به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) همایش ابن‌سینا در متن آثارش چهارشنبه (یکم شهریورماه) به مناسبت بزرگداشت روز ابن‌سینا با حضور جمعی از استادان برجسته فلسفه در موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد.
حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در این مراسم درباره اهمیت احیای آثار متفکران سخن گفت و افزود: معرفی یک متفکر از طریق آثارش با معرفی آن از طریق شارحان و منتقدانش متفاوت است و اگر بخواهیم متفکری را بی‌واسطه بشناسیم بهتر است از طریق شناخت آثارش اقدام کنیم.
وی با بیان اینکه ابن‌سینا فیلسوف جامعی بود و در زمینه‌های مختلف قلم می‌زد ادامه داد: وی در سن 58 سالگی صاحب آثار متعددی که نشان‌دهنده بلوغ اوست. وی همچنین نظام فلسفی‌ای داشت که گرچه در آن از ارسطو و نوافلاطونیان بهره برده بود اما صاحب نوآوری‌هایی هم بوده است.
وی با اشاره به نظام فلسفی حکمت مشرقین که توسط ابن‌سینا ابداع شد افزود: سهروردی هم از این عنوان و شیوه در حکمت مشرقیه بهره برده است. ابن‌سینا دارای نظام فلسفی است که مشتمل بر جهان‌شناسی، نظام معرفت‌شناسی، مباحث علمی و ... است. همچنین می‌توان برای ابن‌سینا نظام عرفانی هم متصور شد. بدین معنی که اگر رساله‌هایی چون حین‌بن یقظان را مشاهده کنیم می‌توانیم به یک نظام عرفانی در ابن‌سینا دست پیدا کنیم. این در حالی است که اغلب ابن‌سینا را به‌عنوان یک پزشک می‌شناسند و کمتر ابعاد مختلف او شناسایی شده است.
خسروپناه با تاکید بر اینکه ابن‌سینا تنها به گردآوری مطالب اکتفا نکرده و نوآوری‌هایی نیز داشته است یادآور شد: زمانی که برتولاتچی با اعضای هیات علمی موسسه جلسه‌ای داشت گزارشی از الهیات شفا ابن‌سینا و مقایسه با متافیزیک ارسطو ارایه کرد و نشان داد که ابن‌سینا از 20 درصد متافیزیک ارسطو تاثیر پذیرفته است. برخی خیال می‌کنند الهیات شفا کاملا متاثر از متافیزیک ارسطو در حالی که اینگونه نبوده و او نوآوری‌هایی در این زمینه داشت است و به‌ویژه ابداعیات او را می‌توان در اشارات مشاهده کرد.
به گفته این استاد فلسفه برای آنکه نوآوری‌های ابن‌سینا بیشتر مشخص شود نیازمند احیای آثار او در مقایسه با سایر آثار دیگران است.
وی در همین باره توضیح داد: رابطه حکمت نظری و عملی از جمله نوآوری‌های ابن‌سینا است. همچنین رابطه الهیات فلسفی با الهیات طبیعی از دیگر نوآوری‌های وی است به‌گونه‌ای که اگر کسی کتاب قانون را بخواهد بخواند باید الهیات ابن‌سینا را فهمیده باشد. همچنین رابطه نفس و بدن از دیگر ابداعات وی است. پیوند بین فلسفه و دین در تبیین واجب و ممکن مساله معاد، تقسیم معقولات اولی و ثانی و ... از دیگر ابداعات ابن‌سینا است.
وی در بخش دیگری از سخنانش به ضرورت تصحیح متون متفکران اسلامی اشاره کرد و گفت: برخی معتقدند نیازمند احیای تراث اسلامی نیستیم در حالی که این تفکر کاملا غلط، نادرست و زاییده نگاه پوزیتویستی است. آثار متفکران اسلامی بخشی از تمدن اسلامی است و می‌تواند موجب شکل‌گیری هویت در جامعه شود و هویت نیز تمدن‌ساز است.
رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه با تاکید بر تفاوت بین آثار تجربی و فلسفی گفت: آثار فلاسفه جز تاریخ فلسفه و تاریخ فلسفه هم جز فلسفه است. بدین معنی که اگر ما الهیات شفا، دانشنامه علایی و ... می‌خوانیم در واقع فلسفه خوانده‌ایم و نه تاریخ فلسفه را.
خسروپناه با اشاره به اینکه تصحيح متون مشتمل بر آماده‌سازی متون کهنه براساس مقابله و سنجش نسخه‌های خطی است گفت: کار تصحیح متن پرسابقه است و در گذشته هم صورت گرفته و در میان اصحاب اهل‌بیت هم سابقه داشته و تاکنون ادامه پیداکرده است.
این استاد فلسفه درباره کتاب‌های خطی مهمی که در کتابخانه‌های اسلام‌آباد پاکستان و ترکیه موجود است گفت: یکی از کارهای مهم ملی احیاء تراث اسلامی، شناسایی این نسخه‌ها و احیای آنها است.
وی در پایان گفت: روش‌شناسی تصحیح کار پیچیده‌ای است و کسی که متون کهن را تصحیح می‌کند باید به زبان مولف و دانش متن آشنا باشد و علاوه بر این تسلط منابع آن دانش را نیز داشته باشد تا بتواند به درستی کار تصحیح را انجام دهد.
نجفقلی حبیبی، استاد دانشگاه نیز در بخش دیگری از این نشست درباره تصحیح قانون سخن گفت و افزود: کتاب قانون اثر طب ابن‌سینا است و برخی مقدمه او را در این کتاب اعجاز می‌دانند. ابن‌سینا کتاب قانون به پنج کتاب تقسیم کرده است نخستین کتاب کلیات طب است که رنگ فلسفی دارد کتاب دوم داروهای طبی، کتاب سوم و مفصل‌ترین بخش قانون است شامل توضیحات ابن‌سینا درباره اجزای مختلف بدن، کتاب چهارم درباره داروهای ترکیبی و کتاب پنجم درباره برخی بیماری‌های جسمی است.
وی با اشاره به اینکه قانون ابن‌سینا قرن‌هاست که تدوین می‌شود افزود: متاسفانه بسیاری از نسخه‌های چاپی این کتاب غلط دارد البته در دوره‌های متأخر ابتدا مصری‌ها این اثر را چاپ کرده‌اند و سپس در دوره ناصرالدین شاه در ایران به چاپ رسید و من نیز مجبور شدم برای تصحیح قانون از نسخه‌های مختلف و نسخه‌های چاپی رم و تهران استفاده کنم.
وی درباره پیچیدگی‌های تصحیح قانون نیز سخنانی را بیان کرد و یادآور شد: تلاش کردم در تصحیح این کتاب از شروح مختلف مانند شرح قطب‌الدین شیرازی، فخر رازی، نخجوانی، خونجی و ... استفاده کنم.
حبیبی در پایان گفت: تصحیح کتاب قانون را به سفارش بنیاد بوعلی سینا انجام دادم و تلاش کردم در تصحیح این کتاب متن به اثر مولف نزدیک باشد و از سوی دیگر با توجه به دشواری‌های این کتاب خواننده بتواند اثر را به سادگی بخواند.
چهارشنبه ۱ شهریور ۱۳۹۶ - ۲۰:۳۰
نظر شما