به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) بیست و چهارمین جشنواره پژوهش و فناوری دانشگاه تهران پیش از ظهر دوشنبه (23 آذرماه) در تالار علامه امینی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران با حضور دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی، استاد دانشگاه ادبیات و علوم انسانی، دکتر محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران، دکتر محمد رحیمیان، معاون پژوهشی دانشگاه تهران و دکتر محمدجعفر صدیق دامغانی‌زاده، رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه تهران برگزار شد.
 
پژوهش یک سرمایه‌گذاری استراتژیک است
رحیمیان در این آیین گفت: یکی از ارکان پیشرفت و توسعه پایدار، توسعه در محور دانایی و توجه ویژه به پژوهش و فناوری است. از راهبردهای اصلی و اساسی دانشگاه تهران در این برهه، افزایش انگیزه و ایجاد فضای پرنشاط و علمی و ارتقای جایگاه پژوهش و فناوری در دانشگاه و مراکز پژوهشی وابسته به آن است. امروزه پژوهش یک سرمایه‌گذاری استراتژیک محسوب می‌شود.
 
وی افزود: توسعه فناوری‌های نوین، یکی از دغدغه‌های اصلی سیاستگذاران جهان است، بنابراین یکی از اساسی‌ترین راهکارهای تولید علم و فناوری، فراهم شدن زیرساخت‌های پژوهش با رویکردی آینده‌نگر و مبتنی بر نیازهای کشور است. دانشگاه تهران از این نظر پایگاه اصلی تولید علم و فناوری محسوب شده و نقش کلیدی در توسعه کشور برعهده دارد.
 
معاون پژوهشی دانشگاه تهران ادامه داد: چرخه تبدیل علم به ثروت و تجاری‌سازی یافته‌های پژوهشی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. دانشگاه در این زمان به‌عنوان یک دانشگاه کارآفرین باید به بحث پژوهش و تکنولوژی توجه و عنایت خاص داشته باشد. جشنواره پژوهش و فناوری دانشگاه، فرصت مناسبی را برای توجه و تمرکز بر ابعاد مختلف پژوهش و فناوری فراهم می‌آورد تا همه پژوهشگران و ذینفعان ضمن اطلاع از روندها و وضعیت موجود برای آینده برنامه‌ریزی کرده و اقدامات بیشتر و مهم‌تری در دستور کار خود قرار دهند.
 
رحیمیان اظهار کرد: معرفی و تجلیل از برگزیدگان حوزه پژوهش و فناوری دانشگاه فرصت و تأملی است برای تعامل میان پژوهشگران و تولیدکنندگان دانش با مصرف‌کنندگان و ذینفعان آن. این رویکرد مهم می‌‌تواند باعث ارتقا شأن و جایگاه پژوهش و فناوری دانشگاه شود و بسترسازی لازم برای تقویت و توسعه پژوهش‌های علمی که ضامن توسعه، پیشرفت، ایجاد ثروت و رفاه جامعه است، فراهم آورد.
 
ارزیابی عملکرد نظام پژوهشی در هفته پژوهش
وی در ادامه سخنانش گفت: هفته پژوهش فرصتی برای ارزیابی فعالیت‌ها و عملکرد پژوهشگران و نظام پژوهشی کشور است. از جمله اقدامات مهم و اساسی معاونت پژوهشی در سال گذشته، تهیه و تدوین نظام جامع پژوهش و فناوری دانشگاه است که این طرح نخستین بار در دانشگاه صورت گرفت.
 
معاون پژوهشی دانشگاه تهران ادامه داد: به منظور ایجاد ساختار مناسب پژوهش، دانشگاه تهران نسبت به ایجاد کمیسیون‌هایی از جمله کمیسیون علم‌سنجی و ارتقای تولیدات علمی، کمیسیون اخلاق ‌پژوهشی، ایجاد شورای راهبردی پژوهشگاه دانشگاه، برقراری مدیریت یکپارچه مجله‌های علمی دانشگاه و ایجاد شورای سیاستگذاری و برنامه‌ریزی کلان برای نشر کتاب‌های علمی اقدام کرده است. علاوه بر این سامانه آزمایشگاهی دانشگاه تهران به میزان بیش از 50 درصد پیشرفت داشته است.
 
رحیمیان افزود: در نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی و رشد تولیدات علمی طی سال گذشته با ارتقای 100 پله‌ای براساس رتبه‌بندی شانگهای به مرتبه 200 تا 300 و طبقه‌بندی QS به مرتبه 550 تا 600 ارتقا یافته‌ایم. مقالات منتشره در ایندکس WOS به میزان 72/17 درصد رشد و در ایندکس اسکوپوس به میزان 56/10 درصد و در ایندکس ISC به میزان 2/9 درصد در مقایسه و نسبت به سال قبل افزایش نشان می‌دهد. بنابر اطلاعات WOS در سال‌های 2014 تا 2016 تعداد 4هزار و 380 استناد با اچ ایندکس 15 و در سال 2015 تعداد هزار و 75 استناد با اچ ایندکس 9 داشته‌ایم. علاوه بر این تا تاریخ 12 دسامبر 2015 دانشگاه تهران براساس اسکوپوس دارای ایندکس 97 است.
 
