به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «شهریار» اثر نیکولو ماکیاولی، فیلسوف، شاعر و نمایشنامه‌نویس ایتالیایی یکی از بحث برانگیزترین کتاب‌ها در تاریخ تفکر بشری است. «شهریار» را نخستین منبع تئوریک و متن مادر سیاست مدرن دانسته‌اند و ماکیاولی را به سبب نوشتن این متن بنیان گذار سیاست مدرن.
ماکیاولی در این کتاب شهریاری را دارای دو نوع کلی می‌داند: نخست شهریاری موروثی و دیگر شهریاری نوبنیاد. او اما به شهریاری موروثی توجهی نداشته و بیشترین بحثش در کتاب «شهریار» درباره شهریاری نوبنیاد است. بر خلاف متفکران کلاسیک، ماکیاولی باور دارد که سیاست، ساختاری غیر طبیعی و آفریده هنر انسانی است. درک این نکته مستلزم در ذهن داشتن این موضوع است که نظریه سیاسی ماکیاولی، خود را تحت عنوان نظریه‌ای این دنیایی ارائه می دهد؛ به علاوه کاربرد عملی آن مستلزم بُعدی نو در هستی شناسی است.
این کتاب که عنوان برجسته ترین اثر نیکولو ماکیاولی را نیز با خود به همراه دارد در سال ۱۵۱۳ نوشته شده است، اما نخستین چاپ آن پس از مرگ نویسنده در دسترس مخاطبان قرار گرفت. نخستین چاپ آن در ۱۵۳۲ در رم، در انتشارات آنتونیو بلادو و در فلورانس، در انتشارات برناردو جونتا درآمد و از آن سال تاکنون این کتاب بدل به انجیل مقدس رهبران سیاسی در سراسر جهان شده است. «شهریار» در سال ۱۵۵۹ در فهرست کتاب‌های ممنوعه پاپ گنجانده شد و نویسنده آن را «ماکیاولیِ شیطان» نامیدند.
ماکیاولی کتاب را در ۲۶ فصل تنظیم کرده و در هر فصل توصیه‌های مهمی درباره مملکت داری به شهریاران نوبنیاد ارائه می‌کند. عناوین فصول یک تا ۱۳ کتاب به ترتیب به این شرح است: «شهریاری‌ها بر چند گونه‌اند و شیوه‌های فراچنگ آوردنشان»، «درباره شهریاری‌های ارث‌برده»، «درباره شهریاری‌های پیوندی»، «چرا در پادشاهی داریوش، که به دست اسکندر افتاد، پس از مرگ اسکندر مردم بر جانشینان وی نشوریدند»، «در باب شیوه حکومت بر آن شهرها یا شهریاری‌ها که پیش از آن با قانون خود می‌زیسته‌اند»، «در باب آن شهریاری‌ها که به نیرو و هنر خود گیرند»، «در باب شهریاری‌های نوبنیاد که به بازو و بخت دیگران گیرند»، «در باب آنان که با تبهکاری به شهریاری رسند»، «در باب شهریاری مردمی»، «در باب ارزیابی قدرت شهریاری‌ها»، «در باب شهریاری دین یاران»، «در باب گونه‌های سپاه و سپاهیان مزدور» و «در باب سپاهیان کمکی، آمیخته و بومی».
همچنن عناوین فصول ۱۴ تا ۲۶ کتاب نیز به ترتیب از این قرار است: «شهریار و لشکرآرایی»، «در باب آن‌چه مایه ستایش و نکوهش بهر مردمان است به ویژه شهریاران»، در باب بخشندگی و تنگ‌چشمی»، «در باب سنگدلی و نرمدلی و این‌که مهرانگیزی بهتر یا ترس‌انگیزی»، «در باب شیوه درست پیمانی شهریاران»، «در باب پرهیز از خوار و نفرت‌انگیزشدن»، «در باب سودمندی یا زیانمندی دژها و دیگر چاره‌اندیشی‌ها که شهریاران کنند»، «شهریار را چه باید کرد تا نامبردار شود»، «در باب رایزنان ویژه شهریار»، «چگونه از چاپلوسان می‌باید پرهیخت»، «در کارهای بشری بخت تا کجا دست‌اندرکار است و چگونه با آن می‌توان ستیزید» و «فراخوانشی به رهانیدن ایتالیا از چنگال بربران».
«شهریار» برای نخستین بار در سال ۱۳۱۱ با ترجمه‌ای از محمود محمود به چاپ رسید. همچنین مترجمانی چون مرتضی ثاقب فر، احمد زرکش و نسرین مجیدی نیز به ترجمه و انتشار آن همت گماردند؛ اما معروفترین ترجمه از «شهریار» از آنِ داریوش آشوری است که برای نخستین بار در سال ۱۳۶۶ توسط نشری به نام پرواز در شمارگان محدود به نسبت تیراژ کتاب در آن دوران منتشر شد. این ترجمه بعدها ویرایش شد و نخستین چاپ ویرایش جدید آن در انتشارات آگاه در سال ۱۳۸۸ با شمارگان دو هزار نسخه و بهای پنج هزار تومان به زیور طبع آراسته شد.
اما در سال ۹۷ ترجمه داریوش آشوری از «شهریار» در دو نوبت تجدید چاپ شد. نشر آگاه هفتمین چاپ این ترجمه را با شمارگان ۵۵۰ نسخه، ۲۱۶ صفحه و بهای ۳۵ هزار تومان در پاییز ۹۷ در دسترس مخاطبان قرار داد. همچنین این انتشارات هشتمین چاپ این کتاب را نیز در زمستان گذشته (۱۳۹۷) با شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و بهای ۳۶ هزار تومان منتشر کرد. سایر ترجمه‌های این کتاب در سال ۱۳۹۷ هیچ بازنشری نداشتند.
یکشنبه ۱۱ فروردین ۱۳۹۸ - ۰۸:۲۰
نظرات