسی است در اندیشه و دیدگاه آیت‌الله طالقانی به خوبی نمود پیدا می‌کند.

چاپ نخست «رساله‌ای در باب حکومت طالقانی نظریه‌پردازی دموکراسی شورایی در جمهوری اسلامی ایران» پژوهش محمد بسته‌نگار، در 110 صفحه، شمارگان 500 نسخه و بهای پنج هزار تومان از سوی نشر صمدیه چاپ و منتشر شده است.