کتاب «دختر پیامبر»، تالیف آیت‌الله محمدعلی جاودان (از شاگردان برجسته مرحوم علامه عسکری، استاد بنام تاریخ اسلام) است. این کتاب، مراحل مختلف مقابله خاندان پیامبر (ص) با جاهلیت زنده شده بعد از رحلت پیامبر (ص) را تبیین و سپس به تفصیل از خاکسپاری و مدفن دختر پیامبر (ص) سخن خواهد گفت.
برای حکایت آنچه بعد از پیامبر (ص) رخ داده است، مشکل بزرگی سر راه مورخ وجود دارد و آن، سانسور شدید تاریخ از سوی کسانی است که حکومت را بعد از پیامبر (ص) به‌دست گرفتند. حکومت بعد از پیامبر (ص) باید مشروع بماند و در تاریخ هم مورد هجمه واقع نشود تا دیگرانی هم که بعدها به حکومت رسیدند و خواهند رسید، مشکلی برای اقناع افکار عمومی نداشته باشند.
استاد جاودان در همین زمینه می‌نویسد: «اگر به تاریخ آن دوران از منظر مورخان رسمی نگاه کنیم، دورانی نسبتا آرام گزارش شده است و مورخان و محدثان توانسته‌اند با پنهان‌کاری، درگیریهای جدی و بحران‌های عمیق آن عصر را مخفی بدارند و این، روی دیگر تاریخ است! اما با جست‌وجو، نشانه‌ها و علاماتی در گوشه و کنار اسناد و مدارک خواهیم یافت که با تنظیم و ترکیب آنها می‌توانیم از عمق این بحران و شدت درگیری که در یک طرف، دولت حاکم با تمام قدرت و در طرف دیگر خاندان نبوت بود، بیشتر بدانیم.»
یکی از مهمترین نشانه‌ها که هر کسی را در مورد حقانیت و مشروعیت رخدادهای سیاسی- اجتماعی بعد از رحلت پیامبر (ص)، با تردید مواجه می‌کند، آیات قرآن است و مؤلف کتاب هم، در ابتدای نوشتار خود با تحلیل آیه 144 سوره آل‌عمران نوشته است: «قرآن در مورد حوادث بعد از پیامبر، لفظ «انقلاب» یعنی رجوع به گذشته را به‌کار برده است. در حقیقت با وفات پیامبر یک انقلاب پدید آمده بود؛ به این معنا که بیست و چند سال قبل، زندگی مردم جزیرة‌العرب در جاهلیتی نزدیک به یک وحشی‌گری غرق بودند. آنها با ظهور اسلام از جاهلیت رسته و مسلمان شده بودند. اما حادثه رحلت پیامبر، آنان را دوباره به دوران قبل از اسلام بازگرداند و جاهلیت عربی حیات دوباره یافت.»
تَعَرب و ارتداد عمومی خطری است که قرآن همه را متوجه آن کرده است و بخش نخست کتاب حاضر نیز در پی اثبات آن است که این جاهلیت و ارتداد، متأسفانه محقق شد و ابعاد مختلف ارتداد عمومی مسلمین در آغازین روزهای بعد از پیامبر (ص) را از دل منابع تاریخی روایت می‌کند. مؤلف در این زمینه آورده است: «اولین حادثه، ماجرای سقیفه بود. در این حادثه، اصلی‌ترین اصول جاهلیت در عرب یعنی «تعصب قبیلگی» حیات دوباره یافت ... خاندان پیامبر عهده‌دار مقابله با این جاهلیت دوباره بودند و این وظیفه را به بهترین صورت انجام دادند. آنچه را که صدیقه طاهره سلام‌الله‌علیها دختر بزرگوار پیامبر در این دوران کوتاه انجام داد و در انتها وصیتی که برای تشییع و تدفین مخفی خویش کرد، کاملا در این راستا بود و هدفی به غیر از محکوم کردن وضع موجود نداشت.»
