به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در گلستان، از سال ۱۹۸۰ سازمان جهانی گردشگری ۲۷ سپتامبر را به نام «روز جهانی گردشگری» نام‌گذاری کرده است و همه‌ساله شعاری را به‌عنوان شعار سال خود انتخاب می‌کند؛ شعارهایی که هر کدام به فراخور زمان دارای اهمیت بوده و حتی مدل‌های توسعه گردشگری را تعریف می‌کند؛ اما امسال به‌دلیل همه‌گیری بیماری کووید ۱۹ در سراسر دنیا، گردشگری به کُما رفت و انتظار می‌رفت در سال جاری شعاری منطبق با وضعیت دنیای غرق در کرونا انتخاب شود اما به خاطر تأکید ویژه یونسکو بر رونق روستاها، درنهایت علی‌رغم شوکه کردن فعالان صنعت گردشگری؛ بالاخره امسال شعار «گردشگری و توسعه روستایی» به‌عنوان شعار سال سازمان جهانی گردشگری، انتخاب شد.
به‌مناسبت روز جهانی گردشگری و هفته گردشگری در کشورمان سراغ «نرگس میرسید» شاعر و دانش‌آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی توریسم، مدیر خدمات مسافرتی و گردشگری، مشاور کمیسیون گردشگری شورای شهر گرگان، عضو کارگروه مشورتی نماینده شورای عالی استان‌ها، بازرس انجمن صنفی دفاتر گردشگری استان گلستان و نایب رئیس انجمن گردشگری ورزشی استان گلستان رفتیم.
میرسید، تاکنون کتاب‌های شعر «نرگسانه» و «امروز تولد کیه» و کتابی در حوزه گردشگری با عنوان «تأثیر عناصر اقلیمی در انتخاب مقصد گردشگران» را روانه بازار نشر کرده است؛ با این شاعر و فعال حوزه گردشگری درباره موضوعاتی چون گردشگری فرهنگی و گردشگری ادبی و پتانسیل‌های آن در استان گلستان به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه از نظر مخاطبان می‌گذرد.
جهانگردی و گردشگری برحسب اهدافی که مردم از آنها مستفاد می‌کنند، دارای اقسام گوناگونی است. یکی از آنها «گردشگری فرهنگی» است که در آن افراد برای آشنایی بافرهنگ، هنر و آداب و رسوم ملل مختلف، آثار تاریخی و مطالعه علمی و... اقدام به سفر می‌كنند. لطفاً کمی درباره این نوع گردشگری و ویژگی‌ها و ظرفیت‌هایش بگوئید؟
گردشگری فرهنگی (Cultural tourism) نوعی از گردشگری است که در رابطه با فرهنگ یک کشور یا منطقه مطالعه می‌کند و به‌طور خاص بر شیوه زندگی مردم در مناطق جغرافیایی، در مورد تاریخ، هنر، معماری، ادیان آنها تمرکز دارد.
گردشگری فرهنگی در مناطق شهری؛ به شهرهای تاریخی، بازدید از آثار تاریخی و یادبودها و در شهرهای بزرگ و به امکانات فرهنگی این شهرها مانند موزه‌ها و تئاترها و رخدادهای (رویدادها)، حوزه‌های هنری، نمایش‌نامه‌ها، اركسترها و سایر كارهای هنری و موسیقی و... اختصاص دارد و در مناطق روستایی؛ نمایش سنت‌های بومی، رقص‌ها، جشنواره‌ها، آداب‌ورسوم و به مراسم‌های مذهبی جامعه محلی توجه دارد.
گردشگری فرهنگی تنها بازدید از محصولات فرهنگی گذشته (مرتبط با اشیاء بازمانده از گذشته) نیست، بلکه به فرهنگ امروز و سبک زندگی امروزی (مرتبط با تولیدات فرهنگی معاصر) نیز توجه دارد. طبق گفته سازمان گردشگری جهانی، ۳۷ درصد از گردشگری جهانی را گردشگری فرهنگی تشکیل می‌دهد و سالانه ۱۵ درصد رشد دارد و بخش مهمی از تقاضای جهانی گردشگری را تشکیل می‌دهد.
