علی قلی بختیاری(سردار اسعد) مقدمهای بر «عشاق پاریس» نوشته است. این کتاب به کوشش عباسقلی صادقی و سعاد پیرا تدوین شده است. آنچه میخوانید مقدمه سردار اسعد بختیاری بر این اثر است:
«بر دانایان محترم و قاریان معظم پوشیده و مبهم نیست که حکمای قدیم پندیات و ادبیات را بدون پیرایه و الحاقات در کتب و مصنفات خود نوشتهاند و جمعی از شعرا هم همان مولفات را به منظومات و ابیات ملیح فصیح درآورده و کتب زیادی نظما و نثرا از برای بصیرت آینندگان و خوانندگان نوشته و گذاشتهاند.
مسلم است از خواندن آن کتب طبیعت انسانی خسته و از شوق کاسته شود، به حدی که مایل به قرائت نگردندند. ولی اول کتابی که پندیات را به طور قصه و روایات بیان کرده، کتاب کلیله و دمنه است که حکایات را از قول حیوانات مینویسد و به همین واسطه این کتاب مشهور عالم شد، تا در این اواخر که علوم متعدده متفرقه در فرنگستان ترقی کلی حاصل نموده و از طرق مختلفه هر علمی را رونقی دادند.
از جمله پندیات را با حکایات شیرین مخلوط کردند که طبایع هر پیر و جوان از مرد و زن مایل به خواندن شوند و همچنین سایر علوم را سهل و آسان نمودند تا در اذهان جلوه دیگر دهد. و مصنفین این حکایات را احترامات فوقالعاده کردند و بعد از وفات آنان مجسمه آنها را ساختند، تا سبب شهرت و حیرت گذشتهها و آیندهها باشد و آنها را محترم دارند و این حکایات و رومان که به اصطلاح قصه باشد، انواع مختلفه دارد و از قبیل اخبار تاریخی و جغرافی و اخلاق و هیئت و علوم ادبیات و غیره و غیره، در این قصهها و رومانها زیاد بوده و هست که مایه تنویر اذهان است.
از جمله مصنفین یکی الکساندر دوماس مورخ مشهور فرانسه است که کتابها نوشته و اکثر رومانها تاریخی است، مثل حکایت سه نفر تفنگدار و بعد از بیست سال، دیکونت دوبرازلون است که مرحوم مبرور محمدطاهر میرزا به فارسی ترجمه نموده (است). هر کس آن کتابها را مطالعه نموده، از حالات لوی سیزدهم و لوی چهاردهم و دربار آنها و وضع رفتارشان با رعیت و خدم کاملا مطلع میشود و هرگاه آن تاریخ را به صور قصه شیرین نمینوشت، احدی مایل به خواندن تاریخ سلطنت آن دو پادشاه نبود و یکی از کتب معروف الکساندر دوماس کتاب شوالیه درامان تال است که از وضع سلطنت لوی پانزدهم مینویسد، در وقتی که طفل بوده و دوک دو ارولئان بنا به وصیت لوی چهاردهم نایبالسلطنه او بوده و این بنده کتاب شوالیه دارمان تال را از بهترین تالیفات الکسندر دوماس میدانم و در نزد اهل اروپا نیز این کتاب مشهور و معروف است و بنده مترجم در ایام مسافرت به هندوستان و مصر و اروپ در هر جا به جستجوی کتاب مشهور بوده و مقدار زیادی از کتابهای عربی و فرانسه ابتیاع نموده (و) بعد از مطالعه، هر کدام به نظر شیرین آمده، به ترجمه آن پرداختم و به این بهانه خود را از غصه و غم فارغ میساختم.
کتاب غادهالانگلیسیه که از عربی به فارسی ترجمه کرده، به طبع رسانیده(ام) و بعد کتاب مادموازل مارگریت مشهور به مادام اکاملیا را از فرانسه به فارسی ترجمه و طبع نموده(ام). حال شروع به طبع کتاب عشاق شده که این کتاب عادات و اخلاق اهل پاریس را مشروحا بیان میکند. قبح افعال قبیحه را به نظر قاری جلوه میدهد و مکافات هر بدکرداری را به کنارش مینهد، حقیقه هر کس دو صفحه از این کتاب (را) مطالعه کند، کتاب را بر زمینه ننهد تا به انجام رساند و بعد از این کتاب شروع به طبع کتاب شوالیه دارامان تال خواهد شد که شرح وصفش از پیش ذکر شد.
