یکشنبه ۷ مهر ۱۳۹۸ - ۱۰:۵۴
نویسندگان ایران صدا باید متن کتاب‌ها را طوری بازنویسی کنند که از آن خودشان شود

مهدی شاملو منتظر‌اقدم،مدیر «ایران صدا» معتقد است سلیقه این مجموعه در انتخاب کتاب با ناشران خصوصی که بیشتر دنبال کتاب‌‌های بازاری هستند، همسو نیست و نمی‌توان به‌خاطر چند ناشر خصوصی کتاب گویا، ایران صدا را تعطیل کرد.

خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، مدیر مجموعه ایران‌صدا و فضای مجازی رادیو می‌گوید؛ صدا‌وسیما رقیب ناشران خصوصی کتاب گویا نیست. مهدی شاملو‌منتظر‌اقدم که از سال 1392 به‌عنوان مدیر مجموعه ایران صدا در رادیو فعالیت می‌کند و از سال 1386 تا سال 1389 به‌عنوان مدیر فنی و پشتیبانی پخش ایران صدا فعالیت داشته، در گفت‌وگو با ایبنا به‌برخی انتقاد‌ها درباره تاثیر منفی فعالیت بخش «کتاب گویا»ی ایران صدا، واکنش نشان داد. 

وی معتقد است، سلیقه و رسالت فرهنگی ایران صدا در انتخاب کتاب، با ناشران خصوصی کتاب گویا که آن‌ها را بازاری می‌داند، همسو نیست و در عین‌حال در‌های گفت‌و‌گو و تعامل با ناشران خصوصی را باز می‌داند. شاملو همچنین نگاه برخی از ناشران خصوصی درباره فعالیت‌های ایران صدا را برداشتی از پشت عینک بد‌بینی تعبیر می‌کند.

گفت‌وگوی ایبنا با این فعال فرهنگی در ادامه آمده است:

گفت‌وگو را با پیشینه ایران صدا و آغاز فعالیتش شروع کنیم. پایگاه جامع «کتاب گویا»ی ایران صدا، چطور شکل گرفت؟  
بخش کتاب گویا در فضای مجازی رادیو اواخر سال 1386 و اوایل سال 1387 در مجموعه «ایران صدا» ایجاد شد. از اردیهشت‌‌ماه سال گذشته «ایران صدا» برای ارتقاء کیفی، فنی و همچنین تقویت حضور در فضای مجازی،‌ رویکرد دوم یعنی ایجاد پایگاه جامع «کتاب گویا» را اجرایی کرد. «کتاب گویا» به معنای خوانش بخشی از کتاب و یا کل کتاب، خوانش و بازیگری بخشی از کتاب و یا اجرای نمایشی آن در رادیو کشورمان است که سابقه 70 ساله دارد. «قصه‌های شب»، «کتاب شب» یا «قصه‌ ظهر جمعه» از‌ جمله برنامه‌های رادیو در این حوزه است که مخاطبان قابل‌توجهی نیز جذب کرده بود؛ شیوه‌ای که در بسیاری از کشور‌های دنیا نیز مرسوم است.  

در بیش از یک سال‌ و نیم گذشته، چند نسخه کتاب گویا در مجموعه ایران صدا، تولید شده است؟
 در مجموع 2500 کتاب گویا طی این مدت تولید و بار‌گذاری شده است. این کتا‌ب‌ها از نظر فرم و ساختار متنوع هستند؛ از قالب‌های تک گوینده به‌عنوان ساختار حداقلی کتاب گویا گرفته تا چند گوینده همراه با تیپ‌‌گیری با توجه به شخصیت‌های‌ داستان، ‌اجرا‌های نیمه نمایشی یا نیمه دیالوگی و تمام دیالوگی یا تمام نمایشی همراه با موسیقی و افکت متناسب با موضوع کتاب.

کتاب‌ها برای تولید نسخه صوتی چگونه انتخاب می‌شوند؟
کتاب‌ها در شورای کتاب سازمان انتخاب و وارد مرحله بازنویسی می‌شوند. نسخه اصلی کتاب و اثر تولید شده یعنی نسخه صوتی، به واحد نظارت سپرده می‌شود.   