از تأثیرات مثبت گردشگری فرهنگی می‌توان به افزایش آگاهی ساكنان محلی درباره مضرات و منافع گردشگری فرهنگی، اشتغال‌زایی در نواحی غیر صنعتی، به‌کارگیری هنرها و رسوم محلی، منافع اقتصادی و بهبود زندگی اجتماعی و فرهنگی جامعه محلی، نوسازی معماری محلی و حفاظت از منابع و میراث طبیعی و فرهنگی توسط جامعه محلی، ارتباط میان طرفداران محیط‌زیست و متولیان صنعت گردشگری درباره اهمیت مکان‌های میراث، مجموعه‌ها و فرهنگ‌ها و غیره اشاره کرد.
برخی از کارشناسان معتقدند «گردشگری ادبی» شاخه‌ای از «گردشگری فرهنگی» به‌حساب می‌آید که در آن انگیزه‌محوری گردشگران بازدید از مكان‌ها و آثاری است كه به زندگی و کار شاعران، ادبا، نویسندگان یا هنرمندان مرتبط است. لطفاً درباره این نوع از گردشگری بگوئید.
گردشگری فرهنگی با جاذبه‌های ملموس و ناملموس مانند بازدید از اماکن و شهرهای تاریخی، تاریخ و سبک زندگی جوامع بومی، زبان، داستان‌ها، سبک‌های هنری، موسیقی، رقص و باورهای مذهبی سروکار دارد. همچنین بازدید از هنرهای دیداری و نمایشی، جشنواره‌ها و رویدادهای هنری، دیدار از نگارخانه‌ها، موزه‌ها، تئاترها و کنسرت‌ها، صنایع، رقص و موسیقی محلی بازدید می‌شود که در همین راستا گردشگری ادبی یا Literary Tourism به‌نوعی تلفیقی از تفریح و آموزش است و شاخه‌ای از گردشگری فرهنگی به‌حساب می‌آید.
یکی از روش‌هایی که تأثیرات مثبتی برای جامعه در پی دارد، ارتباط بین گردشگری با میراث ادبی کشور است. از تلفیق این دو مقوله، پدیده‌ای حاصل می‌شود که آن را «گردشگری ادبی» می‌نامند. گردشگری ادبی فعالیتی است که زاییده علاقه به یک نویسنده، اثر یا فضای ادبی یا میراث ادبی یک مقصد است و شامل بازدید از محل تولد و تدفین ادیبان، موزه‌های ادبی و سایر مكان‌های مرتبط با نویسندگان و آثار ادبی و همچنین پیمودن مسیرهایی با مضامین ادبی است.
اصل توریسم بر مبنای مکان بناشده است. بازدید از مکان‌های جغرافیایی اصل شناخته‌شده در گردشگری بوده و هر مکانی به یک دلیل دارای جاذبه گردشگری است. مکان‌هایی که با خود فرهنگ و ادبیات یک کشور را حمل می‌کنند، جاذبه گردشگری ادبی هستند.
در ایران شاعران و نویسندگان بزرگی بودند که امروزه آرامگاه آنها در سرتاسر کشور موردتوجه و بازدید گردشگران قرار دارد. از خیام در نیشابور گرفته تا حافظ و سعدی در شیراز، از باباطاهر در همدان گرفته تا فردوسی در طوس مشهد و ده‌ها نمونه دیگر ازاین‌دست که هرکدام به‌تنهایی می‌توانند یک‌قطب گردشگری ادبی در کشور باشند که هرکدام می‌توانند برای کسب درآمد از گردشگران داخلی و یا گردشگران خارجیِ علاقه‌مند به ادبیات ایران مفید باشند. درمجموع نیز می‌توان گفت گردشگری ادبی می‌تواند درآمدزایی بالایی داشته باشد.
به‌مناسبت روز جهانی گردشگری و هفته گردشگری در کشورمان سراغ «نرگس میرسید» شاعر و دانش‌آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی توریسم، مدیر خدمات مسافرتی و گردشگری، مشاور کمیسیون گردشگری شورای شهر گرگان، عضو کارگروه مشورتی نماینده شورای عالی استان‌ها، بازرس انجمن صنفی دفاتر گردشگری استان گلستان و نایب رئیس انجمن گردشگری ورزشی استان گلستان رفتیم.