وی عنوان کرد: در زمینه ثبت پَتِنت بنابر استناد اسکوپوس، در مجموع 37 مورد به ثبت رسیده که از این تعداد طی سال‌های 2014 تا 2015 در مجموع 6 پتنت بین‌المللی از سوی دانشگاه تهران به ثبت رسیده است.
 
معاون پژوهشی دانشگاه تهران در ادامه با اشاره به فعالیت‌های پژوهشی دانشگاه تهران گفت: انعقاد 284 طرح پژوهشی با اعتبار 3/40 میلیارد تومان، 160 طرح بنیادی و 35 طرح با مشارکت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در سال گذشته صورت گرفته است. همچنین 12 طرح به ارزش 5/6 میلیارد تومان توسط پژوهشگران اجرایی شده است. دانشگاه تهران مجری 4 طرح کلان ملی از جمله طرح ذخیره‌سازی نفت و گاز، ساخت منظومه ماهواره‌ای، طرح بازیافت پسآب شهری و طرح اصلاح خط‌مشی و سازوکار اقتصاد مقاومتی است. دانشگاه تهران همچنین در 15 طرح کلان مشارکت داشته است.
 
رحیمیان افزود: دانشگاه تهران با 120 عنوان کتاب چاپ نخست در بیست و هشتمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حضور داشته که علی‌رغم رشد مناسب در تولید علم، این میزان راضی‌کننده نیست بلکه باید چرخه علم کامل شود. باید برای رفع نیاز جامعه به تولید علم اقدام کنیم. از فعالان حوزه پژوهشی انتظار می‌رود تا فعالیت‌های خود را تقاضامحور کنند و نیازهای کشور را درنظر داشته باشند.
 
علاقه‌مند تبدیل علم به ثروت هستیم
محمدجعفر صدیق دامغانی‌زاده، رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه تهران نیز در این آیین با اشاره به موضوع دانشگاه کارآفرین گفت: دانشگاه کارآفرین علاوه بر تربیت دانش‌آموختگانی براساس مولفه‌های کارآفرینی و کارمندی، باید به توسعه و اشتغال و ثروت‌آفرینی توجه کند. دانشگاه تهران به‌عنوان دانشگاه جامع وظیفه دارد تا نیروی انسانی تربیت و تولید علم داشته باشد بنابراین توجه به داشتن دانشگاه کارآفرین نباید مانع توجه به وظایف اصلی باشد.
 
وی ادامه داد: دانشگاه‌های بزرگ در مسیر تولید علم حرکت کرده‌اند. به‌عنوان خانه تولید علم، علاقه‌مند تبدیل علم به ثروت هستیم و نخستین گام در این مسیر تولید پتنت و فروش آن است، موضوعی که وجه ممیزه جهان اول و دوم است. یکی از بحث‌های مهم در برنامه چهارم توسعه، به‌عنوان برنامه علم و فناوری فروش پتنت بود که البته کار سختی است و پارک‌های علم و فناوری‌ را برای عملی کردن این هدف مورد توجه قرار داده‌ایم.
 
صدیق دامغانی‌زاده افزود: 7 برنامه را در قالب مراحل پیش‌رشد، رشد و پسا رشد پیش‌بینی کرده‌ایم که حمایت از پایان‌نامه‌های بازارگرا یکی از این مسیرهاست. در حال حاضر 65 پایان‌نامه مورد حمایت قرار گرفته‌اند که احتمال افزایش به 200 پایان‌نامه وجود دارد.
 
رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه تهران در بررسی جایگاه فعلی پژوهش در دانشگاه تهران گفت: در حوزه پژوهش سه محور اساسی در برنامه ششم شامل تامین بودجه، تخصیص و مصرف بهینه آن پیش‌بینی شده و بنابراین پیش‌بینی سهم دولت در تامین منابع پژوهشی یک‌درصد در نظر گرفته شده است. در حال حاضر دولت 47/. درصد از پژوهش حمایت می‌کند که برای تحقق حمایت یک‌درصدی این میزان باید به 6 هزار میلیارد تومان در مقیاس ریالی اضافه شود؛ مبلغی که معادل کل هزینه‌های جاری دانشگاه‌های کشور است. صنعت نیز در این مرحله باید یک‌درصد بودجه خود را به پژوهش اختصاص دهد. حمایت صنعت از پژوهش، در برنامه چهارم روندی افولی را نشان می‌دهد.
 
وی اظهار کرد: دستگاه‌های اجرایی نیز در برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته دو درصد از سهم خود را باید به پژوهش اختصاص دهند. در حوزه تخصیص بهینه نیز به دنبال شکل‌گیری نظام گرند هستیم، چراکه دانشگاه به گرند پایدار نیاز دارد. صیانت از بازار ملی و بین‌المللی شدن دانشگاه در برنامه‌ریزی‌ها پیش‌بینی شده است. برای بین‌المللی شدن دانشگاه تهران، ماده‌ای مبنی بر تشکیل کمیته دیپلماسی علمی قرار گرفته است. توسعه و تعامل با بخش اقتصادی با هدف ارتقاء دانشگاه به دانشگاه کارآفرینی در تدوین طرح پژوهشی دانشگاه مورد تاکید است. یادآور می‌شود که برخی از مفاد این برنامه با دست‌اندازی‌هایی در ستاد سازمان برنامه‌ریزی و بودجه مواجه شده است.