به‌گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست «بررسی جایگاه نشر استانی در نشر ملی» و نخستین نکوداشت خادمان نشر شهرهای ایران (تبریز، رشت، قم و مشهد) عصر امروز یکشنبه (17 اردیبهشت‌ماه) در سرای اهل قلم سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
مهدی نصیرزاده مدیرعامل اتحادیه ناشران خراسان رضوی در این آیین گفت: خراسان خاستگاه ادبیات فارسی و بسیاری از خادمان نشر کشور از جمله مرحوم کاشی‌چی و زهرایی بوده است، ولی این ذخیره‌های ژنتیکی خراسان به‌دلیل امکانات راهی تهران شده‌اند. امروز تمام امکانات در تهران متمرکز شده و این تمرکز بی‌حد حتی روی امکانات تخصیص یافته هم تاثیر دارد و امکان حرفه‌ای شدن از استان‌ها گرفته می‌شود. برای بالندگی نشر استانی باید تمهیداتی اندیشیده شود.
وی ادامه داد: دولت در همه عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نقش اساسی دارد اگر مسایلی پیش می‌آید که نیاز به حمایت‌های دولتی است باید سهم استان‌ها ادا شود که به نظر می‌رسد تاکنون این اتفاق صورت نگرفته است، اگر هم حمایت‌هایی انجام شده به انباشت‌های سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی منجر نشده است و حمایت‌ها بیشتر نقش مُسَکِن داشته‌اند.
مدیرعامل اتحادیه ناشران خراسان رضوی در ادامه اظهار کرد: بازار فروش در گروی عرضه و تقاضاست؛ کالا باید خریدار داشته باشد. در طرح‌های تابستانه، پاییزه و بهاره کتاب مشخص شد که چند کتابفروشی فعال در کشور داریم. تقریبا به‌ازای هر 8 تولیدکننده کتاب یک کتابفروشی وجود دارد. مشکل اصلی کتاب و نشر، نبود ویترین است. تا جایی برای عرضه کتاب نباشد، توزیع هم موفق نخواهد بود. بودجه‌ای که صرف نمایشگاه‌های استانی می‌شود چرا برای زیرساخت‌ها هزینه نمی‌شود. رگ جریان نشر کتابفروشی است. حداقل اگر 60درصد پولی که برای برپایی نمایشگاه‌های کتاب هزینه می‌شود صرف کتابفروشی‌ها شود چراغ نشر روشن می‌ماند. چرا نباید این هزینه‌ها را صرف یک کار پایدار کنیم.
وی افزود: اگر مثلا برای یک نمایشگاه استانی 2 میلیارد هزینه صرف شود اگر این بودجه را هر سال در 4 شهرستان به ویترین عرضه کتاب اختصاص داده شود همه شهرستان‌ها ویترین کتاب خواهند داشت. بودجه‌های دولتی باید هدفمند هزینه شوند. همچنین در این جریان دولت نباید متولی باشد بلکه کار دولت نظارت بوده و اینجاست که نقش تشکل‌های نشر پررنگ می‌شود.
اهمیت ایجاد شبکه توزیع علمی نشر
حمید بلوری، مدیرعامل تعاونی ناشران استان گیلان نیز در این نشست با اشاره به سه‌مرحله تولید محتوا، مسایل فنی و توزیع و فروش در چرخه نشر اظهار کرد: به‌نظر در هیچ جای ایران در بحث تولید محتوا مشکلی وجود نداشته باشد، چراکه ما نویسندگان و آثار بسیار خوبی در سطح ملی داریم. درباره مسایل فنی هم اگر مشکلاتی وجود داشته باشد به‌راحتی قابل حل است، اما درباره مساله توزیع و فروش که گلوگاه اصلی نشر ماست. ناشران و به‌ویژه ناشران شهرستانی مشکلات به مراتب بیشتری دارند.
وی ادامه داد: یک شبکه توزیع سنتی در تهران و تاحدودی در قم شکل گرفته است و ورود شهرستان‌ها به این شبکه بسیار مشکل است ایجاد شبکه‌های توزیع پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و حتی در تهران هم شبکه علمی توزیع وجود ندارد بلکه این شبکه‌ها بیشتر به شکل سنتی است تا وقتی ناشران شهرستانی نتوانند خودشان شبکه‌های توزیع راه‌اندازی کنند مشکل پابرجاست. وزارت ارشاد باید در این زمینه به ناشران شهرستانی کمک کنند. شبکه توزیع ناشر را تقویت و ناشر هم باعث گسترش این شبکه خواهد شد و در نهایت شهرستان‌ها از این طریق می‌توانند به جایگاه واقعی خود برسند. برای رسیدن به جایگاه واقعی نشر در شهرستان‌ها باید شبکه توزیع به‌صورت علمی وجود داشته باشد.
