در این کتاب، گزارش‌های مربوط به مقالات و کتاب‌های تاریخ ادبیات امروزی ایران، از آغاز تا سال 1357، به ترتیبی در پی هم آمده‌اند که سیر تحول نگاه به ادبیات امروز را در منظر خواننده قرار دهند.
کتاب «سرگذشت تاریخ نگاری ادبیات معاصر ایران» هفت بخش دارد که به ترتیب با عناوین «تاریخ‌نگاران ادبی»، «ایران شناسان روس»، «ایران شناسان غربی»، «مولفان گلچین های ادبی»، «راویان داستانِ داستان نویسی»، «نگارندگان تاریخچه شعر» و «گزارشگران سیر نمایش» نامگذاری شده‌اند.
در بخش اول این کتاب که درباره تاریخ‌نگاران ادبی است به افرادی مانند براون، رشید یاسمی، بهار، زرین‌کوب، یوسفی، اسلامی ندوشن، صفا، استعلامی، حقوقی، شکی، سیاح و نفیسی، علوی، کامشاد، فرزان، جزایری، دستغیب، براهنی و آرین‌پور پرداخته شده است.
در بخش دوم این کتاب به کمیسارف، نیکیتین و کلیاشتورینا، ایران‌شناسان سرشناس روس پرداخته شده است. بخش سوم درباره ایران‌شناسان غربی مانند ماخالسکی، ریپکا، کوبیچکوا، چلکووسکی و هانوی است.
میرعابدینی در بخش چهارم به گلچین‌های ادبی مانند هشترودی، نفیسی، افشار و سپانلو اشاره کرده است.
بخش پنجم با عنوان «راویان داستان داستان‌نویسی» به افرادی مانند خانلری، زوارزاده، مدرسی، م.آزاد، ابراهیمی، صادقی، گلشیری و میرصادقی می‌پردازد. در بخش ششم که درباره نگارندگان تاریخچه شعر است اسامی نیما یوشیج، اسحاق، حمید زرین‌کوب و شفیعی کدکنی دیده می‌شود. در آخر، بخش هفتم به گزارشگران سیر نمایش مانند فکری، جنتی عطایی، رضوانی، بیضایی، فروغ، نصیریان، شیبانی، شفیعی، زهری و بکتاش پرداخته است.
در بخشی از مقدمه این کتاب آمده است: «از آغاز ورود به روزگار نو، از دوره بیداری و نهضت مشروطه به این سو، در بازشناسی و معرفی ادبیات کلاسیک، کارهای بسیاری انجام شده، از تصحیح انتقادی آثار و چاپ منتخباتی از آنها گرفته تا بررسی‌ها و تاریخ‌نگاری‌های ادبی. در مراکز مطالعاتی و دانشگاهی هم، این ادبیات همواره موضوع تدریس و پژوهش بوده است. اما به ادبیات و به ویژه نثر معاصر توجه چندانی نشده و نتیجه این بوده که جایگاهش به درستی شناخته نشده است.
یکی از راه های معرفی ارزش‌های ادبیات معاصر نگارش تاریخ آن است. ادبیات معاصر، از نظر کمی و کیفی به جایی رسیده است که ضرورت دارد جست و جوهای بیشتری در علل و اسباب پیدایش آن صورت بگیرد و در پرتو پژوهش‌های تازه، تاریخ های نوشته شده درباره آن بازنگری شود. ادوارد براون نویسنده کتاب ۴ جلدی تاریخ ادبی ایران، نخستین محققی است که لزوم تحقیق درباره ادبیات معاصر را عملا متذکر شد. بنابراین می توان سابقه نگارش تاریخ ادبیات معاصر را از فصل های پایانی جلد چهارم کتاب براون پی گیری کرد.
در دهه ۱۳۴۰، دو محقق ایرانی مقیم اروپا، بزرگ علوی در برلین و حسن کامشاد در لندن، با هدف تکمیل کار بروان برای تالیف تاریخ منتظم ادبیات به ویژه نثر معاصر، گام های نخست را برداشتند. این دو هم آثار خود را بر اساس دوره های سیاسی تاریخ ایران طرح ریزی کردند؛ اما از مرحله کتاب شناسی و فهرست‌نگاری صرف، از نوع کار رشید یاسمی گذشتند و ضمن کوشش برای ترسیم سیر تطور ادبی، به معیارهای تاریخی و انتقادی در ارزیابی آثار ادبی رسیدند. اثر هر دوی این محققان، با همه ضعف روش‌شناختی و کمبودهای محتوایی، از نظر معرفی ادبیات معاصر ایران به بیگانگان موفق بوده و به عنوان کتاب درسی در دانشگاه های اروپا و آمریکا تدریس شده است.»
کتاب «سرگذشت تاریخ‌نگاری ادبیات معاصر ایران»، اثر حسن میرعابدینی در 444 صفحه، شمارگان 770 نسخه و به‌بهای 44 هزار تومان توسط انتشارات فرهنگ نشر نو منتشر شده است.
از دیگر آثار این نویسنده می‌توان به کتاب‌های «صد سال داستان‌نویسی ایران»، «هشتاد سال داستان کوتاه ایرانی»، «سیر تحول ادبیات داستانی و نمایشی»، «تاریخ ادبیات داستانی ایران»، «فرهنگ داستان‌نویسان ایران از آغاز تا امروز» اشاره کرد.
نظر شما