اگر چه بنده در دانستن زبان فرانسه مسلط نیستم، ولی سعی داشتم که ترجمه از اصل چنان بشود که اگر زبان فرانسهدانی اصل را با ترجمه تطبیق کند، زحمت این بنده را بداند و بنای ترجمهها را به آساننویسی گذاشته که هر کسی به کمال سهولت بخواند. چون صفحه اول کتاب عشاق پاریس پاره و مفقود شده بود، اسم مصنف را ندانستم و خیلی سعی کردم شاید مولف را بدانم که بوده و از سایر تالیفاتش بهرهمند شوم، افسوس که هنوز معلم آن را ندانستهام. در مقدمه کتاب مولف نوشته است اکثر این حکایت بیان واقع است و معلم اسامی را عوض کرده.»
سردار اسعد بختیاری که بود؟
علی قلیخان بختیاری ملقب به سردار اسعد بختیاری، پسر چهارم حسینقلی خان ایلخانی بود که در سال 1274 ق متول شد. علی قلیخان از روسای ایل بختیاری و از سیاستمداران دوره قاجار که حیات سیاسی او مقارن با حکومت چهار پادشاه بوده است.
علی قلی خان پس از گذرانیدن دوران کودکی، در اوایل جوانی به تحصیل مشغول شده و پس از آموختن زبان عربی به تحصیل علوم خارجه از جمله زبان فرانسه پرداخت. علی قلیخان یک سال در زندان ظلالسطان بسر بود و خانواده او تا به قدرت رسیدن علیاصغر خان اتاباک اعظم امینالسطان در انزوا بسر میبردند.
بعد از به قدرت رسیدن اتابک، وارد دستگاه او گردید، تا از مظالم ظلالسلطان در امان باشد. وی از سال 1308 ق تا کشته شدن ناصرالدین شاه در سال 1313 ق با درجه سرتیپی ریاست یک صد سوار بختیاری را داشت و جزو اداره سوار دیوانی بود. در واقعه قتل ناصرالدین شاه که اتابک مدت چهل شبانهروز در کاخ گلستان مشغول رتق و فتق امورد مملکتداری بود، حاجی علیقلیخان با پنجاه سوار بختیاری مراقب حفظ جان امینالسلطان بود. علی قلیخان بعد از به حکومت رسیدن مظفرالدینشاه، به مقام ایلخانی بختیاری انتخاب شد و با لقب سرتیپی این منصب را به عهده داشت.
پس از عزل اتابک در سال 1321 ق سردار اسعد به اروپا رفت و مدت زیادی در اروپا خصوصا در پاریس اوقات خود گذرانید، سردار اسعد به همراه برادرش نجف قلیخان صمصامالسلطنه از قائدان نهضت مشروطهخواهان بختیاری، بلکه جنوب ایران بود و در سال 1327 ق بعد از به توپ بستن مجلس، نقشه را طوری تنظیم کرده بودند که در هنگامی که سردار اسعد از جنوب به طرف تهران حرکت میکرد، محمد ولیخان سپهدار اعظم، قائد نهضت شمال هم همزمان به سمت تهران حرکت کرد.
سردار اسعد پس از خلع محمدعلی شاه از سلطنت، در هیات دولتی که بدون نخست وزیر بود، به سمت وزارت کشور انتخاب گردید. نزدیک پنج ماه وزیر کشور و بعد وزیر جنگ شد و رد سفری هم برای مذاکره با مقامات ذینفع در مسایل ایران به اروپا نمود، لکن مذاکرات و اقدامات او به جهات و ملاحظاتی چند منتج به نتیجهای نگردید و مایوسانه به ایران بازگشت.
پس از آن دیگر منصبی را قبول نکرد و با اتکاء ایل بختیاری و غیره و اهمیت و شخصیتی که پیدا کرده بود، خودش تا مدتی وزیر تراش و نخست وزیر تراش شده بود. حاج علی قلی خان سردار اسعد در میان روسا و بزرگان بختیاری از افراد مبارز بلکه بهترین فرد و فهمیدهترین آنان بود، به هیچ وجه کثافت کاریهای آنان را از قبیل ظلم و تعدی، اجحاف به مردم، رشوهگیری و اخاذی نداشت. مردی متین، فهمیده، سنگین عاقل، بردبار، باگذشت، نظربلند، معارفخواه و مروج چاپ کتب بود.
علی قلی خان در سال 1336 ق در سن شصت و سه سالگی در حالی که از هر دو چشم نابینا شده بود، درگذشت و در تخت پولاد اصفهان به خاک سپرده شده است.
مدفن سردار اسعد در کنار فرزندش سردار بهادر
نظر شما