در این چند سال، کتابی از بخش کتاب گویای ایران ‌صدا حذف شده است؟
بله؛ دلایل مختلفی هم وجود داشته است. به‌عنوان مثال وقتی محرز شده که کتابی با حق کپی‌رایت منتشر شده و کپی‌رایت آن‌ را رعایت نکرده‌ایم، کتاب حذف شده است و یا با ناشر به توافق رسیده‌ایم. حقوق همه ناشران در این مدت به‌طور کامل رعایت شده است.

آیا تولید کتاب در قالب‌هایی که اشاره کردید، به معنای حذف بخش‌هایی از کتاب است؟
انواع مختلفی از تولید کتاب گویا وجود دارد. «کتاب گویای کامل» که کلمه‌به‌کلمه متن کتاب خوانده می‌شود و به مخاطب اعلام می‌کنیم این کتاب گویا براساس متن اصلی تولید شده است. باید یادآوری کنم برخلاف ادعای برخی افراد، کتاب گویا فقط خوانش متن با صدای یک گوینده نیست. شاید این پرسش ایجاد شود که آیا کتاب‌ها باید کلمه‌به‌کلمه خوانده شوند یا اقتباس شنیداری یا «رادیویی» نیز امکان دارد؟ اقتباس لزوما به قصد تلخیص کردن نیست؛ بلکه به‌معنای مهاجرت کردن از دنیای مکتوب به دنیای شنیداری است. به‌عنوان مثال؛ گوینده دو صفحه توصیف را با لحن متناسب و همسو با حس شخصیت‌های داستان، تنها با دو جمله ادا می‌کند.

شما در جریان تولید کتاب گویا با ناشران در ارتباط هستید؟
تعداد قابل‌توجهی ناشر برای تولید کتاب گویا به مجموعه «ایران صدا» درخواست می‌دهند که با مجوزرسمی ناشر به‌صورت مشارکتی و یا پرداخت هزینه به تولید کتاب گویا اقدام می‌کنیم. با توجه به ماموریتمان، سالانه نزدیک به 100 تا 150 عنوان کتاب گویا براساس متن کامل تولید می‌‌کنیم.

بنابراین نویسنده کتاب‌های فارسی نیز در جریان تبدیل شدن کتابشان به نسخه گویا قرار دارند؟
گاهی نویسنده هم‌زمان با تولید -براساس متن اصلی- در استودیو حضور دارد و یا نمونه‌ کار به او ارسال و فرآیند هماهنگی انجام می‌شود. معمولا در جریان تولید کتاب‌های گویا از متن کاملِ کتاب‌های فارسی به‌ویژه آثار معاصر، با هدف حفظ ادبیات، قلم و حس نویسنده این فرآیند انجام می‌شود.

دسته دوم تولیدات «ایران صدا» به کتاب‌های ترجمه اختصاص دارد. تولید نسخه گویا از این کتاب‌ها، اگر قابل خوانش در رادیو باشد نیز با توافق ناشر انجام می‌شود. نکته قابل‌توجه درباره این دست کتاب‌‌ها این است که ضعف ترجمه؛ به‌ویژه در حوزه ادبیات داستانی زمانی بیشتر مشخص می‌شود که متن پشت میکروفن خوانده می‌‌شود؛ بنابراین در فرآیند تولید نسخه صوتی از کتاب‌های ترجمه‌ای که حق رایت کتاب از سوی ناشران، خریداری نشده است، متن را برای ایران صدا ترجمه و بازنویسی می‌کنیم.  

یعنی کتاب در مجموعه ایران صدا دوباره ترجمه می‌شود؟ درباره این بازنویسی و ترجمه بیشتر توضیح بدهید.
در مجموع نزدیک به 170 نویسنده، مترجم و افراد آشنا با نوشتار رادیویی با ایران‌ صدا همکاری دارند. برای آثار ترجمه، سه نوع اثر تولید می‌شود: «روایی تلخیص شده»، «روایی-نمایشی» و «نمایشی».  این نیرو‌ها با انتشار فراخوان از‌ جمله در دانشکده‌های ادبیات نمایشی و با برگزاری کارگاه‌های آموزشی جذب می‌شوند.

