به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نخستین نشست هفتگی شهر کتاب در سال 1395 که به تحلیل و بررسی کتاب «امامان اهل بیت علیهم السلام، مرزبانان حریم اسلام» اثر شهید سیدمحمدباقر صدر اختصاص داشت، عصر سه‌شنبه 17 فروردین‌ماه با حضور مهندس مهدی فیروزان، مدیرعامل شهر کتاب، حجت‌الاسلام محمدعلی مهدوی راد، قرآن‌پژوه، دکتر محسن اسماعیلی، عضو حقوقدان شورای نگهبان و دکتر محمدحسین رجبی دوانی، نویسنده و پژوهشگر تاریخ اسلام در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
مهدوی راد در این نشست درباره شخصیت شهیدسیدمحمدباقر صدر گفت: ابتکار از جمله ویژگی‌‌ها و زوایای بسیار بارز و مهم در شخصیت شهید صدر است. نکته دیگر در زمینه شخصیت ایشان زمان‌شناسی، واقع‌گرایی و روشن‌اندیشی است. کلان‌نگری نیز از دیگر خصوصیات برجسته در شخصیت وی بود. شاید از هر 100 متفکر فقط 10 تن باشند که جزیره‌ای فکر نمی‌کنند و این مهم است که محقق و متفکر بتواند در جایگاه دیده‌بانی بلندی بایستد و همه آثار را از آن جایگاه بلند رصد و یکجا ببیند و پیوندها و زوایای تاریخی را کشف کند.
چهار جلسه نخست این کتاب به اندازه یک کتابخانه حرف دارد
وی در ادامه با اشاره به اینکه کتاب «امامان اهل بیت علیهم السلام، مرزبانان حریم اسلام» کار برنامه‌ریزی شده سیدمحمدباقر صدر نیست، افزود: در سال‌های پایانی عمر، شهید صدر به فکر این می‌افتد که تفسیر را شروع کند. این کتاب 14 جلسه درسگفتار پیاده شده از محمدباقر صدر است که در همان چهار جلسه نخست یک جریان تفسیری در کل جهات اسلام ایجاد کرده است. متاسفانه به پژوهش‌های عالمان شیعی در جهان اهل سنت خیلی توجه نمی‌شود، ولی این کتاب توجه‌ها را جذب کرده است. در کشور اردن بر پایه همین کتاب، رساله‌ای خاص درباره روش تفسیری شهید صدر نوشته شده و در مجموعه‌ای قرآنی نیز استادی مصری مقاله‌ای را برمبنای «المدرسه القرآنیه» نوشته است.
این قرآن‌پژوه گفت: سیدمحمدباقر صدر در این کتاب جزئی‌نگری و کل‌نگری، موضوعه‌نگری، پیوندنگری، جزیره‌ای‌نگری و تفاوت‌های آن‌ها را با هم طرح و بررسی کرده است. همان چهار جلسه نخست به اندازه یک کتابخانه حرف دارد. در ادامه وی فلسفه تاریخ را به‌عنوان نمونه مطرح می‌کند، ولی آن چهار جلسه عملا در مطالعات قرآنی فضایی را ایجاد کرده که دکتر مسلم مساعد با افتخار اعلام کرده که نگاه خود به تفسیر موضوعی را از ایشان گرفته و به شهید صدر ارجاع می‌دهد.
مهدوی راد در ادامه با اشاره به اینکه این کتاب در 26 بخش تنظیم شده، در بررسی این کتاب اظهار کرد: در سیره‌‌نگاری اهل بیت (ع) و رسول‌الله (ص) در این قرن اخیر نگاه تحلیلی بسیار قابل توجهی شکل گرفته که دارای زوایای متعددی است. درباره ائمه (ع) یک نگاه همین نگاه کل‌نگری است. در مقاله‌ای که شهید صدر نوشته و سپس خوانده و در این کتاب ارائه شده، ایشان می‌گوید اگر ما به این موضوع دید جزئی‌نگر داشته باشیم چه اتفاقی می‌افتد و اگر ما به همه ائمه به‌عنوان یک کل نگاه کنیم چه اتفاقی می‌افتد.
سه طبقه‌بندی از 250 سال سیره ائمه
وی افزود: در روزگار ما سه تن ازبزرگان توانسته‌اند حدود 250 سال سیره ائمه را طبقه‌بندی تاریخی کنند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مقام معظم رهبری، مجموعه یادداشت‌هایی داشتند که هنوز به‌صورت کتاب چاپ نشده بود، 48 حاشیه بر آن نوشته شد. این کتاب بعدها با عنوان «پیشوای صادق» به‌صورت چاپی منتشر شد. ایشان مجموعه این 250 سال را به چهار دوره تقسیم کرده‌اند. استاد محمدرضا حکیمی، این 250 سال را به هشت دوره دسته‌بندی کرد. سیدمحمدباقر صدر این 250 سال را با نگاهی کلی‌نگر در سه دوره طبقه‌بندی کرده است.
این پژوهشگر و نویسنده در ادامه این نشست تخصصی گفت: ایشان مرحله نخست را از بعد از پیامبر اکرم (ص) تا بعد از امام سجاد (ع) می‌دانند. بعد از پیامبر یک کژنگری بسیار جدی در میراث نبوت شکل گرفت که بیشتر از هر چیزی در رهبری جامعه، تفسیر واژه‌ها و از همه مهم‌تر عنوان امامت نمود داشت. این موضوع که عنوان امامت با یک تحریف بسیار جدی روبه‌رو شده بود، بسیار مهم است. تأکیدهای امیرالمومنین در تعبیر امامت در نهج‌البلاغه و دیگر منابع و تعابیر امام حسن(ع) و امام حسین(ع) و همچنین تعابیر امام سجاد (ع) را در صحیفه سجادیه باید مطالعه کرد. اگر شخصی تحریف در این نیم قرن (10 تا 60 هجری) را به‌درستی ارزیابی نکند، در فهم تاریخ اسلام، با مشکل مواجه است.
مهدوی راد عنوان کرد: کار مهم شهید سیدمحمدباقر صدر در این کتاب این است که در هر مناسبتی نگاهی کلان به کل ماجرا داشته است. کار ایشان در این کتاب باز کردن مسیرهایی برای معنادار کردن متونی است که می‌توان درباره سیره ائمه مطالعه کرد.
گزارش تکمیلی به زودی منتشر می‌شود.
سه‌شنبه ۱۷ فروردین ۱۳۹۵ - ۲۱:۱۵
نظر شما