به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، محله نوبهار در ضلع شمال غربی شهر قم، بین منطقه دروازه ری تا دروازه کاشان قرار دارد. این محله از جمله مناطق اصیل، ریشه‌دار، با مردمانی متدین و همراه با نظام و انقلاب شهر قم است و شهدای زیادی را تقدیم این مرز و بوم کرده است. با این حال «نوبهار» از جمله مناطق محروم و کم‌برخوردار قم محسوب می‌شود.

افتتاح، بازسازی و تجهیز مراكز فرهنگی از جمله فعالیت‌های است که می‌تواند در ارتقا و رشد فرهنگی این منطقه کمک کند. بر همین اساس در سال 1389 زمانی که «براتعلی فریدونی» مدیریت کتابخانه‌های استان قم را بر عهده داشت، ساختمان قدیمی کتابخانه منطه «نوبهار» برای بازسازی تخریب شد. از آن زمان قریب به 10 سال می‌گذرد، اما به‌رغم تمام پیشرفت‌هایی که این پروژه داشته است، کتابخانه عمومی شهدای نوبهار هنوز به بهره‌برداری کامل نرسیده است.

در زیر اتفاقات 10 سال اخیر را مرور کرده‌ایم تا ببینیم روند بازسازی این کتابخانه عمومی با چه مشکلات و موانعی دست و پنجه نرم کرده است که افتتاح آن، این همه زمانبر شده است!
 
دو سال بعد از تخریب و شروع روند بازسازی کتابخانه شهدای نوبهار در 4 اردیبهشت 91 خبرگزاری قرآنی ایران (ایكنا) از افتتاح دو كتابخانه عمومی در قم - که یک باب آن، همین کتابخانه شهدای نوبهار بود - تا پایان سال جاری، به كوشش نهاد كتابخانه‌های عمومی كشور در استان قم خبر داد. در خبر مربوطه آمده بود: «ارتقا سطح خدمات‌دهی و توسعه‌ كتابخوانی در دستور كار نهاد كتابخانه‌های عمومی كشور قرار دارد و از این رو در سال ۹۱ دو كتابخانه استاندارد در استان قم راه‌اندازی می‌شود».
 
دو سال بعد، در دی ماه 93 در گزارشی که در پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور منتشر شد، محمد الهیاری معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عموم به همراه علی رمضانی مدیرکل منابع این نهاد و امیرعطاء‌اله جباری مدیرکل وقت کتابخانه‌های عمومی استان قم، از پروژه تخریب و بازسازی کتابخانه عمومی شهدای نوبهار که در آن گزارش از آن با عنوان «پروژه رو به اتمام (70 درصد پیشرفت فیزیکی)» یاد شده بود، کردند.
 
سال 95 مدیر وقت اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان قم در گفتگویی با صداوسیمای مرکز قم به آخرین وضعیت پروژه کتابخانه عمومی شهدای نوبهار اشاره می‌کند و می‌گوید: «در محله نوبهار نیز یک پروژه در دست ساخت داریم که ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. اگر بودجه آن به موقع تأمین شود، در دهه مبارک فجر افتتاح خواهد شد و تحول فرهنگی خوبی را در این منطقه به وجود خواهد آورد».
 
این مقام مسئول در مردادماه همان سال در گفت‌وگویی با خبرگزاری فارس خبر می‌دهد که کتابخانه عمومی شهدای نوبهار در صورت تامین اعتبار و بودجه تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد.
 
در آبان‌ماه سال 1396 حجت‌الاسلام عطاءاله جباری، مدیرکل وقت کتابخانه‌های عمومی قم در همایش تجلیل از کتابداران و تجلیل از خادمان عرصه کتابخوانی استان ابراز امیدواری می‌کند که با اهتمام مسئولان استانی نسبت به تامین اعتبارات مورد نیاز، کتابخانه شهدای نوبهار قم تا پایان سال جاری به بهره‌برداری برسد.
 
آذرماه ۱۳۹۶ اما، احمد امیرآبادی فراهانی نماینده مردم قم و دبیر وقت هیئت‌ رئیسه مجلس شورای اسلامی به‌منظور بررسی وضعیت کتابخانه‌های در دست احداث استان، به همراه حجت‌الاسلام‌ جباری مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان از کتابخانه‌های عمومی استان قم بازدید می‌کند و درباره کتابخانه عمومی منطقه نوبهار بیان می‌کند: منطقه نوبهار قم از محله‌های قدیمی و محروم است که شهدای زیادی تقدیم انقلاب کرده است. ازاین‌رو ایجاد کتابخانه در این منطقه می‌تواند بر ظرفیت‌های فرهنگی بیفزاید.
 