آیا در مجموعه ایران صدا، ترجمه منتشر شده موجود در بازار را بازنویسی می‌کنید؟

ما نسخه ترجمه موجود در بازار را ترجمه نمی‌کنیم. ایران‌صدا نسخه اختصاصی از نویسنده/مترجم خود را خریداری می‌کند که به‌صورت کامل برای شنیداری شدن، بازنویسی شده باشد. شاید در نسخه اصلی، قلم نویسنده از کشش قابل‌توجهی برخوردار بوده اما در ترجمه این جذابیت وجود نداشته باشد؛ بنابراین در ترجمه و بازنویسی، علاوه بر رنگ و لعاب تلخیص، نویسنده و مترجم ما حس شخصیت‌ها و فضا را برای متن رادیویی می‌نویسد. به‌عبارت دیگر با حفظ پیرنگ داستان، به‌ جای واژه‌ برای بیان توصیف‌ها که گاهی بیش از حد طولانی است، لحن و حس گوینده؛ همچنین افکت جایگزین می‌شود.

تاکید دارید که کتاب را بازنویسی می‌کنید. این فرآیند به معنای تولید یک کتاب جدید است؟ بنابراین نیاز به دریافت مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دارید.
ما در حوزه نشر چاپی، کاری انجام نمی‌دهیم و تنها متن قابل صوتی شدن را خریداری می‌‌کنیم. صدا‌و‌سیما مرجع است و نیازی به دریافت مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تولید آثار در حوزه صدا و تصویر ندارد. اگر مترجم ما نخستین‌بار به ترجمه یک اثر اقدام کند، زمان عقد قرار‌داد، درباره حق ترجمه توافق می‌کنیم یا اینکه با ناشران صدا و سیما مانند سروش و یا جام‌جم برای تولید نسخه کاغذی رایزنی می‌‌شود. در این مرحله مانند دیگر ناشران، فرآیند دریافت مجوز از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اخذ می‌شود.

ما کتاب جدید تولید نمی‌کنیم؛ زیرا اثر تولید شده برگرفته از کتاب است. به‌عبارت دیگر اثری اقتباسی برای رسانه جدید تولید می‌شود و ازآنجا‌که اثر تولیدی برگرفته از کتاب است، به این معنا نیست که باید دوباره فرایند دریافت مجوز کتاب چاپی باید طی شود.

بنابراین بازنویسی، در نهایت یک نمایشنامه خواهد بود. این‌طور نیست؟
لزوما نمایشنامه نیست. پایه اثر بازنویسی شده روایی است و لحن گوینده‌ها به‌مرور به تیپ‌‌سازی تبدیل می‌شود. به‌عنوان مثال در داستان‌هایی که از ظرفیت کافی برخوردارند، دیالوگ‌نویسی اقدام می‌شود. در این شرایط، گوینده صرف نداریم؛ بلکه یک «نیمه بازیگری» را می‌شنویم.

برای کتاب‌های فارسی نیز این فرآیند را انجام می‌دهید؟
معمولا کتاب‌های فارسی برای تیپ‌سازی از قوت کافی برخوردار نیستند اما از آثار قدما مانند کتاب «منطق‌الطیر» عطار چهار نسخه گویا شامل روایی از متن کامل همراه با موسیقی، «نیمه شعر‌خوانی-نیمه نمایشی» و «تمام نمایشی» تولید شده است. رسالت اصلی ایران صدا گویا کردن آثار قدماست که با همکاری فرهنگستان زبان و ادب فارسی تولید می‌شود و البته هزینه‌ سنگینی نیز برای آن پیش‌بینی شده است.  

‌بازنویسی یک اثر و تولید نسخه گویا در قالب‌های تلخیصی، نیمه نمایشی و یا تمام نمایشی ضربه‌ای به متن کتاب کاغذی و نسخه‌ گویای منتشر شده آن نمی‌زند؟ کمااینکه این مساله انتقاد ناشران کتاب‌های گویا را نیز به دنبال داشته است.
آثار گویا تولید شده در «ایران‌ صدا» اقتباس شنیداری است، همان‌طور که گفتم تلخیص و به نمایش تبدیل شده است. ویژگی‌ها نیز برای مخاطب توضیح داده شده و می‌تواند از متن اصلی و یا نسخه گویای تلخیص شده استفاده کند. نسخه‌‌های گویا بدون ذره‌ای مشکل کپی‌رایت تولید شد‌ه‌ است.

