مهاجر این سه مجموعه عکس را به ترتیب «مناظر شهری تهران»، «تهران، بی‌تاریخ» و «تهرانِ بسته» نامیده است و در مقدمه کتاب چنین توضیح می‌دهد: «اگرچه این فاصله‌ی زمانیِ بیست‌وچند ساله عكس‌ها را از هم دور می‌كند، اما چیزهایی هم هست كه آنها را به هم نزدیك می‌كند. یكی از این چیزها اتفاقاً همین گسست در زمان است. به دنبال همین «گسستِ زمانی» است كه حافظه‌ی عكس شكل میگیرد و به خیلی چیزها شكل می‌دهد.»
وی همچنین این مجموعه عکس‌ها را بر مبنای الگوی «عکاسی خیابانی» معرفی کرده و می‌نویسد: «بیست‌وچند سال پیش گفته‌ها و آموزه‌های نوآورانه‌ی یحیی دهقانپور ما را سر شوق می‌آورد و كلام گرم بهمن جلالی ارزش مستندنگاری را درگوش‌ِمان طنین می‌انداخت. عكس‌های مناظر شهری تهران حاصل این شوق و این طنین و دست‌و‌پا زدن‌های عكاس است كه می‌كوشد در این میانه نگاه شخصی خود را پیداكند.»
مهاجر در ادامه مقدمه با اشاره به این‌که عکسهای کتاب تنها گرته‌برداری از فضاهای تهران نبوده، بلکه محصول کلنجار فضاها با دوربین یا نگاه عکاس هستند، می‌آورد: «تهران این عكس‌ها شهر چندان پیدایی نیست. مكان و زمان شهر چندان متعین نیست. درست كه این تصاویر عكس‌اند و به واسطه‌ی این عكس‌بودگی قاعدتاً باید حامل جزئیات زیادی باشند. اما این جزئیات را تنها در گوشه كنار این عكس و آن عكس می‌توان دید. فضاهای خالی بسیارند و آدم‌ها كم. اما فكر می‌كنم هنوز هم این عكس‌ها علی‌رغم کم‌بودن اجزاء شناسنامه‌دار، چیزی از تهران ــ شهر مركزی ایران و شهری كه حامل خیلی از معناهای فرهنگی و اجتماعی این سال‌ها است ــ می‌گویند. چیزی كه مومی‌شكل است و چندان سهل و آسان به چشم نمی‌آید.»
از پس این تیرگی شهر را می بینم
وی همچنین درباره مجموعه «تهرانِ بسته» (فصل سوم کتاب) که تازهترین عکسهای مهاجر را از تهران دربر میگیرد، می‌نویسد: «در تهرانِبسته بیش‌تر نشسته‌ام و از درون فضای بسته، تهران را دیده‌ام. در این نشستگی، دیگر چیز زیادی از شهر باقی نمانده است. آن فضای خالی كه در مجموعه‌ی نخست چیره بود و در دومی بی‌شكل‌تر و سیال‌تر شد، در این عكس‌ها در تیرگی ِانبوه فرو رفته و این تیرگی میل آن دارد كه همان اندك ته‌مانده‌ی شهر را هم در خود فرو برد. منِ هنوز خیلی دوست دارم در خیابان بچرخم و عكس بگیرم اما انگار مرا واداشته‌اند تا از پس این تیرگی شهر را ببینم و در پی آن، هم شهر نادیده می‌ماند و هم من و هم دوربین»
مهران مهاجر در ادامه این مقدمه درباره ویژگی دیگر عکسهای کتاب می‌نویسد: «چیز دیگری كه فكر می‌كنم در این سه مجموعه وجود دارد نوعی بازی با خود عكاسی یا نوعی اندیشیدن به سازو‌كار دوربین و شیوه‌ی مواجهه‌ی آن با دنیای پیش روی‌اش است. ساخت تصویری مركز گریز و برجسته‌سازیِ نقش اجزاء گوشه‌های عكس در فصل اول (مناظر شهری)، تكیه‌دادن دوربین به دیوار در فصل دوم (تهران، بی‌تاریخ) و در پی آن چیرگی یك سطح تخت در نیمه‌ای از عكسِ به ژرفا‌رونده، عدم وضوح جزئیات و رنگ‌های غیر‌طبیعی در همین مجموعه و كمینه‌شدن عناصر بازنمودی در فصل سوم (تهرانِبسته)، نمونه‌هایی از به اصطلاح این تأمل در عكاسی یا بهتر بگویم بازی‌گوشی در عكاسی است.»
همچنین رضا شیخ منتقد و مدرس عکاسی هم بر این کتاب یادداشت نوشته است.
کتاب «تهران، بیگاه» شنبه، 27 دیماه 1393 ساعت 15 در گالری Ag (ای جی) واقع در خیابان ولیعصر، خیابان زعفرانیه، خیابان مقدس اردبیلی، خیابان پسیان، شماره 3 رونمایی میشود. همچنین از همان روز در این گالری نمایشگاهی از عکسهای مهران مهاجر تا 8 بهمن ماه برپا خواهد بود.