میرسید، تاکنون کتاب‌های شعر «نرگسانه» و «امروز تولد کیه» و کتابی در حوزه گردشگری با عنوان «تأثیر عناصر اقلیمی در انتخاب مقصد گردشگران» را روانه بازار نشر کرده است؛ با این شاعر و فعال حوزه گردشگری درباره موضوعاتی چون گردشگری فرهنگی و گردشگری ادبی و پتانسیل‌های آن در استان گلستان به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه از نظر مخاطبان می‌گذرد.
جهانگردی و گردشگری برحسب اهدافی که مردم از آنها مستفاد می‌کنند، دارای اقسام گوناگونی است. یکی از آنها «گردشگری فرهنگی» است که در آن افراد برای آشنایی بافرهنگ، هنر و آداب و رسوم ملل مختلف، آثار تاریخی و مطالعه علمی و... اقدام به سفر می‌كنند. لطفاً کمی درباره این نوع گردشگری و ویژگی‌ها و ظرفیت‌هایش بگوئید؟
گردشگری فرهنگی (Cultural tourism) نوعی از گردشگری است که در رابطه با فرهنگ یک کشور یا منطقه مطالعه می‌کند و به‌طور خاص بر شیوه زندگی مردم در مناطق جغرافیایی، در مورد تاریخ، هنر، معماری، ادیان آنها تمرکز دارد.
گردشگری فرهنگی در مناطق شهری؛ به شهرهای تاریخی، بازدید از آثار تاریخی و یادبودها و در شهرهای بزرگ و به امکانات فرهنگی این شهرها مانند موزه‌ها و تئاترها و رخدادهای (رویدادها)، حوزه‌های هنری، نمایش‌نامه‌ها، اركسترها و سایر كارهای هنری و موسیقی و... اختصاص دارد و در مناطق روستایی؛ نمایش سنت‌های بومی، رقص‌ها، جشنواره‌ها، آداب‌ورسوم و به مراسم‌های مذهبی جامعه محلی توجه دارد.
گردشگری فرهنگی تنها بازدید از محصولات فرهنگی گذشته (مرتبط با اشیاء بازمانده از گذشته) نیست، بلکه به فرهنگ امروز و سبک زندگی امروزی (مرتبط با تولیدات فرهنگی معاصر) نیز توجه دارد. طبق گفته سازمان گردشگری جهانی، ۳۷ درصد از گردشگری جهانی را گردشگری فرهنگی تشکیل می‌دهد و سالانه ۱۵ درصد رشد دارد و بخش مهمی از تقاضای جهانی گردشگری را تشکیل می‌دهد.
از تأثیرات مثبت گردشگری فرهنگی می‌توان به افزایش آگاهی ساكنان محلی درباره مضرات و منافع گردشگری فرهنگی، اشتغال‌زایی در نواحی غیر صنعتی، به‌کارگیری هنرها و رسوم محلی، منافع اقتصادی و بهبود زندگی اجتماعی و فرهنگی جامعه محلی، نوسازی معماری محلی و حفاظت از منابع و میراث طبیعی و فرهنگی توسط جامعه محلی، ارتباط میان طرفداران محیط‌زیست و متولیان صنعت گردشگری درباره اهمیت مکان‌های میراث، مجموعه‌ها و فرهنگ‌ها و غیره اشاره کرد.
برخی از کارشناسان معتقدند «گردشگری ادبی» شاخه‌ای از «گردشگری فرهنگی» به‌حساب می‌آید که در آن انگیزه‌محوری گردشگران بازدید از مكان‌ها و آثاری است كه به زندگی و کار شاعران، ادبا، نویسندگان یا هنرمندان مرتبط است. لطفاً درباره این نوع از گردشگری بگوئید.
گردشگری فرهنگی با جاذبه‌های ملموس و ناملموس مانند بازدید از اماکن و شهرهای تاریخی، تاریخ و سبک زندگی جوامع بومی، زبان، داستان‌ها، سبک‌های هنری، موسیقی، رقص و باورهای مذهبی سروکار دارد. همچنین بازدید از هنرهای دیداری و نمایشی، جشنواره‌ها و رویدادهای هنری، دیدار از نگارخانه‌ها، موزه‌ها، تئاترها و کنسرت‌ها، صنایع، رقص و موسیقی محلی بازدید می‌شود که در همین راستا گردشگری ادبی یا Literary Tourism به‌نوعی تلفیقی از تفریح و آموزش است و شاخه‌ای از گردشگری فرهنگی به‌حساب می‌آید.
