خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، حسین قنبری، مديرعامل سامانه اطلاع‌رساني چاپ و نشر با ارسال یادداشتی به ایبنا به موضوع فروش کتاب ناشران بدون اجازه آن‌ها در سایت‌های اینترنتی پرداخته است.
متن کامل این یادداشت به‌شرح زیر است؛
گسترش روز افزون علم و تکنولوژی دریچه‌های جدیدی به زندگی امروزی ما گشوده است و به مدد آن موج عظیمی از تحولات مثبت و منفی مدام در حرکت است و برماست که با تکیه بر علم و دانش و تجربه و مهمتر از همه اخلاق اسلامی و ایرانی خود بیش از پیش آن را مدیریت کنیم. حوزه کتاب و اطلاع‌رسانی هم از این مقوله مستثنی نیست و متاسفانه دستخوش ناهنجاری‌های زیادی شده که عده‌ای با اطلاع از نبود قوانین شفاف و گویا در این فضای تیره و تار جولان می‌دهند. فروشگاه‌ها، کانال‌ها و وب سایت‌های بی‌نام و نشان فراوانی هستند که اکنون بدون رعایت حقوق پدیدآورندگان و ناشران آن‌ها که سال‌ها زحمت می‌کشند، بی‌هیچ ترس و واهمه‌ای آثار آنان را عرضه می‌کنند و حتی در صورت اعتراض صاحبان آثار، طلبکار هم می‌شوند.
از اواخر سال گذشته سایت بی‌نام و نشانی که خود را یک کتاب‌یاب معرفی می‌کند، حدود 400 عنوان کتاب از کتب قدیمی‌تر سامانه اطلاع‌رسانی سامانه چاپ و نشر را بدون اجازه با بدترین کیفیت جلد کپی کرده و در معرض فروش گذاشته است. مخاطبان عاجز و نیازمند کتاب هم با اعتماد به این شبکه کتاب‌ها را خریداری می‌کردند و منتظر می‌ماندند تا کتابهایشان ارسال شود، غافل از این که چنین کتاب‌هایی یا اکنون چاپ مجدد نمی‌شوند یا چاپ جدیدشان حتما با تغییرات محتوایی و تعرفه‌ای همراه می‌شود. مدتی که می‌گذرد و این سایت نمی‌تواند کاری بکند، صدای تک‌تک مخاطبان در می‌آید و خواهان استرداد مبالغشان می‌شوند که کسی جوابگو نیست و به خاطر اندک مبلغی هم شکایت حقوقی نمی‌کنند و عطای کتاب را به لقایش می‌بخشند.
عده‌ای دیگر از خریداران کتاب هم با جستجوی بیشتر در سایت‌های اینترنتی به ناشر اصلی می‌رسند و از وی طلب کتابهایشان یا استرداد مبالغشان را می‌کنند؛ درحالی که ناشر روحش از این موضوع بی‌خبر است، مشکلی که از 9 ماه قبل به صورت جدی این مرکز را درگیر کرده و روزانه تعداد زیادی از خریداران تماس می‌گیرند و کتابهایشان را طلب می‌کنند. ناشران زیادی هم اکنون درگیر این موضوع شده‌اند و معترض‌اند. اگر بسیار خوش‌بینانه فکر کنیم که این شبکه پول‌های پرداختی خریداران را پس می‌دهد، چرا چنین فضای مسمومی باید وجود داشته باشد که حجم عظیمی از پول‌های سرگردان حاصل از فروش مال و اعتبار غیر به حساب سایت و شخصی مجهول الهویه واریز شود و بعد با مشکلات عدیده بعدی روبه‌رو باشند؟ چه کسی پاسخگوی تبعات منفی این حجم از نابسامانی‌های اجتماعی است؟
مشکل دیگر این سایت که برای بسیاری از ناشران و پدیدآورندگان بسیار دردسرساز است، وجود صفحات معرفی هر کتاب است که ظاهرا مدعی است با خانه کتاب همکاری و از آن‌ها تهیه می‌کند. اگر چه ناشران برای اخذ فیپا صفحاتی را برای خانه کتاب ارسال می‌کند و آن‌ها هم در راستای قانون دسترسی آزاد به گردش اطلاعات منتشر می‌کند ولی مشخص نیست که چرا این سایت و با چه حقی و به استناد چه قانونی آن‌ها را طبقه‌بندی کرده و با نام و نشان خود در سایتش معرفی می‌کند؟ اقدام این سایت موجبات بدبینی و سوء‌تفاهم‌های زیادی را بین ناشران و پدیدآورندگان آثار فراهم کرده که فکر می‌کنند آثارشان غیر از ناشران اصلی طرف قرارداد از طرق دیگری هم به طور غیرمعمول عرضه می‌شود.
با ورود به سایت گیسوم می‌بینیم که هیچ نام و نشان قانونی ندارد، نه شماره تماسی از مدیرعامل و نه از مدیرفنی سایت و آدرسی هم که در نماد الکترونیکی‌اش اعلام شده غیرواقعی است! هزاران کتاب از ناشران و معرفی آثارشان با نام و نشان این سایت وجود دارند که فروخته می‌شوند حال آنکه خودشان بی‌خبرند . چنین سایتی چطور نماد الکترونیکی دریافت کرده معلوم نیست. لوگوی سایت ساماندهی (نشان ملی ثبت) از معاونت فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم که تنها متولی نظارت بر این سایت‌های فرهنگی است را هم ندارد.
روی دیگر سکه
اکنون سوال اینجاست کسانی که با اطاعت از قوانین جاری و ساری کشور و با اخذ همه مجوزهای قانونی و رعایت اصل مشتری‌مداری وارد حوزه کتاب و اطلاع‌رسانی می‌شوند چه جایگاهی دارند؟ حقوق حقه خریداران و مشتریانی که تشنه کتاب هستند و حداقل اعتمادی به حوزه فرهنگ و هنر دارند چه می‌شود؟ پدیدآورندگانی که شب و روز برای اعتلای فرهنگ و دانش و هنر این مملکت دل می‌سوزانند چه فکری می‌کنند که چنین سهل و آسان دست رنجشان میان این واسطه‌های خانمان سوز حیف و میل می‌شود ؟
سخن آخر
به نظر می‌رسد این موضوع اکنون به یک مسئله اجتماعی تبدیل شده که باید جهت رفع آن اقدامی کرد. امید است با همکاری همه مسئولین و نیز خود ناشران و پدید آورندگان و تقویت سیستم‌های قانونی و نظارتی تصمیماتی نافذتر از گذشته اتخاذ شود که کتاب و مطالعه جایگاه واقعی خود را بیشترحفظ کرده و کاری کنیم که همه علاقه‌مندان به فعالیت در این حوزه بتوانند در یک رقابت سالم و قانونمند همکاری کنند و نگذاریم عده‌ای بی‌نام و نشان فضای فرهنگ و هنر این مرز و بوم را نابسامان کنند.
** مستندات ادعاهای نویسنده یادداشت موجود است
یکشنبه ۹ تیر ۱۳۹۸ - ۱۰:۱۳
نظر شما