مجید شیخ‌انصاری در این نشست به ترجمه خوب کتاب «از گیم تا فیلم» اشاره کرد و گفت: ترجمه بین دو دستگاه زبانی بسیار سخت است و مترجم باید تسلط نسبی بر دو حوزه سینما و گیم داشته باشد تا بتواند این کتاب را به‌خوبی ترجمه کند. ترجمه شیوا مقانلو از این کتاب خوانش روانی را برای مخاطب فراهم کرده است.
وی درباره انتظاراتی که می‌توان از کتاب «از گیم تا فیلم» داشت نیز بیان کرد: این کتاب پاسخی است به پدیده‌ای که در حال وقوع است و این پدیده به‌ظاهر ناشناخته باید در حوزه ادبیات طرح شود. باید توجه داشت فعالیت پدیده‌هایی که قبلا به‌ظاهر حاشیه‌ای بودند مانند گیم و بازی به‌سرعت وجوه فرهنگی خود را نشان داده‌اند. این کتاب نتیجه این وضعیت است و می‌توان خرده گرفت که مطالبش را جویده جویده بیان کرده و از بعضی سرفصل‌ها خیلی سریع می‌گذرد و کتاب‌های دیگر می‌توانند بیایند و این شتابزدگی را ترمیم کنند ولی در عین‌حال زمینه‌هایی را فراهم می‌کند تا درک بیشتری نسبت به ماجرا داشته باشیم و تلاش می‌کند برای مخاطب یک الگو فراهم کند.
جای مطالعات شمایل‌نگارانه در این کتاب خالی است
این استاد دانشگاه به مبحث زیبایی‌شناسی اشاره کرد و گفت: این کتاب اساسا وارد این حوزه نمی‌شود و تلاش می‌کند ادبیاتی را برای مبحث جدی گیم فراهم کند. البته سینما همین کار را در سال‌های 1915 تا 1920 انجام داد و کلیدواژه‌هایی را از ادبیات و تئاتر قرض گرفت و به‌نظر می‌آید امروزه گیم هم همین کار را انجام می‌دهد و نزدیک‌ترین حوزه‌ای که با خودش پیدا کرده است سینما است.
به گفته این کارگردان، نویسنده کتاب «از گیم تا فیلم» علی‌رغم اینکه تلاش می‌کند مخاطب را با دو رسانه متفاوت آشنا کند از تاثیر این دو رسانه بر هم نیز یاد می‌کند و ناخواسته در این کتاب از مدل تبارشناسی که در کتاب‌های تئوری می‌توان یافت نیز تقلید شده است و تلاش می‌کند از نظریه‌های معتبر در حوزه نقد و زیبایی‌شناسی نظریه‌هایی را انتخاب کند که پاسخ همدلانه‌تری را به موضوع می‌دهد. از طرفی این کتاب به‌شکلی هوشمندانه از مسایل فنی فاصله می‌گیرد و به حوزه سینما و ادبیات تئوریک آن و حوزه گیم و ادبیات تئوریک آن می‌پردازد.
شیخ انصاری در ادامه بیان کرد: در این کتاب میل فرمالیستی نیز وجود دارد که کاملا طبیعی و تاریخی است چون در سینما هم این مساله وجود دارد. حوزه فرمالیستی مدعی است که اگر با متن یا اثر هنری مواجهیم که سازوکاری درون آن وجود دارد که از مکان و زمان فارغ‌اند و خودشان تاریخی را تشکیل می‌دهند که با بسامدهای مختلفی همراه است. این مساله سبب شده که بخش فرمالیستی کتاب مورد نظر قوی باشد.
گیم رسانه‌ای است با الزامات اختصاصی خودش
شیخ‌انصاری همچنین به موضوعاتی اشاره کرد که در کتاب «از گیم تا فیلم» در نظر گرفته نشده است و گفت: نخستین مساله این است که امروزه یک فاکتور اجتماعی در حال تغییر است و چیزهایی که در گذشته مانند کتاب خواندن، فیلم‌دیدن، سواد داشتن، امری خارج از زندگی روزمره تلقی می‌شد با عنوان اینترتینمنت به‌تدریج وارد زندگی مردم شده است. امروزه دیگر بحث اینترتینمنت نمی‌تواند در حاشیه زندگی باشد.
