به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اصفهان، جایزه مهرگان، قدیمی‌ترین جایزه مستقل و خصوصی ایران است که سابقه برگزاری آن به سال 1378 بازمی‌گردد و این جایزه حالا جوانی 22 ساله است. این جایزه ادبی در حال حاضر تنها جایزه غیردولتی است که علاوه بر بخش‌های داستان و رمان، در حوزه محیط زیست و علم نیز جایزه اهدا می‌کند.

در این دوره از جایزه مهرگان (نوزدهم و بیستم)، «کتابِ خَم» نوشته علیرضا سیف‌الدینی از نشر نیماژ، عنوان بهترین رمان فارسی را از آن خود کرد که نشان می‌داد نویسندگان شهرستانی در حال تکاپوی نوشتن از اقلیم خود و تغییری در سبک ادبیات آپارتمان‌نشینی و زن و شوهری یک دهه اخیر دارند.

سیاوش گلشیری که یکی از داوران این دوره بود، درباره روند داوری آثار در این دوره از جایزه که به‌صورت دوسالانه برگزار شد، به خبرنگار ایبنا گفت: جایزه مهرگان ادب (دوره‌های نوزدهم و بیستم)، کار خود را با ارزیابی ۱۰۲۴ رمان و داستان بلند منتشر شده در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در ایران، آغاز کرد.

این نویسنده گفت: در این دوره جواد اسحاقیان، هلن اولیائی‌نیا، حسین آتش‌پرور، پروین سلاجقه، لیلا صادقی و ابوالفضل حسینی و من هیات داوران جایزه مهرگان ادب بودیم و روند داوری به این صورت بود که داوران در این دوره در حدود یکسال و نیم تا دو سال کل آثار را خواندند که به عبارتی 70 تا 80 کتاب می‌شد و از بین کتاب‌ها تعدادی به چین‌های بالاتر رفتند. دلایل تایید یا رد آثار را به‌طور مرتب با هم مطرح کردیم و سپس به دبیرخانه اعلام کردیم و برای اینکه به لیست 14 اولیه و هقت نهایی برسیم بررسی‌های بسیاری انجام گرفت.

وی در ادامه درباره آثار نویسندگان اصفهانی این دوره افزود: کتاب «او» نوشته محمد کلباسی مجموعه داستانی است که به مراحل نهایی راه یافت و چندین داستان بسیار قابل تامل دارد و از مجموعه‌هایی بود که به مراحل آخر نیز رسید. به گمانم تعدادی از داستان‌های این کتاب از مجموعه قبلی آقای کلباسی جا مانده بود و در این کتاب چاپ شد و نظر داوران را جلب کرد.

داور جایزه مهرگان ادب ادامه داد: محمد کلباسی پیشتر هم نامزد جایزه مهرگان بود ولی نگاهمان در خوانش کتاب قبل از سابقه ایشان، بیشتر به خود داستان‌ها، زبان و انسجام فرم و ساختار داستان بود و مساله قابل تامل این بود که ادبیات کهن به شدت در این اثر چشمگیر بود.

گلشیری تصریح کرد: سعی شد معیارهایی برای کار داوری داشته باشیم و رجوع به بیانیه، دقت نظر و اهمیت موارد سبکی و اعمال مضامین و محتوا در کار داوری را مشخص می‌کند. در هیات داوران نیز تغییراتی صورت گرفت. داورهای جایزه ادبی مهرگان از شهرهای مخالف هستند، هرچند خود من اعتقادی به شهرستانی بودن یا نبودن نویسنده ندارم و نویسنده را آدمی جهان شمول می‌دانم.

وی گفت: داوران به دلایل مخالف انتخاب می‌شوند. در این دوره من و خانم هلن اولیایی نیا هم از اصفهان حایزه مهرگان را همراهی می‌کردیم که ایشان سوابقی نیز در داوری جایزه گلشیری دارند و افتخار داشتم که در کنار دوستان دیگر هم بودیم. به نظر من باید فراتر از نگاه  شهرستانی بودن در انتخاب آثار به داوری نگاه کرد که خوشبختانه آثار نیز پراکنده و از شهرهای مختلف بودند؛ از رمان «خم» از تبریز گرفته تا «آتش زمزم» از جنوب، نگاه متفاوتی داشتند که در آخر هم «کتابِ خَم» نوشته علیرضا سیف‌الدینی از نشر نیماژ، عنوان بهترین رمان فارسی را از جایزه مهرگان ادب از آن خود کرد.

گلشیری ادامه داد: هیات داوران با اکثریت آرا، رمان «آتشِ زَندان» نوشته ابراهیم دمشناس از نشر نیلوفر را به‌دلیل بهره‌گیری از بن‌مایه‌های بومی در هم‌پیوندی میان اسطوره، تاریخ و ادبیات، نقیضه‌سازی موفق در ترسیم سیمایی تازه از یک شخصیت حماسی در وضعیتی تاریخی و تراژیک، بومی‌سازی مقبول از کسان و محیط، خلاقیت در پیوند میان رفتار حماسی پهلوانان خراسانی در خوزستان، گفتمان متون و تعلیق‌های برجسته، به‌کارگیری شگردهای روایت به‌شکل خلاقانه و ارایه چشم‌اندازی وسیع در زمانی گسترش‌یافته میان گذشته اساطیری یک فرهنگ و زمان حال، به‌عنوان نخستین رمان تحسین شده هیات داوران انتخاب و شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان ادب دانست.

وی در پایان گفت: هیات داوران هم‌چنین با اکثریت آرا، رمان «کوچ شامار» نوشته فرهاد حیدری گوران از نشر آگاه/ بان را به دلیل ترسیم دقیق زلزله کرمانشاه و تأثیر آن بر ذهن و روان شخصیت‌ها، هماهنگی کامل روایت با درون‌مایه و موضوع، نشان دادن تباهی هویت انسان‌ها در اثری اجتماعی و پرکشش، به عنوان نخستین رمان تقدیرشده انتخاب و نیز رمان «ط» نوشته زاهد بارخدا از نشر افراز را به دلیل انتخاب هوشمندانه کلمات و تطابق صورت و معنا به منظور کشف جهانی دور از عادت، به عنوان دومین رمان تقدیرشده انتخاب و شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان ادب دانست.