به گفته شرفی خبوشان، شخصیت اصلی داستان رزمنده نوجوان ایرانی‌ست که در جنگ مجروح شده و از سوی یک شیعه عراقی متصل به حزب بعث که او را شبیه پسرش که سمیر نام داشته و در جنگ کشته شده در وادی‌السلام شهر نجف مخفی می‌شود و مادرش هم هر روز به او سر می‌زند و اینچنین است که روایت آدم‌ها شروع می‌شود. و بن‌مایه‌های اصلی این روایت از جنگ تحمیلی گرفته شده است.
«کارخانه اسلحه‌سازی داوود داله» نیز عنوان جدیدترین اثر خبوشان است که در حوزه دفاع مقدس برای نوجوانان نوشته شده و در دست انتشار است. او درباره این کتاب نیز به ایبنا می‌گوید: این کتاب را دو سال قبل برای چاپ به انتشارات شهرستان ادب تحویل دادم و همه کارهایش انجام شده و امیدوارم به زودی منتشر شود. داستان «کارخانه اسلحه‌سازی داوود داله» به دنیای نوجوانانی می‌پردازد که تحت تاثیر جنگ هشت ساله‌اند و بزرگسالانی را نظاره می‌کنند که در این جنگ شرکت می‌کنند و طعم وضعیتی را می‌چشند که در پشت جبهه‌ها جریان دارد. نوجوانانی که در عین حال در گیرودار دنیای خودشان و شیطنت‌های دوره نوجوانی هستند اما با این وجود زندگیشان بی‌تاثیر از جنگ نیست و ناخوداگاه شیطنت‌هایشان با این برهه تاریخی پیوند می‌خورد. در نهایت ماجراهایی که در طول داستان ایجاد می‌شود نوجوان داستان را به دریافت تازه‌ای از پیرامونش و اعمال و رفتارش می‌رساند و سبب می‌شود تا نگاهی از سر کشف به رفتارهایش بیندازد.
او می‌افزاید: «کارخانه اسلحه‌سازی داوود داله» رمانی است پر از قصه و کشش برای نوجوانان. در هر فصل ماجرایی مجزا مطرح می‌شود که در عین حال با هم مرتبط هستند و نوجوانان را سرگرم می‌کنند.
ادبیات جنگ فرصت روایتی جذابی در حوزه نوجوان است
نویسنده «موهای تو خانه ماهی‌هاست» درباره نوشتن در حوزه دفاع مقدس برای کودکان و نوجوانان گفت: نوشتن درباره دفاع مقدس و خلق جریانات جنگی، وضعیتی است که برای روایت‌های داستانی بسیار جذاب و پرهیجان است و خصلت‌های نهفته آدمی در آن بروز پیدا می‌کند چون در معرض خطر و در مقام انتخاب و تصمیم‌گیری قرار می‌گیرد که از خودش، خانواده‌اش یا مردم دفاع کند و از جانش مایه بگذارد یا فرار کند و به فکر منافع خودش باشد. اینها مقولات ارزشمند داستانی است که در یک موقعیت جنگی می‌تواند ایجاد شود و نوجوانان هم جذب این موقعیت‌های داستانی می‌شوند. مخصوصا برای نوجوانانی که دوست دارند شور و اشتیاق رسیدن به بزرگسالی را در خود حس کنند و طعم بزرگسالی را بچشند ادبیات جنگ و دفاع مقدس می‌تواند فرصت روایتی جذاب و هیجان‌انگیزی باشد.
وی در ادامه می‌افزاید: بااینکه تا‌به‌حال نویسندگانی هم به این مقوله پرداخته‌اند اما به اندازه کافی نبوده و کمتر از منظر نوجوانی که می‌خواهد به دوران استقلال برسد به این موضوع نگاه کرده‌اند و کنکاش کمتری کرده‌اند درباره اینکه چگونه می‌توان از ظرفیت‌های روانی و موقعیت‌های جنگی، داستان‌های جذابی برای نوجوان‌ها نوشت.