وی در ادامه گفت: همچنین جای مطالعات شمایل‌نگارانه در این کتاب خالی است چیزی که مفقود است عدم توجه به بعضی از نگرش‌های جدی در حوزه زیبایی‌شناسی مانند شمایل‌نگاری است. متوجه باشیم که گیم رسانه‌ای است با الزامات اختصاصی خودش ما در سینما شاهد روایت کسی هستیم اما در گیم خودمان آن روایت را تجربه می‌کنیم.
«از گیم تا فیلم» نخستین اثر در حوزه تعامل سینما و گیم است
شیوا مقانلو، مترجم اثر، نیز در این نشست کتاب «از گیم تا فیلم» را نخستین اثری دانست که در حوزه تعامل سینما و گیم به‌فارسی ترجمه شده و گفت: این کتاب ریتم سریعی دارد و خیلی تند و پرمطلب از روی مسایل مهم حرکت می‌کند. موضوعاتی که جا دارد تبدیل به یک کتاب شود. همچنین در زمان ترجمه احساس کردم ممکن است در برخی از قسمت‌ها مخاطبان سینمایی بعضی از اصطلاحات گیمی را متوجه نشوند و بالعکس. چون نویسنده با فرض اینکه نویسنده کاملا آگاه و آشنا با همه حوزه‌هاست کتاب را نوشته است و به راحتی از انواع بازی‌ها، فیلم‌ها و نظریه‌های مختلف در این زمینه‌ها صحبت کرده است. براین اساس برای اطلاعات بیشتر مخاطبان در جاهایی پانویس‌هایی را به متن اضافه کرده‌ام یا در مقابل کلمات توضیحاتی ارایه کرده‌ام.
مترجم مجموعه داستان «زندگی شهری» افزود: دومین مساله این است که چون حوزه گیم جوان است و در ابتدا که وارد شده با کلمات انگلیسی جا افتاده است در برخی موارد پیدا کردن معادلات فارسی برای برخی از اصطلاحات مشکل و گاهی بی‌معنا بود و باید بعضی از کلمات را عینا نگه می‌داشتم و معادل‌سازی نمی‌کردم همچنین در زمان نوشتن مقدمه نیز می‌دانستم که باید تصمیمات جدی بگیرم که آیا معادل‌هایی که استفاده کرده‌ام از سوی جامعه گیمی پذیرفته می‌شود یا باید تغییر کند براین اساس از متین ایزدی خواستم که ترجمه کتاب را مطالعه کند و پیشنهادهای لازم را ارایه کند.
سینما مجبور شده خودش را با دنیای گیم هماهنگ کند
مقانلو درباره مطالب کتاب نیز توضیح داد: در این کتاب بحث‌هایی در 5 حوزه اصلی مطرح می‌شود نخست روایت است که تشابه و تفاوت‌های روایات‌های سینمایی و گیمی را بیان می‌کند و تاحدودی به سمت ادبیات می‌رود و از این نظر کتاب را برای مخاطبان ادبی هم جذاب می‌کند. دومین مساله اشتراکات و تفاوت‌های مخاطبان سینمایی و گیمرها هستند. سومین مساله تاثیرات اجتماعی گیم، بازی و فیلم با سایر رسانه‌هاست. چهارمین مساله تفاوتی است که امروزه در نحوه تماشا به‌وجود آمده یعنی شکل‌های کلاسیک دیدن عوض شده است و ما این مساله را مدیون حوزه گیم هستیم. پنجمین مساله بحث شخصیت‌پردازی است از وقتی که گیم فراگیر شده است رویکرد شخصیت‌سازی در سینما نیز تغییر کرده و از نظر من سینما مجبور شده خودش را با دنیای گیم هماهنگ کند.