پس چرا برخی از نسخه‌ها روی ایران‌صدا با نقص و کاستی معرفی شده‌اند؟
پیش‌تر به دلیل مشکل فنی، نام ناشر در بخش  شناسنامه کتاب درج نمی‌شد. با توجه به رفع این نقص -هر چند که رسالت ما تبلیغ ناشران نیست؛ چراکه متن کتاب کامل تغییر داده شده- مشخصات شناسنامه‌ای نسخه کاغذی، درج می‌شود. با رفع این نقص، کتاب‌هایی که پیش‌تر بدون شناسنامه بار‌گذاری شده بود نیز در حال اصلاح است. شناسنامه نسخه مکتوب کتاب‌هایی که نسخه صوتی از آن‌ها تولید شده و همچنین مشخصات کتاب‌هایی که از سوی چند ناشر منتشر شده نیز در معرض دید کاربر قرار می‌گیرد. در شناسنامه اثر درباره شرح ویژگی‌های نسخه گویا به مخاطب نیز اطلاع‌رسانی می‌شود و توضیح می‌دهیم که اثر تولید شده، برگرفته از متن اصلی، تلخیص شده و یا تمام نمایشی است.

به موضوع اخذ مجوز‌ از ناشر برگردیم. برای تولید نسخه گویای کتاب‌های ترجمه از ناشر نسخه کاغذی، مجوز دریافت می‌کنید؟
خیر؛ ناشر در این جریان نقشی ندارد. گروه نویسنده و مترجم ایران صدا متن را بازنویسی و ترجمه می‌کنند.
 
یعنی گروه ترجمه ایران صدا براساس نسخه اصلی به ترجمه دست می‌‌برند؟
مشکلی برای بله گفتن به این پاسخ ندارم اما می‌خواهم حق مطلب را ادا کنم.

اما پاسخ مثبت شما کافی است.
توضیح می‌دهم. نویسندگان ما که متن بازنویسی شده را به ما‌ می‌فروشند -بهای این خرید بیشتر از بهای ناشر کتاب کاغذی برای ترجمه است- در قرار‌دادی که با ما دارند، تعهد می‌کنند متن اختصاصا به خودش تعلق دارد و متن اصلی را به‌اصطلاح؛ از آن خود کنند و هیچ اثر و رنگ و بویی از هیچ ترجمه‌ای نداشته باشد. متن نهایی که از نویسندگان دریافت می‌شود، متن اختصاصی با احتساب ترجمه و گردآوری در بهترین حالت به همراه انتقال به فضای اقتباسی و شنیداری است. به‌عبارت دیگر براساس متن اصلی، علاوه بر خلاصه به نمایش هم تبدیل می‌شود.

پرسشم را تکرار می‌کنم، بازنویسی براساس نسخه اصلی انجام می‌‌شود یا از روی ترجمه‌های موجود در بازار کتاب؟
نویسنده طرف قرار‌داد، از هر امکانی برای بازنویسی استفاده می‌کند.

اما این رفتار، کپی‌کاری محسوب می‌شود؟ در‌حالی‌که مدعی هستید فعالیت شما قانونی است و حقوق صاحبان اثر را به آن‌ها پرداخت می‌کنید!
آنچه نویسنده به ما تعهد می‌‌دهد، بازنویسی نسخه اصلی است؛ اما اینکه به نسخه ترجمه شده هم مراجعه کند یا نه، بی‌اطلاعم. براساس توافق خرید، نباید به نسخه ترجمه مراجعه داشته باشد؛ به‌عبارت دیگر خرید متن به شرط رعایت یک‌سری ضوابط انجام می‌شود. نخستین ضابطه توجه به حفظ مالکیت معنوی اثر است. 
  