کتاب «دختر پیامبر» عهده‌دار شرح اقدامات مقابله خاندان پیامبر (ص)، به‌ویژه دختر بزرگوار ایشان، با این جریان نوظهور است.
کتاب، دارای دو بخش اصلی است؛ بخش اول، شرح جریان سقیفه، تبیین و تحلیل آن و همچنین آثار و نتایج به بار آمده از حکومت زاییده شده سقیفه و بخش دوم، موضوع مبارزه، بیماری، وفات و خاکسپاری دختر پیامبر (ص) است.
خلاصه بخش اول که در آن بیشتر از اسناد و مدارک مشهور و مقبول بین مسلمین، نظیر تاریخ طبری، طبقات ابن سعد، صحیح بخاری و صحیح مسلم استفاده شده، این است: «کسانی با تکیه بر قریشی بودن، توانستند قدرت و حکومت بعد از پیامبر را به چنگ بیاورند. آنها در راه استقرار حکومت خویش دو مانع برسرِ راه داشتند: اول، مخالفتِ رئیس قبیله خزرج بود که سرانجام به خاطر عدم همراهی کشته شد. دوم، که مهمتر بود، خاندان پیامبر بودند که تمام نیروی حکومت برای همراه کردن این خاندان با دولت جدید به‌کار گرفته شد و به هر شکل ممکن، حتی با زور و عُنف، رأس خاندان نبوی یعنی امام امیرالمؤمنین را به نزد خلیفه بردند تا از او بیعت بگیرند. این کوشش‌ها ناکام ماند و امام که نباید بیعت می‌کرد، بیعت نکرده به خانه بازگشت.» البته موفقیت امام در عدم بیعت با خلیفه، مرهون جانفشانی حضرت زهرا (س) بود که شرح آن هم در بخش نخست و هم به طور مفصل‌تر در بخش دوم آمده است.
اما بخش دوم که حجم بیشتری از کتاب را دربر دارد، به شرح رنج‌ها و مبارزات حضرت صدیقه طاهره اختصاص دارد. غصب اموال حضرت صدیقه توسط دولت وقت و سخنان ایشان در این رابطه، گریه‌های شبانه‌روزی دختر پیامبر (ص) که مدینه را تحت‌تاثیر قرار داد، سخنان حضرت زهرا (س) در هنگام عیادت زنان مدینه و عدم پذیرش ملاقات با حاکمان وقت و بیانات شدیداللحن ایشان به آنان و در آخر، وصیت دختر پیامبر (ص) برای تشییع و تدفین شبانه و مخفیانه، اجزای تشکیل‌دهنده این بخش است.
مؤلف، علاوه بر تحلیل چرایی این وصیت مهم و بیان تلاش‌های صورت گرفته برای مقابله با چالش‌های اجرای این وصیت، سعی دارد که از میان احتمالات تاریخی موجود، به‌دست آورد که مکان دفن حضرت زهرا (س)، همان خانه خودشان بوده که حالا جزوی از مسجدالنبی شده است. برای تحقیق پیرامون مدفن آن بانو، آیت‌الله جاودان مسائلی قدیمی‌تر همچون ورود پیامبر (ص) به مدینه، چگونگی ساختمان مسجد مدینه، موقعیت خانه پیامبر (ص) و خانه دختر بزرگوار ایشان در کنار مسجد را بررسی کرد.
در این بخش، هم از روایات و منابع مراجع اهل سنت استفاده شده و هم از مراجع شیعه و گاهی هم روایات هر دو مکتب با هم مقایسه و تطبیق داده شده است.
چاپ هشتم کتاب «دختر پیامبر» اثر آیت‌الله محمدعلی جاودان از سری کتاب‌های موسسه ایمان ماندگار در 143 صفحه به بهای پنج هزار و 500 تومان از سوی انتشارات مطیع راهی بازار نشر شده است.
نظر شما