به گفته این نویسنده و مترجم، مساله به‌روز شدن منحصر به مخاطب سینما نیست اصولا دنیا عوض شده و ما چاره‌ای نداریم جز اینکه خودمان را با دنیا هماهنگ کنیم. به عنوان مثال انقلابی که به لحاظ درک و دریافت تصویر بوجود آمده به‌خاطر تشکیل شبکه‌هایی مانند MTV بود. بمباران تصویری که چشم بچه‌ها می‌شد سبب شد که آنها دیگر هیچ‌وقت حوصله و توانایی دیدن فیلم‌هایی مانند «بن‌هور» را نداشته باشند. امروزه شکاف ساختاری ایجاد شده است و نسلی که دنیا را با موبایل و تبلت می‌شناسد هم قطعاً خوراک متفاوتی می‌خواهد. ما با بچه‌هایی روبه‌روییم که معتقدند شاید خیلی از فیلمسازان نوگرا فیلمسازان جسوری نیستند.
مترجم «سفرهای گالیور» با بیان اینکه امروزه ساختارها در حال تغییر است و نوع ارزش‌گذاری‌های ما هم در حال عوض شدن است، اظها امیدواری کرد: این کتاب مقدمه‌ای باشد برای کارهای تخصصی‌تر چون جا دارد خیلی از این مباحث که در کتاب «از گیم تا فیلم» بیان شده است باز شود.
ویدئوگیم در ایران خیلی دیده نمی‌شود
متین ایزدی نیز در این نشست به ایرادات کتاب «از گیم تا فیلم» پرداخت و گفت: این کتاب ایراداتی دارد که از جمله آن می‌توان به انتخاب 4 فیلم اقتباس شده در ابتدای کتاب اشاره کرد که مشخص نمی‌کند مخاطب این کتاب گیمرها هستند یا سینماگرها و مخاطبانشان. ما نمی‌دانیم در این کتاب باید به تاثیرات و کنش‌های این دو حوزه توجه کنیم یا برویم اقتباس‌های سینمایی که از روی بازی‌های شده‌اند و برعکس را در نظر بگیریم. انتخاب فیلم‌های اقتباس شده در ابتدای این کار مخاطب را پس می‌زند چون گیمرها خودشان این مسایل را می‌دانند.
معاون بنیاد ملی گیم افزود: ویدئوگیم فرم جدیدی روایی است و می‌توانیم بگوییم اقتباس جای خوبی برای شروع بحث نیست به عنوان مثال به فیلم «رزن‌تیول» اشاره کرده است اما شخصیت‌پردازی این فیلم اصلا وارد جهان سینما نشده است. درواقع بسیاری از ژانرهای ویدئوگیم نمی‌توانند در فیلم‌ها بیان شوند و نمی‌توان خیلی روی این اقتباس‌ها تکیه کرد فقط می‌توان گفت که در فصل یک مقدمه‌ای از این 4 فیلم تعریف می‌شود. فصل دوم هم ساختاربندی روایی دارد که فیلم‌های قوی‌تر بیان می‌شود و مفهوم سینمای داده‌ای بیان می‌شود ولی در ویدئو گیم نمی‌توان خیلی روی این بحث‌ها تامل کرد و بهتر است مثال‌های ویدئوگیمی هم بیان می‌شد.
«از گیم تا فیلم» کتاب موفقی در زمینه ارتباطات گیم و فیلم نیست
به گفته ایزدی، در فرم ویدئوگیم صورت‌های متفاوتی از روایت وجود دارد که این کتاب به آنها نمی‌پردازد. در فصل‌های دیگر نیز مطلب طوری بیان شده که به نظر می‌رسد ویدئوگیم بی‌اهمیت است و باید به سایر حوزه‌ها وصل شود تا اهمیت پیدا کند در حالی که سه کتاب فوق‌العاده در این زمینه وجود دارد که به تمام فقدان‌هایی که در کتاب «از گیم تا فیلم» وجود دارد، پرداخته‌اند.
معاون بنیاد ملی گیم یادآور شد: این کتاب هم مشکل عمومی ویدئوگیم در ایران را دارد که همان دیده‌نشدن و مورد توجه قرار نگرفتن است. این تصور که گیم فقط برای بچه‌هاست، درست نیست. در ایران حوزه تولید، مطالعه و رشته دانشگاهی ویدئوگیم جدی گرفته نمی‌شود به نظر من این کتاب، کتاب موفقی در زمینه ارتباطات گیم و فیلم نیست اما ترجمه بسیار خوبی از آن شده است و می‌تواند شروع جریانی در این حوزه باشد.
نظر شما