در نخستین فصل کتاب در صفحه 12 درباره حلزونها و رابها آمده است: «حلزونها و رابها، موجوداتی کوچک، لزج، نرم و خزندهاند. آنها متعلق به گروه بزرگی از حیوانات به نام نرمتنان هستند که اسکلت ندارند. ماهی مرکب و صدف نیز نرمتناند. حلزونها و رابها شکمپا هستند، صدف حلزونی و حلزون دریایی نیز متعلق به این گروه است. شکمپاها در دریا زندگی میکنند. آنها شامل صدفهای چسبندهای هستند که محکم به سنگهای ساحل میچسبند. شکمپا به معنای پای شکم است، زیرا بهنظر میرسد این حیوانات در طول شکم خود سُر میخورند.»
در صفحه 26 کتاب درباره سنجاقکها میخوانیم: «سنجاقکها، حشرات شکارچی بزرگ، دوبال بزرگ و شفاف و بدنی بلند و باریک دارند که ممکن است قرمز درخشان، سبز با آبی باشد. سنجاقکها دارای 30 هزار عدسی جداگانه در هر یک از چشمهای مرکب خود هستند، بههمین دلیل در مقایسه با سایر حشرات قویترین قدرت بینایی را دارند. سنجاقکها میتوانند اجسام ثابت را از فاصله حدود دو متری و اجسام متحرک را از فاصله دو تا سه برابر دورتر ببینند. سنجاقک هنگام حمله به طعمه خود پاهایش را به سمت جلو میکشد تا به قربانی چنگ بزند. سنجاقکها معمولا در هوا جفتگیری میکنند و پس از آن تا زمان تخمگذاری، سنجاقک نر از سنجاقک ماده آویزان میشود. تخمگذاری سنجاقکها در آب یا ریشه گیاهان آب صورت میگیرد و حشرات طی دو تا سه هفته از تخم خارج میشوند.»
کوسه؛ سلطان دریاها
در بخش دیگری از کتاب در صفحه 50 آمده است: «کوسهها ترسناکترین ماهی طعمهدار در دریا هستند. 375 گونه کوسه وجود دارد که اغلب در آبهای گرم زندگی میکنند. کوسهها دارای اسکلتی متشکل از غضروف لاستیکمانند بیشتر انواع ماهیها اسکلت استخوانی دارند. بزرگترین ماهی دنیا «کوسه نهنگ» است که حدودا میتواند تا بیش از 12 متر رشد کند. کوسهنهنگها و کوسههای گرم (با 9 متر طول) برخلاف سایر کوسهها عمدتا پلانکتون میخورند و کاملا بیخطر هستند. سلاح اصلی کوسه، دندانهایش است. این دندانها قدرت گاز گرفتن از روی صفحه فولادی را نیز دارند. کوسهها چنان فشار زیادی به دندانهای خود وارد میکنند که همیشه دارای سه یا چهار ردیف دندان یدک هستند.»
کوسههای معروف به پرستار، هر هشت روز صاحب دندانهای جدید میشوند. سالانه بهطور متوسط بیش از 20 نفر در سراسر جهان به دلیل حملههای ثبتشده کوسهها میمیرند. کشندهترین کوسه دنیا، کوسه سفید بزرگ و مسئول بیشترین حملهها به انسان است.
جغد؛ پرنده شببیدار
درباره پرندگان نیز در صفحه 90 کتاب میخوانیم: «با وجود اینکه همه پرندگان پر دارند اما همگی نمیتوانند پرواز کنند. با اینکه پرها سبک هستند با قلابهایی به نام «ریش» به هم متصل شدهاند تا قدرت کافی برای پرواز را داشته باشند. سسکها یکهزار پر اما قوها 20 هزار پر دارند. پرندگان دارای چهار نوع پرِ بال هستند، پرهای بال اولیه و بزرگ، پرهای بال پانویه و کوچکتر، پوشپر و کرکپر. پرندگان هر نوع پرنده دارای طرح و رنگ خاص خود است که بال و پر نامیده میشود. پرندگان به جای دندان، منقاری سخت یا نوک دارند. پرندگان برخلاف انسانها، بچههای خود را به دنیا نمیآورند، بلکه تخمگذاری میکنند و برای گرم نگه داشتن آنها تا زمان خارج شدن جوجهها از تخم، معمولا روی تخمها میخوابند (بخش لانه و تخمهای پرندگان) را ببینند.»
نویسنده در صفحه 106 کتاب درباره جغدها نوشته است: «جغدها شبپرواز هستند و برخلاف سایر پرندگان شکای، در شب شکار میکنند. دو خانواده بزرگ جغد وجود دارد: مرغهای حق و جغدهای معمولی. 135 گونه جغد معمولی از جمله جغد بزرگ شاخدار وجود دارد. تقریبا دهگونه مرغ حق وجود دارد و مرغ حق معمولی، متداولترین جغد است که در همه قارهها جز قطب جنوب یافت میشود.»
گوزن؛ باوقار جنگل
گوزن یکی از جانداران جذاب بخش پستانداران است. بزهای کوهی و گوزنها حیواناتی چهارپا و سمدار هستند. این موجودات به همراه گاوها، اسبهای آبی و خوکها متعلق به گروه بزرگی به نام آرتیودااکتیل هستند؛ حیواناتی که تعداد پنجه آنها در هر پا زوج است. بزهای کوهی و گوزنها مانند گاوها نشخوار میکنند. آنها پس از هضم اولیه و نسبی غذا در معده مخصوصشان، آنرا دوباره میجوند. بیشتر گونههای بز کوهی در گلههایی در آفریقا زندگی میکنند. بسیاری از آنها از جمله ایمپالا و غزال تامسون موجودات باوقاری هستند. این موجودات دوندههای چابکی نیز بهشمار میروند. مدت دوام شاخهای بزکوهی تا پایان عمر اوست.
زندگی در جنگل
«زندگی در جنگل» یکی از روایتهای مندرج در بخشهای پایانی کتاب است: «جنگلهای مناطق معتدل که بین منطقه استوایی و دو قطب واقع شدهاند، محل زندگی بسیاری از حیوانات بهشمار میروند. درختان برگریز در پاییز برگهای خود را از دست میدهند، در حالیکه برگهای درختان همیشه بهار در پاییز هم نمیریزند. در قسمت باقیمانده برگهای زیر درختان جانواران ریزی مثل کرمها، هزارپای علفخوار و مورچهها و سایر حشرات زندگی میکنند.»
نخستین چاپ کتاب «هزار نکته شگفتانگیز؛ حیوانات (پستاران، پرندگان، خزندگان، دوزیستان، جانوارن دریا، حشرات و عنکبوتان)» با شمارگان 500 نسخه در 234 صفحه، به بهای 16 هزار تومان از سوی انتشارات سروش به بازار کتاب عرضه شده است.
درباره کتاب «هزار نکته شگفتانگیز؛ حیوانات پستاندار» بیشتر بخوانید:
نظرات