اما اگر نویسنده‌ای، برخلاف توافق‌نامه عمل کند؟
ما به همه ناشران متعهد هستیم. البته سازوکار راستی‌آزمایی فرآیند کار نویسنده و یا مترجمان را در اختیار نداریم؛ بنابراین هر زمان تخلفی اثبات شود، نویسنده باید خسارت بپردازد. تا امروز حتی یک ناشر با وجود ادعا‌های زیاد درباره همسان بودن متن-که حتی شامل عنوان ترجمه هم بوده- به ما اثبات نکرده‌ که چنین تخلفی صورت گرفته است.  ‌

البته می‌‌دانید، کپی‌برداری از آثار ناشران کاغذی حتی از ناشران دارای حق رایت، مشکل ریشه‌دار نشر ماست که اثبات آن چندان آسان نیست؛ چه رسد به اثبات این موضوع در حوزه نشر کتاب گویا!
شما تاکید دارید در فضای آشفته بازار نشر ایران، شناسایی تخلفات از‌جمله کپی‌‌غیرمجاز، دشوار و این دشواری درحوزه کتا‌ب‌های گویا چند‌‌ برابر است؛ اما من معتقدم این موضوع به‌راحتی قابل اثبات است؛ چراکه دو فضای متن در نسخه کاغذی با متن بازنویسی‌شده برای اقتباس شنیداری بسیار متفاوت است؛ بنابراین اثبات این موضوع چندان دشوار نیست.

چرا با توجه به اینکه کتاب گویا قبل از تولید؛ یعنی در قالب مکتوب و یک‌بار در قالب گویا از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ممیزی می‌شود، این دشواری را برای تولید کتاب گویا با وجود ملاحظات سازمان صدا و سیما متقبل می‌شوید؟
برخی کتاب‌های به‌اصطلاح موفقِ موجود در بازار کتاب، از نظر ما برای فرهنگ جامعه توصیه شده نیستند. در جمهوری اسلامی، با توجه به آزادی فرهنگی، حق انتشار این کتاب‌ها نیز وجود دارد و افرادی با توجه به شرایط اعتقادی و میزان تحصیلات به مطالعه این کتاب‌ها اقدام می‌کنند و دچار مشکل اعتقادی نمی‌شوند؛ در‌حالی‌که صدا‌و‌سیما یک رسانه عمومی است و شاید با تولید این دسته آثار در قالب گویا برای مخاطب نوجوان با سطح اعتقادی نه‌چندان قوی، زمینه‌‌های گمراهی ایجاد شود. برداشت آزاد و یا اقتباس شنیداری در ایران صدا البته با حفظ پیرنگ داستان، به‌دلیل برخی مسائل اعتقادی انجام می‌شود. علاوه‌براین اقتباس لزوما به معنای حذف موارد به اصطلاح سانسوری نیست؛ بلکه توجه به ملزومات متفاوت فضای شنیداری است.  

با توجه به فرآیندی که برای تولید کتاب گویا تشریح کردید، شما در مقام یک ناشر کتاب گویا ظاهر شده‌اید. این طور نیست؟
بله؛ با توجه به اینکه سازمان صدا و سیما حق ورود به این عرصه را دارد، مجموعه «ایران صدا» کتاب گویا تولید می‌‌کند. مترجم همان‌طور که برای انتشار اثر خود به ناشر مراجعه می‌کند، به ما مراجعه می‌کند. جدا از برآورد هزینه تلخیص، نویسندگی، بازنویسی و ویراستاری، به مترجم نیز پرداخت داریم.

براساس تجربه به این نتیجه رسیدیم که مخاطبان کتاب‌های شنیداری، مخاطبان حرفه‌ای کتاب چاپی نیستند و به‌عنوان تولید‌کننده کتاب صوتی به‌سختی درحال اضافه کردن این دسته افراد به دایره مخاطبان کتاب هستیم. بنابراین خیلی احتیاط می‌کنیم تا این مخاطبان را دل‌زده نکنیم. در این مسیر از ساده‌سازی و حذف زیاده‌گویی‌ها استفاده می‌کنیم و برخی کتاب‌‌ها در این جریان به دلیل بن‌مایه قوی، براساس متن کامل منتشر می‌شوند و در دیگر کتاب‌ها، اگر بخشی از متن آن حذف شود به اصل داستان لطمه‌ای وارد نمی‌کند.  
 