این کتاب در 136 صفحه تمام گلاسه با شمارگان هزار نسخه و بهای 49 هزار توما از سوی انتشارات مانوش روانه بازار شده است. طراحی گرافیک کتاب را مهرنوش پوریزدانپناه بر عهده داشته و ابراهیم صافی ناظر فنی آن بوده است.
کارنامه کتابی مهران مهاجر
مهران مهاجر متولد 1343، عکاس، منتقدهنری، مترجم و فارغ‌التحصیل رشته عکاسی از دانشگاه تهران است که در حوزه‌های زبانشناسی و فرهنگ‌نویسی نیز فعالیت داشته و دارد. مجموعه عکس «تهران، بیگاه» بعد از مجموعه «کتاب چشم 10» که عکس‌روزنامه‌های مهران مهاجر بوده، دومین کتابی است که از آثار عکاسی او به چاپ می‌رسد.
بر اساس اطلاعات وب‌سایت کتابخاه ملی تاکنون کتاب‌های زیر با ترجمه یا تالیف او منتشر شده‌اند.
- «ال‍ف‍ب‍ای ارت‍ب‍اطات» - دی‍وی‍د گ‍ی‍ل و ب‍رج‍ی‍ت ادم‍ز - م‍ت‍رج‍م‍ان رام‍ی‍ن ک‍ری‍م‍ی‍ان، مهران مهاجر، محمد نبوی - مرکز مطالعات و ت‍ح‍ق‍ی‍ق‍ات رس‍ان‍ه‌ه‍ا، ۱۳۸۴
- «بازداشت پیش از م‍ح‍اک‍م‍ه، اص‍لاح‍ات و راه‌ح‍ل‌ه‍ا: بهترین روش‌های اجراشده در سطح بینالمللی برای ک‍اه‍ش زمان بازداشت پیش از م‍ح‍اک‍م‍ه و ب‍ه‍ب‍ود ش‍رای‍ط ح‍ب‍س« - ام‍ی‍ل‍ی چ‍ان‍گ... [و دیگران]؛ مترجم مهران مهاجر - وف‍اق، ۱۳۸۴
- «بایگانی و تن: دو جستار در جامعه‌شناسی تاریخی عکاسی» - آلن سکولا - آگه ، ۱۳۸۸
- «به سوی زبانشناسی ش‍ع‍ر: ره‌ی‍اف‍ت‍ی ن‍ق‍ش‌گ‍را» - مهران مهاجر، محمد نبوی - نشر مرکز، ۱۳۷۶ و آگه 1393
- «دان‍ش‌ن‍ام‍ه‌ی ن‍ظری‍ه‌ه‍ای ادبی م‍ع‍اص‍ر» - ای‍رن‍اری‍م‍ا م‍ک‍اری‍ک - ترجمهی مهران مهاجر، محمد نبوی - آگه، ۱۳۸۴
- «صورت‌بندی‌های فرهنگی جامعه‌ی مدرن» - رابرت باکاک - ترجمهی مهران مهاجر -آگه، ۱۳۸۶
- «عکاسی» - استیو ادواردز – ترجمه مهران مهاجر - ماهی، 1390
- «فرهنگ م‍ع‍اص‍ر ان‍گ‍ل‍ی‍س‍ی- فارسی» - م‍ح‍م‍درض‍ا ب‍اطن‍ی - دس‍ت‍ی‍اران ف‍اطم‍ه آذرم‍ه‍ر، مهران مهاجر، محمد نبوی - فرهنگ م‍ع‍اص‍ر، ۱۳۷۶
- «کتاب چشم ۱۰»- عکس روزن‍ام‍ه‌ه‍ای مهران مهاجر - ب‍ه‌کوش‍ش نادر طب‍س‍ی‍ان، ح‍س‍ن اش‍راف اسلامی، س‍اع‍د م‍ش‍ک‍ی - ماه ری‍ز، ۱۳۸۰
- «مفاهیم بنیادی تاریخ هنر» - ویراسته‌ی رابرت س.نلسن و ریچارد شیف - ترجمهی محمد نبوی، مهران مهاجر - مینوی خرد، ۱۳۹۲
- «مفاهیم بنیادی نظریه فرهنگی» - اندرو ادگار، پیتر سج‌ویک - ترجمهی مهران مهاجر، محمد نبوی - آگه، ۱۳۸۷
- «واژگ‍ان ادبیات و گ‍ف‍ت‍م‍ان ادبی ان‍گ‍ل‍ی‍س‍ی - فارسی فارسی - ان‍گ‍ل‍ی‍س‍ی» - گ‍ردآوری و ت‍دوی‍ن مهران مهاجر و محمد نبوی - آگ‍اه، ۱۳۸۱
- «ه‍رم‍ن‍وت‍ی‍ک مدرن: گ‍زی‍ن‍ه‌ی ج‍س‍ت‍ارها» – فریدریش نیچه، پل ریکور، گادامر و دیگران - ترجمهی ب‍اب‍ک اح‍م‍دی، مهران مهاجر و محمد نبوی - نشر مرکز، ۱۳۷۹
نظر شما