گزارش تکمیلی نشست خبری جایزه ادبی پروین اعتصامی
معرفی پنج نامزد برگزیده جایزه پروین اعتصامی/محقق: جایزه تغییراتی میکند
مهدی قزلی دبیر اجرایی ششمین دوره جایزه ادبی پروین اعتصامی در نشست خبری این جایزه گفت: امروز در یک بخش میتوانیم پنج نامزد برگزیده را به خبرنگاران معرفی کنیم و دیگر اسامی نیز روز به روز در سایت خبری بنیاد شعر و ادبیات داستانی بارگذاری خواهد شد. جواد محقق نیز در این نشست گفت: جایزه پروین شاهد تغییراتی خواهد بود.
مدیر بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان ادامه داد: به دلیل مشغلههایی که جناب مهدویراد داشتند، ایشان آقای جواد محقق را به عنوان نماینده دبیر علمی جایزه ادبی پروین در این نشست معرفی کردند. علاوه بر اینها در هیأت علمی در خدمت آقای مهدویراد هستیم. این چند جلسهای که اعضای هیأت علمی داشتند آییننامه اجرایی تهیه و داورها تعیین شدند و مرحله داوری زیر نظر هیأت علمی برگزار میشود. وقتی هیأت علمی تشکیل شد آثار با سرعت بیشتری هم در اختیار داوران قرار گرفت و آنها آثار را ملاحظه کردند. هیأت علمی نیز داورانی را انتخاب کرد که در جریان کتاب باشند و با دقت آثار برگزیده را انتخاب کنند.
وی ادامه داد: امیدواریم در هفته آینده کار داوریها به پایان برسد و دوشنبه دو هفته آینده یعنی 25 خرداد ماه با اختتامیه جایزه ادبی پروین در خدمت شما باشیم. در جمع اعضای هیأت امنای جایزه پروین اعتصامی نیز وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی علی جنتی حضور دارند. نمایندهای نیز از فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی هم حضور خواهند داشت و همچنین چهار عضو یکی از شوراهای اقماری انقلاب فرهنگی که شورای زنان و خانواده است در این هیأت امنا حضور دارند. آنها هیأت علمی را تعیین میکنند و هیأت علمی نیز داوران را تعیین میکنند.
تغییراتی که جایزه پروین به خود خواهد دید
جواد محقق در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران مبنی بر اینکه «چرا جایزه ادبی پروین اعتصامی را در جایزه کتاب سال قرار نمیدهید تا بانوان بتوانند آثارشان را در این جایزه ببینند و تفکیک جنسیتی انجام نشود؟» گفت: جایزه جلال آلاحمد و پروین اعتصامی جوایزی است که از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین شده و طبیعتاً هر نوع تغییر و تدبیری که در آن صورت بگیرد مستلزم نظر آن شوراست.
این نویسنده کودک گفت: اگر قرار باشد تغییری در این جوایز صورت گیرد باید جلساتی در شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام گیرد و با مصوبه شورا انجام شود. خود ما هم که امسال برگزار کننده جایزه پروین اعتصامی هستیم تغییراتی را در آن شاهد خواهیم بود که پس از این دوره آن تغییرات را خواهید دید. با توجه به گذشت پنج دوره از این جایزه شاید مواردی از این دست را بتوان در آن مد نظر قرارداد.
وی اضافه کرد: برخی از اهل فن معتقدند که اگر آثار نویسندگان زن در جایزه پروین بررسی میشود چه لزومی دارد که در جایزه کتاب سال و جلال باز هم خانمها شرکت داشته باشند. اگر چنین باشد در جایزه جلال نیز صرفاً باید آثار نویسندگان مرد را انتخاب کرد. در روزگاری که این جایزه تأسیس شد، پرداختن به جایزه پروین که در آن خانمها هستند برای ارتقای فرهنگی این بخش ضروری تشخیص داده شد. اما این پرسش هم اکنون مطرح است که آیا در حال حاضر نیز لازم است که ما جایزهای اختصاصی درباره زنان داشته باشیم در حالی که جایزه اختصاصی مردان نداریم؟. چه در کتاب سال و چه در جایزههایی مثل جلال آثار خانمها هم دیده میشود و مورد بررسی قرار میگیرد. برخی از نویسندگان مرد این اعتراض را دارند که چرا خانمها یکبار در جایزه جلال با ما شریک میشوند و نیمی از این سهم را میبرند و یکبار هم در جایزه کتاب سال و یک جایزه اختصاصی هم دارند.
محقق یادآور شد: این پرسش پرسشی جدی است و به گمانم باید به آن پرداخت. شاید نتایج ویژهای هم داشته باشیم.
مصوبه شورای انقلاب فرهنگی در حکم قانون است
مهدی قزلی دربخش دیگری از این نشست گفت: مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی حکم قانون را دارد و باید اجرا شوداما اساسنامه جایزه ادبی جلال اگر نگاه کنید پختهتر نوشته شده. البته آن جایزه هم ایرادهایی دارد که باید اصلاح شود اما به هر حال جایزه ادبی پروین اعتصامی در شورای عالی انقلاب فرهنگی در قیاس با جایزه جلال به نظر می رسد که شتابزدهتر بررسی شده است. به طور مثال در یکی از بخشها به جایزهای برای نویسندگان کودک اشاره شده و نامی از نوجوانان برده نشده. در دورههای گذشته و دوره فعلی تفسیر هیأت علمی و هیأت امنا ادبیات نوجوان را در نظر گرفته است یا در اساسنامه آمده است که باید به ترجمه و تألیف جایزه داد اما حدود و کم و کیف آن مشخص نشده است.
