به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، دو روز تا آغاز سی‌ودومین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودک و نوجوان مانده و قرار است این جشنواره از ٢٨ مرداد تا ۴ شهریور ٩٨ به دبیرى علیرضا تابش در شهر اصفهان برگزار شود.

براین اساس اسامی فیلم‌هاى سینمایى و پویانمایى راه یافته به سی و دومین جشنواره بین‌‍‌المللی اعلام شده و هیات انتخاب بخش ملى متشکل از جواد حاتمی، حسین شیخ‌الاسلامی، نادره ترکمانی، سهیل موفق و حامد جعفری ٧ فیلم سینمایى و پویانمایى بلند بخش ملى را انتخاب کرده‌اند که شامل «اقیانوس پشت پنجره» به کارگردانی بابک نبی‌زاده و تهیه‌کنندگی سیدجلال چاوشیان و کانون پرورش فکرى کودکان و نوجوانان،‌ «بیست و سه نفر» به کارگردانی مهدی جعفری و تهیه‌کنندگی مجتبی فرآورده (سازمان هنری رسانه‌ای اوج)، ‌«بازیوو» به کارگردانی امیرحسین قهرایی و تهیه‌کنندگی سیدغلامرضا موسوی،‌ «تورنادو» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی سیدجواد هاشمی،‌ «قطار آن شب» به کارگردانی حمیدرضا قطبی و تهیه‌کنندگی بهروز رشاد (محصول کارن فیلم)،‌ «منطقه پرواز ممنوع» به کارگردانی امیر داسارگر و تهیه‌کنندگی حامد بامروت‌نژاد (تهیه‌شده در مدرسه سینمایی عمار) و «بنیامین» (پویانمایی) به کارگردانی محسن عنایتی نوش‌آبادی و تهیه‌کنندگی مصطفی مزرعتی حسن‌آبادی می‌شود.
 
همچنین هیات داوران  ۷ فیلم‌ بلند داستانی «اینجا خانه من است» به کارگردانی خیرالله تقیانی‌پور و تهیه‌کنندگی جواد نوری،‌ «جزیره گنج» به کارگردانی حمیدرضا لوافی و تهیه‌کنندگی سعید مرادی (محصول صدا و سیمای مرکز آبادان)، «هشتگ دوچرخه باز» به کارگردانی مصطفی نظری‌زاده و تهیه‌کنندگی پیمان سبزه علی (محصول صدا و سیمای مرکز اصفهان)، «فرزند زمین» به کارگردانی مژگان بیات و تهیه‌کنندگی دکتر محمد نجیبی، «ماهی و برکه» به کارگردانی علی براتی و تهیه‌کنندگی هادی انباردار، «خواب‌های خط‌خطی» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی سیدمحمد حسینی (تهیه شده در سیمای مرکز یزد) و «جوانمردان» (پویانمایی) به کارگردانی علی احمدی و تهیه‌کنندگی الهام ابراهیمی را به عنوان راه یافتگان به سی و دومین جشنواره بین‌‍‌المللی فیلم‌های کودک و نوجوان اعلام کردند.
 
دبیرخانه جشنواره همچنین فیلم‌های ایرانی پویانمایی‌های کوتاه «کلاف» به کارگردانی ملیحه غلام‌زاده و تهیه‌کنندگی سیدجواد حسین‌نژاد، «سیم ششم» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی بهرام عظیمی (محصول مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و «قصه مردی که لب نداشت» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی میلاد شاه‌جانی و داستانی‌های کوتاه: «پسر دریا» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی عباس جلالی یکتا (محصول مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی)، «بی‌سیم» به کارگردانی محمدحسین امانی و تهیه‌کنندگی حسین دارابی (محصول ناجی هنر و باشگاه فیلم سوره) و «آلوهای وحشی» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی فرید هاشم‌زاده (تهیه شده در شبکه فارس) را در دو بخش کوتاه داستانى و پویانمایی کوتاه در بخش بین‌الملل و «بیست و سه نفر» و «قطار آن شب» را به‌عنوان دو اثر سینمایى بلند و «بنیامین» را به‌عنوان فیلم پویانمایى بلند به عنوان نمایندگان ایرانى در بخش بین‌الملل انتخاب کردند. هیات انتخاب بخش بین‌الملل سی و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان نیز متشکل از جمال امید، محمد حمیدی‌مقدم، رائد فریدزاده، فرزاد اژدری و حامد سلیمان‌زاده بود. در بخش سینمایی بلند ١٢ اثر و پویانمایى بلند نیز ١٠ فیلم برای رقابت در مسابقه بخش بین‌الملل انتخاب شدند.
 