به گفته این نویسنده و منتقد ادبی، نوجوان در این‌گونه داستان‌ها ضمن اینکه قصه و روایت و عمل قهرمان و حماسه را دنبال می‌کند، می‌تواند تجربه بزرگ شدن را هم بچشد و به مرز استقلال و دریافت تجربه‌های جدید و کم شدن شخصیت و شور روی پای خود ایستادن و کمک به دیگران برسد و این دلایل هر نویسنده‌ای را مشتاق می‌کند که از این فرصت درخشان روایتی برای نوشتن برای نوجوانان با یک نگاه پژوهشی و کندوکاوی به دوران هشت سال دفاع مقدس در جهت رساندن نوجوانان به مرز بزرگسالی و پاسخ دادن به حس کنجکاوی آنها استفاده کند.
ما در دوران متاثر از جنگ به‌سر می‌بریم
خبوشان معتقد است بهترین و مهمترین کار نویسندگان در تالیف کتاب‌های دفاع مقدسی برای جذب نوجوانان این است که نویسنده از تجربه زیستی خودش استفاده کند و می‌گوید: نویسنده هر کسی که باشد و در هر سنی که باشد هنوز در معرض جنگ تحمیلی قرار دارد. همه ما هنوز در معرض جنگ تحمیلی هشت ساله هستیم و زیاد از آن فاصله نگرفته‌ایم تا شواهد و افرادی که در آن حضور داشته‌اند را نبینیم و ارتباطی با آنها نداشته باشیم.
او می‌افزاید: ما هنوز از نظر روایتی و پیدا کردن مناسبت‌های روایتی در دوران متاثر از جنگ به‌سر می‌بریم و این تجربه زیستی ماست و سبب می‌شود انتخاب شخصیت‌ها هم برخاسته از همین تجربه زیستی باشد و در قالب پدری که به جنگ رفته یا نوجوانی که پدرش یا برادرش به جنگ رفته یا مادری که فرزندش به جنگ رفته یا دختری که پدرش و برادرش به جنگ رفته و ... بروز پیدا کند.
این نویسنده و منتقد ادبی در ادامه بیان می‌کند: دومین مورد در نوشتن برای نوجوانان در حوزه دفاع مقدس بعد از تجربه زیستی، پیدا کردن شخصیت‌هایی است که می‌تواند ابعاد مختلفی از روایت را برای مخاطب به نمایش بگذارند. آنچه در حوزه نوجوان خیلی مهم است ارائه شخصیت جذابی است که قصه را به وجود می‌آورد و رقم می‌زند و ما در این زمینه خیلی کم کار کردیم. تا به حال چند شخصیت ماندگار و موثر با مولفه‌هایی که یک نوجوان دوست دارد در داستان‌های دفاع مقدسی ارائه دادیم؟ اگر خوب دقت کنیم می‌بینیم تعدادشان خیلی کم است. نوجوان می‌خواهد داستانی بخواند که شخصیتی جدید با ویژگی‌های خاص خودش داشته باشد که در ذهنش بماند. و اینها می‌تواند به خلق داستان‌های جذاب در حوزه دفاع مقدس برای نوجوانان کمک کند.
محمدرضا شرفی خبوشان، مدرس ادبیات فارسی، نویسنده و شاعر ایرانی است. از جمله آثار او می‌توان به «بالای سر آب‌ها»، «بی‌کتابی»، «عاشقی به سبک ونگوگ»، «موهای تو خانه ماهی‌هاست»، «یحیی و یاکریم»، «از واژه‌ها تهی»، «طعم خوش واژه‌ها» و «یادداشت‌های بی‌اهمیت یک شاعر شهرنشین» و «نامت را بگذار وسط این شعر» اشاره کرد که جوایز متعددی مانند جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در بخش ادبیات و نثر معاصر در دوره سی و پنجم را نصیبش کرده است.
نظر شما