مصوبه جایزه نیاز به تبیین دارد
مدیر بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان اضافه کرد: باید کمی در این باره پیگیری کرد که ترجمه و تألیف در هر بخش یا ترجمه به عنوان فن ترجمه مورد داوری قرار گیرد؟ به نظر میرسد که ترجمه به عنوان فن ترجمه مد نظر آنها بوده. به طور مثال کتاب هاروکی موراکامی نباید با اثر بانوان ایرانی مورد داوری قرار گیرد. آیا نویسنده و مترجمی که آن را ترجمه کرده در فن ترجمه، آیا ترجمهای قوی را ارایه داده است یا نه. حتی داستان را با داستان نمیشود قیاس کرد و در بخش ترجمه، نمیشود ترجمه شعر را با داستان و نقد ادبی مورد بررسی قرار داد. اینها نکاتی است که کمی احتیاج به تبیین دارد. به گمانم خود مصوبه نیاز به تبیین دارد.
وی توضیح داد: جاهایی به این موضوع اشاره شده که دایره این جایزه میتواند شمول بیشتری پیدا کند و مشمول زنان جهان اسلام هم باشد اما بعد از آن در مواد دیگر این مصوبه چیزی تبیین نشده. نکتهای هم که آقای محقق اشاره کردند دستکم در حوزه تبیینش باید کارهایی انجام شود و شاید در حوزه مبانی هم بشود به آن توجه کرد و پرسشهایی را پیگیری کرد.
وی افزود: طبق نظر هیأت امنا و هیأت علمی جایزه ادبی پروین برای برگزیدگان 12 سکه و برای تقدیریها چهار سکه دارد و مانند جایزه جلال چنین نیست که در این باره هم اساسنامه داشته باشد. در جایزه جلال تعیین شده که فلان قدر سکه باید به برگزیدگان تعلق بگیرد. اما در جایزه پروین بر عهده هیأت امنا گذاشته شده که هیأت امنا هم به هیأت علمی تفویض کرده است. ما در نظر داشتیم این برنامه در تبریز برگزار شود تا حامی جایزه شوند اما به این نتیجه رسیدیم که این کار شدنی نیست. شهردار تبریز برای این نشست موظف به انجام کاری نبود اما آنها نتوانستند از تعهدشان برآیند. ما در آبادان و همدان و مشهد برنامه برگزار کردیم و مشارکتهای خوبی هم داشتیم اما در تبریز با وصف بر اینکه قول و قرارهای خوبی گذاشتیم اما در عمل این اتفاق رخ نداد.
قزلی گفت: از این منظر نتوانستیم حمایتی را جذب کنیم اما چون جایزه جایزه بانوان است سعی کردیم نماینده زنان در نهاد ریاست جمهوری را به مشارکت بطلبیم اما نه به شکل اسپانسر. به نظرم رسید مشارکت آن مجموعه مشارکت خوبی خواهد بود اما نامهنگاریهای ما از زمان برگزاری نهمین جشنواره شعر فجر بی نتیجه باقی مانده و نتوانستهایم به نتیجهای برسیم. بنابراین در این جایزه در اجرا و جوایز روی پای خودمان هستیم.
دبیر اجرایی ششمین جایزه ادبی پروین اعتصامی گفت: در این جایزه داوران ما موظف به معرفی پنج اثر بودند و انتخاب برگزیده در این بخش بر عهده هیأت داوران نهایی است. هیأت نهایی متشکل از سه داور و دبیر علمی یا نمایندهاش یا یکی از اعضای هیأت علمی به انتخاب نمایندهاش است. آنها از میان آن بخش یک اثر تقدیری یا یک اثر برگزیده را انتخاب میکنند. نقش داوران در انتخاب نهایی کمرنگ نشده و هر سه داور حضور دارند.
سطح آثار متفاوت است
جواد محقق در بخش دیگری از سخنانش به سطح آثار در این دوره جایزه پروین اشاره کرد و گفت: نه تنها در مورد جوایزی که به خانمها اختصاص پیدا میکند جوایز دیگر که آقایان در آنها سهیماند سطح آثار سال به سال متفاوت است و نمیتوان انتظار داشت که هر سال سطح مناسبی وجود داشته باشد. طبیعی است که آثار خانمها قابل تأمل است. من چون حضور ذهنی از آثار دو سال گذشته جایزه پروین ندارم نمیتوانم درست قضاوت کنم و این پاسخ را باید از داوران جایزه پروین پرسید اما نسبت به برخی دورهها در برخی بخشها مثل پژوهش و شعر و ادبیات داستانی آثار بهتری ارایه شده. این دوره دستکم نسبت به دورههای قبل ضعیفتر نیست.
داوران و آثار
مهدی قزلی در پایان این نشست گفت: اختتامیه در پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری برگزار میشود. نامزدهای بخش پژوهشهای ادبی نیز مشخص شده. در این بخش داوران اسماعیل امینی، مریم جلالی و بهمن ساکی بودند و نامزدهای بخش پژوهش جایزه ادبی پروین عبارتند از:
«حرکت تئاتر به سمت شعر» طلایه رؤیایی که از سوی نشر قطره چاپ شده.
«سبک شناسی انتقادی» از دکتر مریم دُرپر که نشر علم آن را چاپ کرده.
«شاهنامه فردوسی» اثر مهری بهفر که تصحیح و توضیح دارد و از سوی نشر نو چاپ شده.
«کارکرد ابهام در فرایند خوانش متن» نوشته فروغ صهبا نشر آگه. کتاب دیگر کتاب «ملاصدارا و سهروردی» از سیماسادات نوربخش است که توسط نشر هرمس منتشر شده.
گزارش نخست نشست خبری ششمین جایزه پروین اعتصامی را اینجا بخوانید.
نظر شما