اما در میان فیلم‌ها و انیمیشن‌های ایرانی راه‌یافته به سی‌ودومین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودک و نوجوان، فقط فیلم سینمایی «بیست و سه نفر» به کارگردانی مهدی جعفری و تهیه‌کنندگی مجتبی فرآورده (سازمان هنری رسانه‌ای اوج)، از آثار اقتباسی است که بر اساس کتاب «آن بیست‌وسه نفر» ساخته شده است. برای واکاوی بحث اقتباس سینمایی از آثار ادبی در این گزارش به ان موضوع پرداخته‌ایم.

 
سینمای کودک در ایران باید به سوی اقتباس برود
محسن عنایتی نوش‌آبادی، کارگردان پویانمایی «بنیامین» درباره وضعیت اقتباس در سینمای کودک و نوجوان می‌گوید: سینمای کودک در ایران باید به سوی اقتباس برود. من به عنوان کارگردان، علاقه زیادی به اقتباس از آثار کودک و نوجوان دارم. اما اثری وجود ندارد که بتوان از آن‌ اقتباس کرد. آثار خیلی ضعیف هستند و ما نمی‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم. کتاب‌های کودک و نوجوان فرم ندارند و از نظر محتوایی هم چیزی از آن‌ها درنمی‌آید. اگر خیلی هم خوب باشند صرفا در حد یک ایده کلی می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.
 
او در ادامه با اشاره به کتاب‌های پرفروش در حوزه کودک و نوجوان، می‌گوید: پرفروش بودن یک کتاب در ایران نمی‌تواند دلیل و انگیزه‌ای باشد تا کارگردانان به سراغ این آثار بروند چون این کتاب‌ها در مقایسه با سایر آثار موجود پرفروش شده‌اند و لزوما در سطح جامعه مطرح نیستند. این آثار آن‌قدر برای مردم جذاب نیستند که مردم به دنبال دیدن فیلم یا انیمیشنی باشند که از روی آن ساخته شده و به همین دلیل کارگردانان هم کمتر به سراغ اقتباس می‌روند. اما در کشوری مانند امریکا اینطور نیست. مردم امریکا از فیلم‌های اقتباسی استقبال می‌کند و اقتباس خودش را در آمریکا نشان می‌دهد چون مردمش کتاب‌خوان‌ترند. اما در ایران این‌گونه نیست و کتاب جایگاه خودش را پیدا نکرده است. بر این اساس فیلم‌های اقتباسی هم چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
 
نه محتوای خوب داریم نه فیلم‌نامه‌نویس تخصصی در حوزه کودک
عنایتی وجود منابع و محتوای خوب در داستان‌ها را عامل موثری در ایجاد انگیزه و کشش در کارگردانان و فیلم‌سازان برای تولید آثار اقتباسی عنوان می‌کند و می‌گوید: البته اگر قصه خوبی هم تولید شود فیلم‌نامه‌نویسی نداریم که آن را تبدیل به فیلم‌نامه کند و مهم‌تر اینکه فیلم‌نامه‌نویس تخصصی در حوزه کودک و نوجوان نداریم که این اثر را به فیلم‌نامه تبدیل کند.
 
عنایتی معتقد است مشکل اصلی در این زمینه سفارشی کار کردن است. اغلب تولیدات ما آثار سفارشی هستند که برای ارگان خاص یا اسپانسر خصوصی ساخته می‌شود و این سفارشی بودن سبب می‌شود ما نتوانیم آن چیزی که مد نظرمان است را بسازیم، بازخوردش را بررسی کنیم و ضعف‌های آن را برطرف کنیم. باید بدانیم سینمای کودک بیشتر در دست مدیران است تا فیلم‌سازان. باید فضای لازم در اختیار فیلم‌سازان قرار بگیرد تا بتوانند آثار خوبی تولید کنند.
 
کمبود داستان‌ تالیفی کودک مناسب، میزان اقتباس ادبی را کاهش داده است
علی احمدی، کارگردان پویانمایی «جوانمردان» نیز از جمله کارگردان‌هایی است که دستی در اقتباس ادبی دارد و نسخه انیمیشن «خمره» به کارگردانی علی احمدی با اقتباسی از کتاب هوشنگ مرادی کرمانی در 13 قسمت 10 دقیقه‌ای را ساخته است. او درباره وضعیت اقتباس در سینمای کودک و نوجوان می‌گوید: ما محدودیت‌هایی در حوزه نشر و کتاب کودک داریم. بر این اساس وقتی در نوشتن داستان‌های مناسب برای کودک کمبود داریم میزان اقتباس از آن‌ها هم کاهش می‌یابد. با توجه به اینکه من با اقتباس از داستان «خمره» هوشنگ مرادی کرمانی سریال انیمیشن تولید کردم اما درمجموع، تعداد داستان مناسب کم است و این تعداد کم هم معرفی نمی‌شوند. گاهی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، داستان‌هایی را به ما معرفی می‌کنند اما داستان‌ها معمولا ویژگی لازم را برای تبدیل شدن به انیمیشن ندارند.
 
این کارگردان ادامه می‌دهد: باید توجه داشت اگر هم داستانی نوشته می‌شود باید ویژگی‌های لازم در رابطه با ویژگی‌های جغرافیایی این منطقه را داشته باشد و بومی باشد. از نظر روان‌شناسی کودک هم ویژگی‌های لازم را داشته باشد و دارای فانتزی مناسب و مورد نظر برای کودک باشد. تا لازم نباشد ما از داستان‌های خارجی استفاده کنیم. و لحاظ کردن همه این موارد نیاز به بررسی گسترده دارد. مثلا بیست سال پیش که من کارم را شروع کردم روی داستان‌های نشر گزارش و داستان‌های منوچهر احترامی کار می‌کردم، داستان‌هایی مثل مجموعه «داستان‌های حسنی» که کاملا بومی بود و نگارشش شعر گونه بود و برای مخاطبان آن دوره جذاب بود.
 
او در ادامه درباره میزان استقبال از آثار اقتباسی توضیح می‌دهد: ازجمله آثار اقتباسی که من تجربه آن را داشتم می‌توانم به انیمیشن «خمره» اشاره کنم. داستان در محیط جغرافیایی کرمان شکل گرفته بود و این فضا به روایت داستان و دیده شدن آن کمک کرد. داستان این کتاب رئالیستی بود لذا به همراه حمیدرضا حافظی، نویسنده فیلمنامه، به عمد در داستان تغییراتی ایجاد کردیم و با قرار دادن شخصیت‌هایی جدا از قصه اصلی، موقعیت‌هایی را به شکل فانتزی در آن ایجاد کرده‌ایم و عناصردیگری را وارد داستان کردیم که از حالت رئالیستی خارج شود و جواب خوبی هم از اکران این اقتباس گرفتیم و توانستیم در «انسی» معتبرترین جشنواره انیمیشن فرانسه پذیرفته شویم و در چهارمین دوره جشنواره فیلم جیپور هندوستان به عنوان بهترین فیلم انیمیشن برگزیده شد.
 
اقتباس ادبی ما را سریع‌تر به داستان‌های موثری می‌رساند که در چرخه تولید قرار بگیرند
به گفته احمدی، برای اینکه کارگردان‌ها به دنبال کار اقتباسی بروند نیازمند ایجاد دیدگاه مورد نظر در جامعه است مثلا مراکزی مانند پویانمایی صبا یا تولیدکننده‌های شهرستان‌ها بیشتر به تولید آثار اقتباسی اهتمام بورزند. اگر می‌خواهیم میزان اقتباس سینمایی از ادبیات کودک افزایش یابد، باید تعداد سفارشات در این حوزه بیشتر شود. اما الان این نگاه وجود ندارد. عموما به داستان‌هایی که جنبه سیاسی، تاریخی و مذهبی دارند توجه شده و کمتر به داستان‌هایی که از رویاپردازی‌های لازم برای گروه سنی کودک برخوردار بوده‌اند، توجه شده ‌است درحالی‌که رویاپردازی از لازمه‌های اصلی تولید انیمیشن و گروه سنی کودک است و این مساله نیازمند سیاست‌گذاری‌های کلان است.
 
این کارگردان با اشاره به اینکه تصمیم دارد در آینده به ساختن فیلم‌های اقتباسی ادامه دهد، می‌گوید: در سینما دید صنعتی هم مطرح است. در دید صنعتی اقتباس ادبی به ما کمک می‌کند سریع‌تر به داستان‌های موثری برسیم که خیلی زود در چرخه تولید قرار می‌گیرد. پس اگر داستان خوب و سرگرم‌کننده باشد، با توافق نویسنده از آن‌ها استقبال می‌کنیم.