احمد شاکری به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره امکان بهره‌برداری از کتاب‌های خاطره منتشر شده دوران دفاع مقدس برای خلق رمان گفت: مقوله اقتباس از خاطرات موضوعی با جوانب متعدد نظری و تاریخی است. از سویی به لحاظ تاریخی باید این موضوع را از موضوعات متأخر در حوزه ادبیات داستانی دفاع مقدس قلمداد کرد. توجه به تاریخچه ادبیات داستانی دفاع مقدس نشان می‌دهد این ادبیات در دهه آغازین خود متاثر از وقایع جاری دفاع مقدس شکل گرفت.

وی با اشاره به این‌که واقعه دفاع مقدس آن‌قدر واقعی، بزرگ و تاثیرگذار بود که عموما در روایت از این واقعه چیزی جز نفْس واقعیت، ثبت تاریخی و ابعاد مختلف آن در نظر گرفته نمی‌شد، افزود: از سوی دیگر، این واقعه نویسندگان و راویان خود را ساخت. دفاع مقدس که پس از نزدیک به یک سال و اندی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به وقوع پیوست با تحریم نویسندگان نسل پیش از انقلاب و جریان شبه روشنفکر مواجه شد.

به گفته نویسنده مجموعه داستان «سرزمین پدری»، این امر موجب شد نسل برخاسته از میان آتش و دود باروت دفاع مقدس دست به روایت از این واقعه بزنند. انگیزه اصلی این افراد که نوعاً آشنایی عمیق و چندانی با ادبیات داستانی و کارکردهای نوین آن نداشتند، ثبت و نقل هنرمندانه تجربه مستقیم خود از دفاع مقدس بود.

وی ادامه داد: پس از قبول قطعنامه و پایان این دوره، ادبیات داستانی با تکنیک‌های داستانی‌اش به کمک کسانی آمد که دغدغه‌های هنری خود را فراتر از واقعیت‌های دفاع مقدس دنبال می‌کردند اما همچنان رویکرد واقع گرایانه یا رئالیستی بر فضای ادبیات داستانی دفاع مقدس حاکم بود. بنابر‌این، طرح مقوله اقتباس از خاطرات دفاع مقدس در حقیقت در پی پاسخ به این پرسش اساسی است که نسبت این ادبیات با واقعیت دفاع مقدس چگونه می‌تواند باشد؟ با این تفاوت که اقتباس یا استفاده از خاطرات برای روایت داستانی در حقیقت نسبتی با واسطه با واقعیت بیرونی دفاع مقدس است.

شاکری بحث درباره اقتباس از خاطرات دفاع مقدس با هدف بهره‌برداری ادبی از آن، را از جمله مباحثی دانست که می‌توان با رویکردی ثبوتی و اثباتی به آن توجه کرد و در توضیح رویکرد ثبوتی گفت: مراد آن است که امکان تبدیل خاطره به داستان بررسی شود. این موضوعی است که نیازمند نظریه‌پردازی در دو حوزه خاطره و داستان دارد. یعنی تا تئوری مشخص و تعریف دقیقی از دو قالب خاطره و داستان وجود نداشته باشد، نمی‌توان از بده - بستان این قالب‌ها صحبت کرد. در این زمینه نیز تئوری باید متوجه مبانی دینی و تجربه بومی باشد اما در بحث اثباتی، مساله اصلی تحقیق در نحوه تحقق چنین اثباتی در تاریخ ادبیات داستانی معاصر است. چنین تحقیقی نیازمند بررسی دقیق نمونه‌ها است که از حدود بحث حاضر خارج است.

خالق «انجمن مخفی» نیازمندی دو قالب خاطره و داستان دفاع مقدس را موضوعی با اهمیت خواند و به دیدگاه‌های مختلف در این زمینه پرداخت و گفت: در میان اهالی نظر عده‌ای برخی خاطرات دفاع مقدس چون «دا»، «من زنده‌ام» یا آثاری همانند آن‌ها را اساسا رمان انقلاب و دفاع مقدس می‌دانند. این بدان معنی است که مقوله اقتباس داستانی از خاطرات مطرح نیست. بحث آن است که خاطرات می‌توانند هویت خاطره بودن خود را حفظ کنند و در عین حال، رمان هم باشند. این مبنا از نگاه من جای نقد دارد.  

وی با بیان این‌که ادبیات داستانی مطلوب انقلاب و دفاع مقدس بر پایه تجربه بومی ادبیات روایی کشور بنا خواهد شد، افزود: مهم‌ترین تجربه روایی بومی در کشور که خاطره‌نگاری است تاثیر به‌ سزایی در آینده ادبیات داستانی کشور خواهد داشت. از سویی تردیدی وجود ندارد که آثار داستانی بلند در قله ادبیات روایی هر کشوری وجود و حضور دارند و خاطرات نمی‌توانند جایگزین آن شوند. از این‌رو، خاطره‌نویسی و خاطره‌نگاری مرحله گذاری برای ادبیات روایی ما در حرکت از روایت‌های ساده به سمت روایت‌های پیچیده و داستان بلند خواهد بود.

نویسنده مجموعه داستان «باران نیمروز» یادآور شد: آنچه در این دوره گذار می‌تواند اهمیت داشته باشد تئوری‌پردازی و پژوهش‌های بومی نظری درباره خاطره است. در دوره‌ای به سر می‌بریم که ابزارها و حتی غایات و ساختارهای داستانی کمابیش به خاطرات وارد شده‌اند و در عین حال که می‌توان همین امر را فرصتی برای ادبیات مستند‌نگار دانست، تهدیدی نیز در این حوزه محسوب می‌شود. در حقیقت مرحله گذار باید با تجربه عملی و تئوری علمی همراه باشد.

احمد شاکری، نویسنده، منتقد ادبی و سردبیر فعلی فصل نامه قلم است. وی از منتقدان ادبیات داستانی انقلاب اسلامی و مدرس دوره‌های داستان‌نویسی نیز هست، داوری جشنواره‌های ادبی، عضو شورای سردبیری ماهنامه ادبیات داستانی و عضویت در هیات مدیره انجمن قلم ایران از جمله فعالیت‌های اوست.

کتاب «انجمن مخفی» شاکری برگزیده جایزه‌های قلم زرین در بخش داستان، کتاب سال 1387 و رمان برگزیده کتاب سال در هشتمین جشنواره کتاب سال شهید حبیب غنی‌پور شده بود.