یکی از روش‌هایی که تأثیرات مثبتی برای جامعه در پی دارد، ارتباط بین گردشگری با میراث ادبی کشور است. از تلفیق این دو مقوله، پدیده‌ای حاصل می‌شود که آن را «گردشگری ادبی» می‌نامند. گردشگری ادبی فعالیتی است که زاییده علاقه به یک نویسنده، اثر یا فضای ادبی یا میراث ادبی یک مقصد است و شامل بازدید از محل تولد و تدفین ادیبان، موزه‌های ادبی و سایر مكان‌های مرتبط با نویسندگان و آثار ادبی و همچنین پیمودن مسیرهایی با مضامین ادبی است.
اصل توریسم بر مبنای مکان بناشده است. بازدید از مکان‌های جغرافیایی اصل شناخته‌شده در گردشگری بوده و هر مکانی به یک دلیل دارای جاذبه گردشگری است. مکان‌هایی که با خود فرهنگ و ادبیات یک کشور را حمل می‌کنند، جاذبه گردشگری ادبی هستند.
در ایران شاعران و نویسندگان بزرگی بودند که امروزه آرامگاه آنها در سرتاسر کشور موردتوجه و بازدید گردشگران قرار دارد. از خیام در نیشابور گرفته تا حافظ و سعدی در شیراز، از باباطاهر در همدان گرفته تا فردوسی در طوس مشهد و ده‌ها نمونه دیگر ازاین‌دست که هرکدام به‌تنهایی می‌توانند یک‌قطب گردشگری ادبی در کشور باشند که هرکدام می‌توانند برای کسب درآمد از گردشگران داخلی و یا گردشگران خارجیِ علاقه‌مند به ادبیات ایران مفید باشند. درمجموع نیز می‌توان گفت گردشگری ادبی می‌تواند درآمدزایی بالایی داشته باشد.
به باور شما به‌عنوان یک شاعر و اهل قلم، چه ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های فرهنگی در استان گلستان به چشم می‌خورد که می‌تواند مقصد گردشگران فرهنگی و ادبی شود؟
با نگاهی به برخی کتب در کشورمان به‌عنوان نمونه با چهره‌ای چون ناصرخسرو روبه‌رو هستیم که نوشته‌هایش (سفرنامه‌ها) به‌عنوان یک ژانر ادبی افراد را ترغیب به سفر می‌كرد؛ در همین راستا و امروزه برخی از گردشگران ادبی معاصر می‌توانند با الگوبرداری از چنین افرادی و با آگاهی رساندن و معرفی مكان‌های واقعی که با زندگی یک نویسنده ارتباط واقعی دارند و معمولاً محل تولد، زندگی، آفرینش آثار، مرگ و دفن آنها هستند و یا مكان‌های خیالی که این مكان‌ها بیانگر یا تجلی فضای رمان، نمایش‌نامه یا شعر هستند که خواننده را ترغیب و تشویق به سفر و بازدید کنند.
در استان گلستان نیز با توجه به تنوع اقوام، آثار ملموس و ناملموس بسیاری به چشم می‌خورد.مراسم و آیین‌های متفاوت در اقوام مختلف ساکن در استان ازجمله اقوام ترکمن، آذری، سیستانی، مازندرانی، سمنانی، خراسانی که هر کدام شعرها و آیین‌ها و موسیقی و رقص‌های متفاوت و متعدد با پیشین‌هایی برای بازگو کردن داستان‌های مورد توجه برای گردشگران دارند.
همچنین از آثار ملموس می‌توان از هنرها و صنایع دستی که آثار ارزشمندی در حوزه معرفی فرهنگ جامعه محلی هستند نام برد. مثلاً فرش دست‌بافت ترکمن که بازتاب هویت تاریخی و فرهنگی استان گلستان است و مسیر ثبت جهانی آن هموار است. همچنین رقص خنجر که منصوب به قوم ترکمن است و یا رقص شمشیر یا رقص چوب که با گویش سیستانی اجرا می‌شود. دیوار دفاعی گرگان که بنام دیوار اسکندر یا مار سرخ شهرت دارد نیز می‌توان به‌عنوان اثری تاریخی نام برد.