جباری مدیرکل سابق کتابخانه‌های عمومی استان قم نیز در حاشیه این بازدید بیان می‌کند: تکمیل پروژه کتابخانه شهدای نوبهار به تخصیص اعتبار نیاز دارد. این طرح از پروژه‌های منطقه محروم است که ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و با تخصیص بودجه به‌زودی به بهره‌برداری می‌رسد.
 
اما در مردادماه سال 1397 در نخستین جلسه انجمن کتابخانه‌های عمومی استان قم که با هدف بررسی وضعیت کتابخانه‌های عمومی و امکان‌سنجی احداث کتابخانه در مناطق محروم و پرجمیعیت تشکیل می‌شود، از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی برای «تخصیص بودجه ساخت کتابخانه شهدای نوبهار» - که رو به اتمام است - تشکر و قدردانی می‌شود.
 
آبان‌ماه همان سال، حجت‌الاسلام عطاءالله جباری به مناسبت فرا رسیدن هفته کتاب و کتابخوانی طی یک نشست خبری که در سالن جلسات اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان قم برگزار می‌شود، اظهار می‌کند: «کتابخانه شهدای نوبهار قم به 99 درصد پیشرفت فیزیکی رسیده است و با تامین تجهیزات مورد نیاز تا پایان سال جاری به بهره‌برداری خواهد رسید».
 
یک ماه بعد، وحید میرزایی، معاون جباری طی گفتگویی با خبرنگار ایرنا می‌گوید: «كتابخانه شهدای نوبهار با 95 درصد پیشرفت فیزیكی در چهلمین سال انقلاب اسلامی در منطقه نوبهار این شهر به بهره‌برداری می‌رسد. روند ساخت این كتابخانه از سال 1389 آغاز شده است و با تكمیل و بهره‌برداری این كتابخانه بخش زیادی از فقر زیرساختی منطقه از نظر مجتمع‌های فرهنگی و مطالعاتی برطرف می‌شود».
 
دو سال بعد اما، بهرام سرمست استاندار کنونی قم، در خرداد 99 در جلسه هم‌اندیشی با سجاد عمرانی سرپرست اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان قم با تاکید بر اهمیت افتتاح کتابخانه‌ عمومی شهدای نوبهار تا پایان سال اظهار می‌کند: «این منطقه فاقد کتابخانه است و با افتتاح آن تحقق عدالت اجتماعی، گسترش کتابخوانی و رشد و شکوفایی استعدادها در جامعه ایجاد می‌شود».
 
بعدتر، در نخستین جلسه انجمن خیرین کتابخانه‌ساز قم در تیرماه 99 که محمد باقری رئیس اداره امور کتابخانه‌ها و همکاری‌ها در آن حضور دارد، وی بازگشایی کتابخانه شهدای نوبهار و تامین اعتبار برای رفع کمبودها این پروزه را جزء «اولویت‌های اداره‌کل کتابخانه‌های استان قم» تعریف می‌کند.
 
در نهایت بعد از 10 سال در تیرماه ۹۹ در نشستی با حضور سرپرست اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان قم و جمعی از کارشناسان عمرانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، کتابخانه عمومی شهدای نوبهار به‌صورت موقت به این اداره‌کل تحویل داده می‌شود. سجاد عمرانی در این نشست، ضمن ابراز خرسندی از این اتفاق و تخصیص اعتبار مناسب برای تکمیل کتابخانه ازسوی استانداری و سازمان برنامه و بودجه، بیان می‌کند: «به یاری خداوند و با همدلی و همراهی تمام مدیران ارشد استان، این کتابخانه به صورت رسمی در هفته دولت افتتاح می‌شود و آماده بهره‌برداری است». وی نبود کتابخانه در مناطق کم‌برخوردار را تضییع حقوق شهروندی در زمینه فرهنگی برمی‌شمرد و رویکرد نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در چند سال اخیر را رفع این مشکل قلمداد می‌کند».
 