ناشران خصوصی از امتیاز‌های شما برخوردار نیستند؛ امتیاز‌هایی مانند تبلیغ رایگان در صداو‌سیما و پرداخت دستمزد به گوینده، در اختیار داشتن امکاناتی مانند استودیو. روال دریافت مجوز برای نسخه صوتی که پیش‌تر به آن اشاره کردم نیز برای آن‌ها بسیار سخت‌تر است. بنابراین آیا قبول دارید که به‌عنوان رقیبی جدی برای ناشران خصوصی عمل می‌کنید؟
صدا‌و‌سیما ارتقا فرهنگ عمومی را به‌عنوان رسالت و ماموریت خود تعریف کرده است و امروزه یکی از عرصه‌های عمل به این رسالت، به‌ویژه در حوزه فضای مجازی، فعالیت‌های مختلف مجموعه ایران صدا است. پیش‌تر تولیدات از طریق آنتن FM پخش می‌شد و حالا با قابلیت‌های فضای مجازی، قابل جستجو و رصد شده است. حرف اصلی ناشران خصوصی حوزه کتاب گویا این است که سازمان نباید در این عرصه ورود کند و یا در ازای این خدمات هزینه‌ای دریافت کند.

 فرض کنیم از بین نزدیک به 100 هزار عنوان کتاب تولید شده در سال، نزدیک به 3000 عنوان کتاب شاخص و قابل‌توجه تولید می‌شود که از این بین 400 عنوان همسو با ماموریت صدا‌و‌سیما است. برای صوتی کردن این کتاب‌ها، حق و حقوق ناشران ایرانی را پرداخت می‌کنیم و ناشران از همکاری با ایران صدا به دلیل عایدات تبلیغ آثارشان استقبال می‌کنند. علاوه‌ بر این صدا‌و‌سیما بودجه قابل‌توجهی برای تولید با کیفیت کتاب‌های گویا هزینه می‌کند. ما در مجموعه ایران صدا دنبال درآمد‌زایی نیستیم.

با وجود همه این توضیحات درباره رسالت و ماموریت سازمان صدا‌و‌سیما، می‌دانیم ناشران خصوصی کتاب گویا نیز رسالت‌های فرهنگی خود را دنبال می‌کنند.       
اتفاقا سلیقه مجموعه ایران صدا در انتخاب کتاب با ناشران خصوصی که بیشتر دنبال کتاب‌‌های بازاری هستند، همسو نیست. با توجه به گفت‌و‌گو‌هایی که با فعالان این عرصه داشتیم، اشتراکاتمان در نوع نگاه به تولید کتاب به یک‌پنجم هم نمی‌رسد. رسالت ما ارتقاء تراز فرهنگی جامعه است، بنابراین به آثاری مانند ادبیات کهن توجه کرده‌ایم.

چرا مدام تاکید دارید ارتقا فرهنگ فقط محدود به وظایف شماست؟ ارتقاء تراز فرهنگی هدف هر فعال فرهنگی محسوب می‌شود.
آیا ما انحصاری ایجاد کرده‌ایم؟ باید بپرسیم مردم چه می‌خواهند؟ زمانی که از بیت‌المال برای حوزه فرهنگ هزینه می‌شود، مخاطب حق دارد یک حداقلی را رایگان در اختیار داشته باشد. باید اعلام کنم به‌عنوان مثال منطق‌الطیر ما 100 هزار بار از سوی مخاطبان دانلود شده و تولید آن برای سازمان ده‌ها میلیون تومان هزینه داشته است. آیا در این جریان، مالکیت و یا حقی را تضییع کرده‌ایم؟

برای ایجاد فضای رقابتی می‌توانیم به الگو‌های مختلف فکر کنیم. ارتقاء کلی فضای کتاب شنیداری هدف ماست و البته قرار نیست همه کتاب‌ها از کانال ایران صدا شنیده شود.