در همین راستا نیز می‌توان به آیین دسته چوبی از آثار ناملموس در حوزه گردشگری فرهنگی یادکرد. از مشاهیر ادبی در گلستان به فخرالدین اسعد گرگانی شاعر و داستان‌سرایی بزرگ که زاده گرگان بودند و آثاری چون «ویس و رامین» را به نظم درآوردند و همچنین «مختومقلی فراغی» شاعر فقید قوم ترکمن که آرامگاهش در مراوه‌تپه است. میرداماد فیلسوف ایرانی و کیکاووس ابن قابوس وشمگیر پادشاهی هنرمند و ادیب و خوشنویس و حکیم لامعی گرگانی شاعر بزرگ و محمدرضا لطفی موسیقی‌دان و نوازنده سرشناس و در انتها به بزرگان ادبی در اعصار متفاوت اشاره کرد.
همچنین مکان‌هایی که به این منظور ساخته‌شده‌اند و به این گروه می‌توانیم کتاب‌فروشی‌ها را نیز بیفزاییم؛ زیرا این مقصدها به ترویج ارتباط خود با نویسندگان یا شخصیت‌های ادبی می‌پردازند.
یکی از راه‌های معرفی پتانسیل‌های فرهنگی و هنری هر اقلیمی برای سفر گردشگران و حتی بهره‌مندی پژوهشگران و اهل قلم، تألیف کتب پژوهش محور و کاربردی است. وضعیت نشر این قبیل کتاب‌ها در استان گلستان چگونه است و چه ظرفیت‌های موضوعی برای تألیف کتبی از این دست در استان گلستان است؟
در حوزه کتب تخصصی گردشگری و زیرشاخه‌های آن ویژه استان گلستان، اگر نگوییم وجود ندارد؛ دست‌کم آثار انگشت‌شماری منتشرشده که آن‌هم بی‌شک به‌طور محدود بوده و از پخش مناسبی هم برخوردار نبوده‌اند که معتقدم در این حوزه نیازمند توجه ویژه بخش دانشگاهی و مسئولان ارشد استان هستیم تا با بررسی اولویت‌ها و ضرورت‌ها، پژوهشگران و مؤلفان را به سمت تألیف این‌گونه کتب هدایت کنند که خود بحث مفصلی را می‌طلبد.
اما می‌خواهم به موضوع دیگری اما مرتبط با سؤال شما اشاره کنم. ما در استان گلستان نویسندگانی معاصر حتی نام‌آشنا در سطح ملی چون سیدحسین میرکاظمی، عبدالصالح پاک، یوسف قوجق، سیدمحمد میرموسوی و ... داریم که در طول سال‌ها فعالیت قلمی‌شان آثاری را نوشته‌اند که به‌طور مستقیم به ویژگی‌های بومی و فرهنگی منطقه اشاره داشته‌اند که خود اقدامی مهم و عملی در راستای معرفی پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های فرهنگی و هنری استان است و کمک شایانی به رونق گردشگری فرهنگی و ادبی کرده‌اند و یا پتانسیل را دارند که کمک کنند.
مثلاً رمان «کلاجان» به قلم «سید محمدمیرموسوی» داستان بومی و محلی و اقلیمی بوده که زندگی و کار و تلاش و آرزوها و آمال مردم روستای کلاجان به‌ویژه منطقه گرگان را به تصویر کشیده است و یا رمان «یورت» به قلم استاد سیدحسین میرکاظمی» و برنده جایزه ادبی گردون؛ اثری واقع‌گرایانه از زندگی مردم ترکمن‌صحراست و قلمرویی از هستی مردان، زنان و دختران ترکمن که خواننده بازندگی اندیشه، زندگی موقعیت و زندگی رهایی برآمده از تجربه و رؤیاهای صحرا روبه‌رو می‌شود.
