به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) محمد روستوم، استاد مطالعات اسلامی دانشگاه کارلتون کانادا در همایش «مطالعات میان رشته‌ای قرآن کریم با تاکید بر روش‌شناسی» که امشب 13 دی ماه همزمان با مسابقات بین‌المللی قرآن دانشجویان مسلمان برگزار شد، طی سخنانی گفت: من معمولاً با این سوال از سوی دانش‌آموزان و دانشجویان مواجه می‌شوم که در غرب قرآن چگونه مطالعه می‌شود؟ معمولاً دانشجویان این سوال را مطرح می‌کنند تا درباره روش‌شناسی مطالعات قرآن در غرب اطلاعاتی  به دست بیاورند.

وی ادامه داد: بخشی از این موضوع شاید به این دلیل باشد که این عده تلاش می‌کنند تا از روش‌شناسی مطالعات قرآنی در غرب کپی‌برداری کنند. البته برخی هم می‌خواهند روش را بشناسند و نسبت به مطالعات غربی‌ها درباره قرآن دانش به‌دست بیاورند.

وی افزوزد: در پاسخ به این افراد می‌گویم که از روش‌شناسی مطالعات قرآنی غربی‌ها راضی نیستم. اصول و مبانی اسلامی در غرب در جایی ‌پیدا شد که عملاً آن را نقض کردند و اعتباری برایش قائل نبودند. در قرن نوزدهم  انتقادهای وسیعی نسبت به کتاب مقدس مسیحیان وجود داشت و در قرن بیستم این انتقادات نسبت به قرآن هم مطرح شد.

به گفته استاد مطالعات اسلامی دانشگاه کارلتون کانادا، وقتی به تاریخ مطالعات قرآنی در غرب نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم که نگرش آنها به مطالعات قرآنی با ما متفاوت است چون آنها بر اساس پیش زمینه‌هایی که ما به عنوان یک مسلمان به قرآن داریم به آن نگاه نمی‌کنند.

وی ادامه داد: ممکن است برخی این موضوع را مطرح کنند که برای مطالعات قرآنی دانستن تاریخ، روش‌شناسی و ... کافی است در حالی که این کفایت نمی‌کند و ما تنها در مطالعات قرآنی نمی‌توانیم روی ظاهر قرآن مانور بدهیم.

وی افزود: از سوی دیگر باید ببینیم وقتی یک روش را انتخاب می کنیم چه استفاده ای از آن می‌کنیم. مساله روش‌شناختی مطالعه و خواندن قرآن به‌وسیله یک ساختار غیرسنتی در غرب شکل گرفته است. در اینجا آن چیزی که ما از دست می‌دهیم تاریخ و مبنای تفسیر قرآن است چون غربی‌ها به دلیل غیرسنتی برخورد کردن با قرآن آن را از دست دادند.

روستوم با اشاره به این‌که در روش مطالعات قرآنی نگاهی شرقی دارد گفت: متاسفانه غربی‌ها در مطالعات قرآنی تنها به شکل آن توجه می‌کنند و به معنا و محتوای قرآن فکر نمی‌کنند.

استاد مطالعات اسلامی دانشگاه کارلتون کانادا در بخش دیگری از سخنانش به رویکردهای متفاوت در روش‌شناسی مطالعات قرآن کریم اشاره کرد و گفت: برخی قرآن را به عنوان یک کتاب تاریخی بررسی می‌کنند و مطالبی را که درباره قرآن از این نگاه بیان شده تفسیر می‌کنند.

وی افزود: نگاه دیگر برای مطالعه قرآن مطالعه بر مبنای سند زبان شناختی است. اگر قرآن را به این طریق بخوانیم تنها به شکل از توصیف قرآن سر و کار داریم.

وی گفت: یکی از مشکلاتی که در غرب برای مطالعات قرآنی وجود دارد  این است که اگر آنها سوالی برایشان پیش بیاید این سوال را باید به کجا و چگونه انعکاس دهند؟ من شنیدم که یکی از استادان غربی به دانشجویانش گفته بود که شما تنها تفاسیر افراد درباره قرآن را می‌توانید بخوانید و نباید خودتان درباره آن تفسیری داشته باشید!

استاد مطالعات اسلامی دانشگاه کارلتون کانادا تاکید کرد: اگر درباره معانی قرآن تحقیق و تفحصی صورت نگیرد روش ارزشی ندارد. البته اکنون گام‌هایی برداشته شده که روش‌های مطالعات قرآنی به سمت معناگرایی برود.

روستوم در ‌پایان سخنانش با اشاره به ترجمه تفسیری سید حسین نصر از قرآن یادآور شد: کارهای ایشان و گروهشان درباره ترجمه تفسیری قرآن از نخستین گام‌هایی است که برای روی آوردن به معناگرایی در مطالعات قرآنی برداشته شده است.