از چه الگوی رقابتی صحبت می‌کنید در‌حالی‌که حداقل‌های این رقابت با ناشران خصوصی با توجه به اختلاف امکاناتی که صدا‌و‌سیما در اختیار این مجموعه قرار داده، وجود ندارد؟ بپذیرید با امکاناتی که در اختیار دارید، شرایط بازار را برای ناشران خصوصی کتاب گویا بسیار سخت کرده‌اید.    
من نمی‌دانم بازار نشر کتاب گویا در چه شرایطی قرار دارد. معتقدم همپوشانی تولید بین ما و این دسته از ناشران، بسیار اندک است. ما حتی به ناشران کتاب صوتی پیشنهاد کردیم با هماهنگی و مشورت و در قالب یک انجمن به تولید کتاب اقدام کنیم تا همزمان سراغ یک کتاب نرویم؛ چراکه معتقدیم و این پرسش را داریم که ظرفیت مخاطب تا چه حد است که توان پذیرش چند کتاب صوتی از یک اثر را داشته باشد؟

ما نمی‌توانیم به‌خاطر فعالیت اقتصادی بعضی از تولیدکنندگان کتاب گویا (بعضی ناشران کتاب صوتی) که ملاحظات تجاری اولویت آن‌ها است و یک نسخه کتاب گویای را با نرخ 25هزار تومان به مردم عرضه می‌کنند، رسالت خود را در حوزه کتاب تعطیل کنیم. من مسئولیت فرهنگی خودم را انجام می‌دهم و همچنان معتقدم باید میزان همپوشانی تولید محتوا را به حداقل برسانیم؛ بنابراین به ناشران کتاب صوتی پیشنهاد کردم، حتی حاضریم تولید آثاری که هم‌پوشانی دارند را نیز به تاخیر بیندازیم. پرسش من این است که ناشران کتاب صوتی با فروش چند نسخه از یک اثر، هزینه تولید را جبران می‌کنند؟ آیا مردم فقط با خرید کتاب صوتی باید محتوا را در اختیار داشته باشند؟ به نظر می‌رسد خود این ناشران نیز قائل به این موضوع نیستند.

وجود مجموعه ایران صدا، تنها دلیل پیشرفت نکردن ناشران خصوصی کتاب صوتی نیست. ایجاد فضای باز برای این دسته از ناشران نخست بر عهده  حاکمیت است. صدا‌و‌سیما هیچ وقت قصد حذف بخشی خصوصی را نداشته و در‌های تعامل در این مسیر باز است؛‌ علاوه‌ بر این سازمان رقیب ناشران خصوصی کتاب گویا نیست و نباید به‌عنوان رقیب جلوه داده شود. اتفاقا همه از صدا‌و‌سیما با توجه به رسالت فرهنگی‌اش و مصرف‌کننده پول بیت‌المال باید مطالبه داشته باشند تا بهترین آثار را با هدف عدالت فرهنگی تولید و منتشر کند. در‌های ایران صدا به روی ناشران و تولید‌کنندگان کتاب گویا و صوتی کشور باز است و هرگونه تعامل و همکاری می‌تواند اتفاق بیفتد تا آسیب‌هایی که احیانا به سیستم اقتصادی آن‌ها وارد می‌شود به حداقل برسد و کل چرخه کتاب گویا پیشرفت کند و مردم بهره‌مند شوند. بی‌تردید با تجربه شیرینی و حلاوت شنیدن کتاب صوتی، حتما انگیزه بیشتری برای خرید کتاب کاغذی ایجاد خواهد شد.  
 
تعامل با ناشران خصوصی کتاب گویا را چگونه ترسیم می‌کنید؟ و البته می‌دانیم برخی از این فعالان به شدت با نحوه فعالیت بخش کتاب گویای ایران صدا مخالف هستند.
به‌گفته برخی از فعالان کتاب صوتی، دایره هم‌پوشانی فعالیت ناشران صوتی با فعالیت‌های ایران‌صدا متفاوت است و حتی معتقدند فعالیت ایران‌صدا موجب شده تا مردم به گوش کردن کتاب صوتی به‌مرور عادت کنند. انعطاف لازم برای ایجاد فضای تعامل با ناشران خصوصی کتاب صوتی در مجموعه ایران صدا، وجود دارد. متاسفانه به‌غیر از یکی دو فعال به نظر می‌رسد مابقی دوستان باید عینک بد‌بینی را بردارند. آمادگی داریم در این تعامل مانع از توقف فعالیت آن‌ها شویم و راهش را پیدا کنیم اما این استدلال که تو نباش تا سود این ناشران خصوصی کاهش پیدا نکند را صحیح نمی‌دانیم و معتقدیم این طرز تفکر، رسالت فرهنگی ما را زیر سوال می‌برد.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها