به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در گلستان، در چهاردهمین نشست انجمن ادبی بانوان ادیب استان گلستان که در سالن کوچک تالار فخرالدین اسعد گرگانی برگزار شد، از مجموعه شعر «تا بخارا» به قلم «افسانه صبوری» شاعر بندرگزیِ مقیم گرگان رونمایی شد.

در این نشست سیدمهدی جلیلی، دانش‌آموخته ادبیات نویسنده و منتقد گلستانی ضمن تشریح مقوله نقد، در نقد و بررسی این مجموعه، به لزوم داشتن رویکرد نظریه‌ای در نقد ادبی اشاره کرد و گفت: نظریه‌ها، نگرش و ابزاری ساختارمند برای خوانش و نقد آثار به شمار می‌آیند و نقد بدون انتخاب و به‌کارگیری نظریه‌ای متناسب با اثر، بیشتر به اظهارنظرهای ذوقی شبیه می‌شود تا نقد.

وی در ادامه به معرفی چندوچون «نقد مضمونی» به‌عنوان یکی از نظریه‌های نو در جهان ادبیات پرداخت و گفت: نقد مضمونی، به‌عنوان نقدی مخاطب محور، در دهه پنجاه در فرانسه پا به عرصه گذاشته است؛ ژرژ پوله، یکی از بنیانگذاران اصلی آن، به تقدم آگاهی و شهود نویسنده بر فرم تأکید دارد و معتقد است منتقد باید به هسته‌های درونی اثر كه مقدم بر فرم است، دست پیدا کند و این امر بدون همدلی با پدیدآورنده اثر ممکن نیست.

جلیلی افزود: مضمون، هسته اصلی و مرکزی اثر است كه در اشکال مختلف تخیل خود را به تماشا می‌گذارد و کشف و شهودی که پدیدآورنده در جهان بودگی دارد به‌وسیله آن صورت‌بندی می‌شود.

وی تصریح کرد: منتقد در اینگونه نقد در تلاش است، هسته‌های مرکزی و اصلی و پُربسامد را بیابد. پیروان این نظریه اصطلاح «کوگیتو» را مطرح می‌کنند که آگاهی آغازین یا در جهان‌بودگی است و با نزدیک شدن به پدیدآورنده است که آگاهی منتقد با آگاهی پدیدآورنده اثر پیوند می‌خورد.

جلیلی، ادامه داد: این کوگیتو یا آگاهی آغازین در شبکه‌های کلامی و تصویری اثر و مضامین تکرارشونده‌ای چون اشیا، اشخاص، مکان‌ها، بوها و صداها، به‌مثابه تصویرهایی برآمده از ناخودآگاه راوی خود را نشان می‌دهد.
  این شاعر و منتقد، با اظهار تأسف از کم اقبالی به نقد مضمونی در ایران، این شیوه را مناسب بررسی متون کلاسیک و نو ادبی زبان فارسی دانست و گفت: این شیوه که در ادامه پدیدارشناسی «ادموند هوسرل» و تجربه رمانتیسم آلمانی به ظهور رسیده است، برای شهود و خلاقیت بیشترین اهمیت را قائل است و از آنجا که نوعی شهود، همواره جان‌مایه ادبیات فارسی و اصلی‌ترین ماده خلاقیت ادبی ماست، نقد مضمونی بیشترین تناسب را با این آثار دارد.

جلیلی، تلاش مرتضی بابک معین را در معرفی این شیوه نقد با انتشار کتاب «نقد مضمونی آرا، اندیشه‌ها و روش‌شناسی ژرژ پوله» بسیار ارزشمند دانست.

وی در ادامه به نقد و بررسی مجموعه شعر «از بخارا» سروده افسانه صبوری پرداخت و به موضوعات کلان در این مجموعه شعر و نوع تصویرها و چگونگی نگرش این شاعر به اشیاء و پدیده‌ها اشاره کرد و گفت: در این دفتر، عشق به زادگاه، زن بودن، عشق، تنهایی و مدرنیته مهم‌ترین مضامین است و شاعر نگاه هستی‌شناسانه و جوهری به اشیاء و پدیده‌ها و تغییرات جهان زیستی خود دارد.

جلیلی ادامه داد: توجه خاص به زبان و نگاه متفاوت و تخیل ناب از ویژگی‌های بیانی شعرهای این مجموعه است که موجب می‌شود، صبوری را در شمار شاعران خلاق روزگار بدانیم.

وی در خاتمه، ضمن قرائت قطعاتی از این مجموعه، گفت: در برخی از آثار این مجموعه، شاعر اعدادی را آورده است که زیبا و معنادار است. شاعر همچنین صفت‌ها و توصیفاتی زیبا را به‌کار برده که نشان از توجه او به زادگانش شهرستان بندرگز است که بسیار دل‌نشین است.

یادآوری می‌شود، «از بخارا»، نخستین کتاب افسانه صبوری، شاعر بندرگزی ساکن گرگان است که در سه دفتر و در قالب‌های شعری سپید، غزل و غزل مثنوی به همت انتشارات مقسم و به‌سفارش اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان گلستان در 500 نسخه در سال 98 منتشر شده است.