همچنین در بین نویسندگان ملی هم آثاری وجود دارد که تنها با اشاره‌ای کوتاه در آثارشان، مخاطبان کشوری خود را جلب کرده‌اند که در سفر به گلستان به فلان مکان و محل و ... سری بزنند و نوشته‌ی خوانده را از نزدیک ببینند که اگر بخواهم مثالی بزنم، کتاب «بار دیگر، شهری که دوست می‌داشتم» به قلم نویسنده فقید کشورمان «نادر ابراهیمی» است؛ در جایی که به شهر گرگان و خیابان ملل و محله آلوچه باغ اشاره می‌کند و بارها شاهد بوده‌ایم بسیاری از افرادی که این اثر را خوانده‌اند، در سفر به گرگان خیلی مشتاق بوده‌اند این محله را از نزدیک ببینند که این خود نشان از ایجاد یک موقعیت گردشگری فرهنگی است.
درمجموع در استان گلستان آثار متعدد فرهنگی ملموس و ناملموس و اهل قلم و مفاخر زیادی وجود دارد که بعضی از آنها هنوز در مرحله بالقوه مانده‌اند که با شناسایی و حمایت و برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری اول مسئولان و متولیان و حمایت از اهل قلم می‌توان آثار درخشان‌تری را برای آینده شاهد باشیم.
با نگاهی به برخی کتب در کشورمان به‌عنوان نمونه با چهره‌ای چون ناصرخسرو روبه‌رو هستیم که نوشته‌هایش (سفرنامه‌ها) به‌عنوان یک ژانر ادبی افراد را ترغیب به سفر می‌كرد؛ در همین راستا و امروزه برخی از گردشگران ادبی معاصر می‌توانند با الگوبرداری از چنین افرادی و با آگاهی رساندن و معرفی مكان‌های واقعی که با زندگی یک نویسنده ارتباط واقعی دارند و معمولاً محل تولد، زندگی، آفرینش آثار، مرگ و دفن آنها هستند و یا مكان‌های خیالی که این مكان‌ها بیانگر یا تجلی فضای رمان، نمایش‌نامه یا شعر هستند که خواننده را ترغیب و تشویق به سفر و بازدید کنند.
در استان گلستان نیز با توجه به تنوع اقوام، آثار ملموس و ناملموس بسیاری به چشم می‌خورد.مراسم و آیین‌های متفاوت در اقوام مختلف ساکن در استان ازجمله اقوام ترکمن، آذری، سیستانی، مازندرانی، سمنانی، خراسانی که هر کدام شعرها و آیین‌ها و موسیقی و رقص‌های متفاوت و متعدد با پیشین‌هایی برای بازگو کردن داستان‌های مورد توجه برای گردشگران دارند.
همچنین از آثار ملموس می‌توان از هنرها و صنایع دستی که آثار ارزشمندی در حوزه معرفی فرهنگ جامعه محلی هستند نام برد. مثلاً فرش دست‌بافت ترکمن که بازتاب هویت تاریخی و فرهنگی استان گلستان است و مسیر ثبت جهانی آن هموار است. همچنین رقص خنجر که منصوب به قوم ترکمن است و یا رقص شمشیر یا رقص چوب که با گویش سیستانی اجرا می‌شود. دیوار دفاعی گرگان که بنام دیوار اسکندر یا مار سرخ شهرت دارد نیز می‌توان به‌عنوان اثری تاریخی نام برد.
در همین راستا نیز می‌توان به آیین دسته چوبی از آثار ناملموس در حوزه گردشگری فرهنگی یادکرد. از مشاهیر ادبی در گلستان به فخرالدین اسعد گرگانی شاعر و داستان‌سرایی بزرگ که زاده گرگان بودند و آثاری چون «ویس و رامین» را به نظم درآوردند و همچنین «مختومقلی فراغی» شاعر فقید قوم ترکمن که آرامگاهش در مراوه‌تپه است. میرداماد فیلسوف ایرانی و کیکاووس ابن قابوس وشمگیر پادشاهی هنرمند و ادیب و خوشنویس و حکیم لامعی گرگانی شاعر بزرگ و محمدرضا لطفی موسیقی‌دان و نوازنده سرشناس و در انتها به بزرگان ادبی در اعصار متفاوت اشاره کرد.