مدیرعامل تعاونی ناشران استان گیلان، همچنین درباره عملکرد و تاثیر نمایشگاه‌های استانی در ارتقای نشر گفت: پاسخ به این سوال که چرا وزارت ارشاد به فکر برپایی نمایشگاه‌های استانی افتاده بسیار اهمیت دارد. بالای 13 هزار ناشر در کشور وجود دارد و کمتر از دوهزار کتابفروشی که البته همه این ناشران و کتابفروشان هم فعال نیستند. محصولات ناشران در ویترین این تعداد کتابفروشی نمی‌گنجد. یکی از دلایل برگزاری نمایشگاه‌های استانی شاید همین عرضه محصولات ناشرانی باشد که ویترینی پایدار برای عرضه کتاب ندارند.
بلوری تصریح کرد: اگر تولید می‌کنیم باید بتوانیم برای سروپا ماندن محصول را بفروشیم و برای فروش محصول نیاز به نگاه مخاطب است. نمایشگاه‌های استانی و حتی نمایشگاه‌های تهران بیشتر نقش مسکن را دارند برای حل این مشکل باید فروشگاه‌های پایدار کتاب در همه جای کشور ایجاد شود. ناشران شهرستانی هم باید همگرایی بیشتری با هم داشته باشند. شاید همه انتظارات ما از دولت و وزارت ارشاد واقع نشود ولی خود ناشران در همگرایی با یکدیگر می‌توانند به راه‌حل‌هایی برسند.
آمار قابل اتکایی در نشر نداریم
بهنام رمضانی‌نژاد، پژوهشگر نشر از استان گیلان نیز با اشاره به نتایج تحقیقاتی که در زمینه نشر در دهه‌های اخیر در کشور صورت گرفته گفت: مطالعات نشان می‌دهد آنچه باعث عدم پیشرفت نشر استانی شده، «تلقی نشر عقب‌مانده محروم از امکانات» است. نیاز به بازاندیشی در تعریف نشر استانی احساس می‌شود. اگر زیرساخت‌های نشر ملی در حوزه اقتصادی، حقوقی، ارتباطی و تکنولوژی صورت گیرد نشر استانی هم از آن بهره‌مند و نشر استانی با استفاده از ظرفیت‌های بومی می‌تواند باعث تقویت نشر ملی شود. باید از دولت تقویت زیرساخت‌ها را خواست.
وی ادامه داد: از سال 1337 که عبدالرحیم احمدی اولین مطالعه جدی را در حوزه نشر انجام داده تاکنون مشکلات موجود مشترک بوده‌اند و فصل مشترک همه آنها مشکل پخش بوده است. با معضلی صدساله روبه‌رو هستیم که به راحتی قابل درمان نیست. مسئولان و مدیران نشر کشور باید نگاهی به مطالعات نشرپژوهی داشته باشند.
این پژوهشگر با اشاره به آمارهای موجود در پژوهش‌های صورت‌گرفته بیان کرد: هنوز آمار دقیق و قابل اتکایی در زمینه‌های مختلف نشر در کشور نداریم. به‌عنوان مثال همه ادارات ارشاد در استان‌ها آمارهایشان با آمار موجود در موسسه خانه کتاب متفاوت است. به‌طور کلی آمار شمارگان کتاب‌ها هم قابل اطمینان است همچنین آمارها نشان می‌دهد رفتار درستی محیط‌زیستی نیز با نشر خودمان نداشته‌ایم. همچنین براساس تحقیقات متوجه می‌شویم که توان خرید مردم هم در سال‌های اخیر رشدی نداشته است.
رمضانی‌نژاد افزود: گرانی کاغذ و درآمدزا نبودن از مهمترین مشکلات نشر استانی است که در مطالعات مختلف دیده می‌شود. ناشران نباید تنها از وزارت ارشاد تقاضای حمایت و کمک داشته باشند بلکه مکان‌هایی دیگر مانند شهرداری‌ها و فرهنگسراها می‌توانند در تأمین مراکز پخش کتاب کمک کنند.
نکوداشت خادمان نشر شهرهای تبریز، رشت، قم و مشهد
در بخش دوم این برنامه نخستین نکوداشت خادمان نشر چهار شهر تبریز، رشت، قم و مشهد با حضور پیشکسوتان، اهالی نشر و خانواده‌های این افراد برگزار شد. زنده‌یاد مجید اروانی، زنده‌یاد عباس سعیدی رضوانی، زنده‌یاد غلامرضا طاعتی، زنده‌یاد سیدعبدالحمید مولانا و همچنین محمدتقی پوراحمد جکتاجی، سعید جلالی، رضا رجب‌زاده و علی وافی پیشکسوتان نشر 4 شهر یاد شده بودند که در این آیین از آنها تجلیل شد.
سیاُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «یک کتاب بیشتر بخوانیم» و با ریاست سیدعباس صالحی از 13 تا 23 اردیبهشت در مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب میزبان علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی خواهد بود.
یکشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۶ - ۲۰:۰۲
نظر شما