سجاد عمرانی سرپرست اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان قم که توجه ویژه‌ای به این پروژه دارد و از زمان تصدی در این مسئولیت عزم خود را برای بهره‌برداری از این طرح جزم کرده است، در آخرین اظهار نظر خود (سه شنبه ۴ شهریور ۱۳۹۹) در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا، هدف از افتتاح کتابخانه شهدای نوبهار را ترویج فرهنگ کتابخوانی در یک منطقه کم‌برخوردار و مقابله با فقر فرهنگی عنوان می‌کند و می‌گوید: «نهاد کتابخانه‌های عمومی به‌عنوان متولی ترویج فرهنگ کتابخوانی در راستای رسالت خود در بسط عدالت فرهنگی با تمام ظرفیت گام برمی‌دارد».
 
عمرانی به افتتاح کتابخانه شهدای نوبهار در هفته دولت اشاره و این مهم را پس از گذشت ۱۰ سال دستاورد مهمی برای استان قم برمی‌شمرد و اضافه می‌کند: «چیدمان، دکور و زیباسازی محوطه کتابخانه در دست اقدام است و در این مسیر به حمایت دستگاه‌های اجرایی استان نیاز داریم. در این راستا بالغ بر ۳ میلیارد ریال اعتبار جذب کرده‌ایم که حدود ۲ میلیارد ریال آن هزینه شده و برای تکمیل و تجهیز نهایی نیاز به 6 میلیارد ریال اعتبار است».
   
سرپرست اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان قم با ابراز تاسف از کمبود بودجه برای افتتاح این پروژه تصریح می‌کند: «قریب به 10 سال از کلنگ‌زنی کتابخانه عمومی شهدای نوبهار گذشته، اما این پروژه هنوز افتتاح نشده است. اگر خیلی ساده به موضوع نگاه کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که این موضوع در اولویت قرار ندارد؛ وگرنه، تاکنون باید به بهره‌برداری می‌رسید. با وجود کمبود بودجه آماده برگزاری مراسم افتتاحیه کتابخانه شهدای نوبهار و بهره‌برداری از آن در هفته دولت هستیم».
 
صرف نظر از گذشت قریب به یک دهه از آغاز عملیات تخریب و بازسازی این طرح عمرانی و تلاش مسئولین در ادوار مختلف در راستای افتتاح کتابخانه شهدای نوبهار، اما این نوع زیرساخت‌ها از منظر دیگر یک مطالبه عمومی هم محسوب می‌شود. به همین منظور با چند تن از اهالی منطفه نوبهار هم گفتگو کردیم و نظر آن‌ها را جویا شدیم.
 
یکی از اهالی محله نوبهار که ساکن و همسایه کتابخانه شهدای نوبهار بود، به خبرنگار ایبنا گفت: «این منطقه به سبب محرومیت و کمبود امکانات نسبت به مناطق دیگر قم رشد کمتری داشته است. در این محله سالن ورزشی، امکان آموزشی وجود دارد و اگر این کتابخانه افتتاح شود، بی‌شک به توسعه فرهنگی و ارتقای مطالعه در این منطقه کمک خواهد کرد».
 
اکبری که خود را اهل افغانستان معرفی می‌کند، متولد همین محله است. او در پاسخ به این سوال که از کتابخانه‌های عمومی استفاده می‌کنند یا خیر؟، گفت: شخصا از مراجعه به کتابخانه‌های عمومی و استفاده از این‌گونه‌ مکان‌ها لذت می‌برم. این منطقه که به نوبهار مشهور است، تعداد مهاجرانش نسبتا زیاد است. اگر کتابخانه به بهره‌برداری برسد، قطعا خیلی از افغانستانی‌ها هم از این کتابخانه استفاده خواهند کرد.
 
به نظر می‌رسد با توجه به استقبال عموم مردم و نگاه مثبتی که در مجموعه مدیران استان نسبت به ارتقا سرانه مطالعه و گسترش و ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی حاکم است، بهره‌بردای این دست پروژه‌های فرهنگی، نیازمند نگاه جدی‌تری است و می‌طلبد در اولویت‌های اصلی مدیران فرهنگی استان قرار گیرد. یادمان نرود، تخصیص منابع مالی در حوزه فرهنگ هزینه نیست بلکه سرمایه‌گذاری مطلوب و پسندیده‌ای است که در میان‌مدت و بلندمدت اثرات خود را نشان خواهد داد. امیدورایم همین روزها خبر رسمی افتتاح و بهره‌برداری از این کتابخانه عمومی را از همین تریبون به کتاب‌دوستان و اهل مطالعه در قم، اعلام کنیم.