همچنین مکان‌هایی که به این منظور ساخته‌شده‌اند و به این گروه می‌توانیم کتاب‌فروشی‌ها را نیز بیفزاییم؛ زیرا این مقصدها به ترویج ارتباط خود با نویسندگان یا شخصیت‌های ادبی می‌پردازند.
یکی از راه‌های معرفی پتانسیل‌های فرهنگی و هنری هر اقلیمی برای سفر گردشگران و حتی بهره‌مندی پژوهشگران و اهل قلم، تألیف کتب پژوهش محور و کاربردی است. وضعیت نشر این قبیل کتاب‌ها در استان گلستان چگونه است و چه ظرفیت‌های موضوعی برای تألیف کتبی از این دست در استان گلستان است؟
در حوزه کتب تخصصی گردشگری و زیرشاخه‌های آن ویژه استان گلستان، اگر نگوییم وجود ندارد؛ دست‌کم آثار انگشت‌شماری منتشرشده که آن‌هم بی‌شک به‌طور محدود بوده و از پخش مناسبی هم برخوردار نبوده‌اند که معتقدم در این حوزه نیازمند توجه ویژه بخش دانشگاهی و مسئولان ارشد استان هستیم تا با بررسی اولویت‌ها و ضرورت‌ها، پژوهشگران و مؤلفان را به سمت تألیف این‌گونه کتب هدایت کنند که خود بحث مفصلی را می‌طلبد.
اما می‌خواهم به موضوع دیگری اما مرتبط با سؤال شما اشاره کنم. ما در استان گلستان نویسندگانی معاصر حتی نام‌آشنا در سطح ملی چون سیدحسین میرکاظمی، عبدالصالح پاک، یوسف قوجق، سیدمحمد میرموسوی و ... داریم که در طول سال‌ها فعالیت قلمی‌شان آثاری را نوشته‌اند که به‌طور مستقیم به ویژگی‌های بومی و فرهنگی منطقه اشاره داشته‌اند که خود اقدامی مهم و عملی در راستای معرفی پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های فرهنگی و هنری استان است و کمک شایانی به رونق گردشگری فرهنگی و ادبی کرده‌اند و یا پتانسیل را دارند که کمک کنند.
مثلاً رمان «کلاجان» به قلم «سید محمدمیرموسوی» داستان بومی و محلی و اقلیمی بوده که زندگی و کار و تلاش و آرزوها و آمال مردم روستای کلاجان به‌ویژه منطقه گرگان را به تصویر کشیده است و یا رمان «یورت» به قلم استاد سیدحسین میرکاظمی» و برنده جایزه ادبی گردون؛ اثری واقع‌گرایانه از زندگی مردم ترکمن‌صحراست و قلمرویی از هستی مردان، زنان و دختران ترکمن که خواننده بازندگی اندیشه، زندگی موقعیت و زندگی رهایی برآمده از تجربه و رؤیاهای صحرا روبه‌رو می‌شود.
همچنین در بین نویسندگان ملی هم آثاری وجود دارد که تنها با اشاره‌ای کوتاه در آثارشان، مخاطبان کشوری خود را جلب کرده‌اند که در سفر به گلستان به فلان مکان و محل و ... سری بزنند و نوشته‌ی خوانده را از نزدیک ببینند که اگر بخواهم مثالی بزنم، کتاب «بار دیگر، شهری که دوست می‌داشتم» به قلم نویسنده فقید کشورمان «نادر ابراهیمی» است؛ در جایی که به شهر گرگان و خیابان ملل و محله آلوچه باغ اشاره می‌کند و بارها شاهد بوده‌ایم بسیاری از افرادی که این اثر را خوانده‌اند، در سفر به گرگان خیلی مشتاق بوده‌اند این محله را از نزدیک ببینند که این خود نشان از ایجاد یک موقعیت گردشگری فرهنگی است.
درمجموع در استان گلستان آثار متعدد فرهنگی ملموس و ناملموس و اهل قلم و مفاخر زیادی وجود دارد که بعضی از آنها هنوز در مرحله بالقوه مانده‌اند که با شناسایی و حمایت و برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری اول مسئولان و متولیان و حمایت از اهل قلم می‌توان آثار درخشان‌تری را برای آینده شاهد باشیم.
نظرات