کتاب «زن در اسطوره و دین»، ضمن معرفی زنان اسطورهای دوران باستان، جایگاه زن در ادیان و آیینهای مختلف را همچون آینهای پیشروی مخاطب قرار میدهد.
مولف در فصل نخست کتاب درباره «اسطورههای زنانه» نوشته است: «الههها در سرزمینهای مختلف نامهای مختلفی داشتند، هرچند اینکه الهههای مشترکی وجود داشتند که دارای کارکرد یکسانی در جوامع مختلف بودهاند. چه بسا معروفترین الهه در ایران باستان «اَناهیتا» بود که بعدها به «آناهیتا» تغییر نام داد و نامگذاری ستاره «ناهید» نیز ریشه در نام همین اسطوره دارد. آناهیتا، ایزدبانوی آب یا الهه چشمهها بوده است. در دوران باستان، اعتقاد بر این بود که دریاهای بیکران، زمین را فراگرفتهاند و این دریاها به دریاچهها و چشمهها تقسیم میشوند و مجموعه چشمههای پاک و دریاچهها نیز دریاها را تشکیل میدهند. آناهیتا همان ایزدبانوی آبهای نیرومند بیآلایش است که سرچشمه همه آبهای روی زمین میباشد که این آبهای پاک، منشأ و منبع همه باروریهاست. (هیلنز، 1386: 9 - 38)».
همچنین در ادامه همین فصل درباره «زن در تمدنهای بینالنهرینی» میخوانیم: «در همه تمدنهای بینالنهرینی اعم از سومری، عیلامی، بابلی، کلدانی و ... الهههایی وجود داشتند که در آسمان دارای قدرت برتر بودند. با این همه با گذشت زمان، خدای خدایان بسیاری پیدا میشدند که جنسیتی نرینه داشتند. برخی از الههها مادر بودند، یعنی اسطورههایی بودند که مسئول باروری، شیردهی، پرورش، مهربانی، غمخواری، دلسوزی و ... بودند. آنها نگران بشریت بودند. «آشراتو» که الههای سامی است و متعلق به دوره بابلی کهن است، الهه وفور و حاصلخیزی بوده است. نظیر این ایزدبانو؛ «آشارَت» است که در سوریه وجود داشته است. «آشنان» که الههای سومری است، ایزدبانوی غله است ... «آنات» که الههای سامی و به معنی ویرانکننده است، در سراسر نواحی غربی خاورمیانه تا مصر محبوب بوده است... الهه «بابا» به معنی شفابخش که ایزدبانویی سومری بود، مسئول تامین سلامتی و شفای بیماران دانسته میشد و با الهه «نی نی سینا» مربوط به دوره بابلی کهن قرابت داشته است.»
در فصل پنجم نیز «جایگاه عمومی زنان در دین یهود» اینطور تشریح شده است: «یهودیهای سنتی در نیایش صبحگاهی خود هر روز چنین میخوانند: «سپاس خداوند جهانیان را که مرا غیریهودی نیافرید. سپاس خدایی را که مرا زن نیافرید...» (عبدالعظیم محمد، 1389: 5 - 24). زن در تورات از دنده چپ آدم آفریده شده است. پس از آفرینش آدم، خداوند گفت: تنها بودن آدم خوب نیست. کمکی در مقابلش کنم. آنگاه خداوند بر آدم خوابی سنگین مستولی ساخت تا به خواب رفت، یکی از دندههایش را برداشت و به جایش گوشت پر کرد. خداوند آن دندهای را که از آدم برداشته بود، زنی ساخت و او را نزد آدم آورد. آدم گفت: این بار استخوانی از استخوانهایم و گوشتی از گوشتم است. این موجود زن نامیده شود، چون که از مرد برداشته شده است (سفر آفرینش، باب 2:18 و 3-21)».
نخستین چاپ کتاب «زن در اسطوره و دین» در 190 صفحه با شمارگان 500 نسخه به بهای 18 هزار تومان از سوی انتشارات اندیشمندان کسرا منتشر شده است.
نظر شما