به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشر ققنوس در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با پنج عنوان کتاب جدید در حوزه تاریخ حضور دارد. در ادامه نگاهی مختصر به این کتاب‌ها خواهیم داشت.

گفتمان چپ در ايران (دوره قاجار و پهلوى)

کتاب گفتمان چپ در ایران (دوره قاجار و پهلوی) اثر محمدعلی احمدی از سوی انتشارات ققنوس منتشر شده است. گفتمان اولیه چپ در ایران را می‌توان حاصل طرح مبانی سوسیالیسم در برنامه‌های حزبی «اجتماعیون عامیون» و «حزب دموکرات ایران»  و همچنین انتشار مطالبی درباره سوسیالیسم و مارکسیسم در مطبوعات و مکتوبات حزبی گروه‌های سوسیال دموکرات ارمنی مستقر در تبریز و گیلان به ویژه حزب دموکرات ایران دانست. این گفتمان با تاسیس «حزب عدالت» در قفقاز و مستقر شدن بلشویک ها در روسیه رنگ کمونیسم به خود گرفت.



حزب عدالت به «حزب کمونیست ایران» تغییر نام داد و تدام بخش این گفتمان در چارچوب مارکسیستی - لنینیستی شد. در پی زوال این حزب در دوره رضاشاه، گفتمان چپ ایران در این مقطع به ابتکار تقی ارانی، نه در چارچوب فعالیت حزبی، بلکه با انتشار مجله «دنیا» و پایه‌گذاری یک محفل روشنفکری ادامه حیات داد. گفتمان چپ در این مقطع به جای ترویج نگاه حزبی به مارکسیسم، در پی بسط مسائل تئوریک و به جای مخاطب قراردادن طبقات فرودست، درصدد شناساندن آن به اقشار تحصیل‌کرده و روشنفکر بود.

مباحثی که در این کتاب می‌خوانید شامل بسترهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران در دوره قاجار، نفوذ اندیشه‌های سوسیالیستی به ایران و شکل‌گیری گفتمان، سوسیال دموکراتیک، برآمدن کمونیسم در ایران و سیر تحول گفتمان حزب کمونیست ایران، ارانی و فصلی جدید در گفتمان چپ ایران است.

كارنامه مصدق و حزب توده
«کارنامه مصدق و حزب توده» یکی از منابع مهم و دست اول، درباره دوران نخست وزیری مصدق و نقش حزب توده در آن دوران است. انتشار متن کامل این کتاب ارزشمند، سند مهم دیگری در اختیار علاقه‌مندان به تاریخ معاصر ایران و نیز پژوهشگران تاریخ می‌گذارد تا با شناختی دقیق، به دور از غرض و پیشداوری بتوانند با بخشی از گذشته مبارزات ضد استعماری و ضد استبدادی مردم ایران آشنا شوند.

ارسلان پوریا، 1309-1373، مولف کتاب، خود از اعضای موثر حزب توده در آن دوران و شاهد بلافصل وقایع و حوادث بوده است. این کتاب، نخستین‌بار به کوشش زنده‌یاد خسرو شاکری در انتشارات مزدک ایتالیا با حروف تایپی و گاه ناخوانا منتشر شد. امسال این کتاب از سوی نشر ققنوس منتشر شده و نخستین چاپی است که با درج نام مولف اصلی عرضه شده است.

ارسلان پوریا، متولد 1309 در سلماس است. به دلیل این که پدرش از امرای ارتش بود در شهرهای مختلف زندگی کرد. در هنگام تشکیل حزب توده در سال 1320، ارسلان پوریا 12 ساله بود و در هنگام کودتای 28 مرداد، 24 سال داشت. در واقع در سال‌های عمده فعالیت حزب توده، از بعد از جنگ جهانی دوم تا کودتای 28 مرداد 1332، او در حال گذراندن دوازده تا بیست و چهار سالگی‌اش بوده است. او هیچ وقت، از سران حزب توده نبود. بلکه عضو سازمان جوانان توده بود که به دلیل استعدادش توانست در این زمینه رشد کند.
 
جنگنامه نادر و بررسی تاریخ دوره افشاری

جنگنامه نادر (متن علمى - انتقادى هورامى)، الماس خان كندوله‌اى است که با ترجمه و تصحيح مظهر ادواى منتشر شده است. «جنگنامه نادر» در زمره منابع دست اول برای بررسی تاریخ دوره افشاری است. این کتاب داده‌های موثق تاریخی را با تصاویر شاهنامه‌ای و حماسی بیان می‌کند. 



مظهر ادوای در معرفی الماس خان کندوله‌ای نویسنده این کتاب می‌گوید: الماس خان از اهالی روستای کندوله کرمانشاه بوده و خودش در سپاه نادر حضور داشته است. بعضی‌ها معتقدند که او سردار سپاه نادر یا فرمانده هنگ کردستان در سپاه نادر بوده است. اما من با توجه به تحقیقاتی که کردم و منابعی که در اختیار داشتم به این نتیجه رسیدم که او در سپاه نادر بوده اما دارای منصب نظامی برجسته‌ای نبوده است و در جنگ کرکوک هم حضور داشته که سپاه نادر در این جنگ شکست می‌خورد و مجبور به عقب‌نشینی می‌شوند. نادر عده‌ای از سربازان سپاهش را بعد از این شکست، می‌کشد. الماس خان اما کشته نمی‌شود، بلکه به زادگاه خودش که همان روستای کندوله بوده، تبعید می‌شود.

افغانستان (مردم و سياست)
مارتین یو انز در کتاب «افغانستان» با نگاهی به گذشته‌ها، دگرگونی‌های تاریخی این کشور یعنی یکی از خطرناک‌ترین سرزمین‌های پیدایش تروریسم جهانی را بررسی کرده است. به‌دنبال تشکیل چند سلسله پادشاهی پی‌درپی و ظهور امپراتوری افغان در قرن هجدهم، از قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم، مبارزات سختی بین انگلستان و روسیه بر سر تسلط و قدرت در این سرزمین درگرفت که تا زمان اعلام استقلال  افغانستان در سال ۱۹۱۹ ادامه داشت.



این کتاب ۲۲ فصل دارد که تاریخ کهن، پیدایش پادشاهی افغان، برآمدن دوست محمدخان، اولین جنگ انگلستان و افغانستان، دوست محمدخان و شیرعلی خان، دومین جنگ انگلستان و افغانستان، عبدالرحمان خان «امیر آهنین»، حبیب‌الله‌خان و سیاست بی‌طرفی و... بخش‌های آن را شکل می‌دهند.

زمان نگرى و كيهان باورى در عصر صفويه
کتاب «زمان نگری و کیهان باوری در عصر صفویه» (پنج جستار تاریخی در باب زمان و کیهان) نوشته بهزاد کریمی توسط نشر ققنوس منتشر و راهی بازار نشر شد.



این کتاب، پنج مقاله یا جستار را شامل می‌شود که نقطه اشتراک‌شان، موضوع زمان و کیهان است. به گفته مولف کتاب، تامل و تحقیق در مفاهیم زمان و کیهان و کیفیت تجلی آن‌ها در عرصه تاریخ و به ویژه تاریخ‌نگاری، انگیزه اصلی فراهم آوردن این اثر بوده است. کتاب مذکور سه مقاله تالیفی و دو نوشتار ترجمه‌ای را در برمی‌گیرد. در زمینه تکمیل و پیشبرد این تحقیقات، صادق آیینه‌وند، نویسنده اثر را راهنمایی کرده و مشاوره داده است.

عناوین اصلی مقالات یا جستارهای این کتاب به این ترتیب عبارتند از: انواع زمان: تاملاتی در باب زمان با تکیه بر عصر صفویه، تاریخ‌نگاری کیهان‌شناختی: پیوند تاریخ‌نگاری و تنجیم در عصر صفویه، بازخوانی زمان و کیهان در جنبش نقطویه: تاملی در روایت‌های تاریخ نگارانه عصر صفوی، نظم کیهان‌شناختی چیزها در ایران عصر صفوی، زمان اسلامی: بازاندیشی وقایع‌نگاری در تاریخ نگاری جوامع مسلمان.

پژوهش در معنا و تاثیر دو مفهوم زمان و کیهان در تاریخ‌نگاری عصر صفویه، با این پرسش اساسی آغاز می‌شود که آیا ایده‌های کیهانی می‌توانسته‌اند بر محتوای تاریخ نگاری‌ها و نیز شیوه‌های تاریخ نویسی تاثیرگذار باشند؟ اگر آری، چگونه؟ مولف با توجه به میراث غنی تاریخ‌نگاری عصر صفویه و نیز با ملاحظه آشنایی بیشتر با این دوره تاریخی، رسیدگی به پاسخ این سوال را ابتدای کتاب خود آورده و در ادامه به موضوعات دیگر پرداخته است.