به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اصفهان، بسیاری از اهالی کتاب، کتابداران و فروشندگان کتاب معتقدند با رشد چشمگیر کتابفروشیهای زنجیره‌ای و شهرکتاب‌ها، این کتابفروشیهای محلی هستند که اقتصاد و مخاطبشان دچار آسیب می‌شود و در نتیجه مهجور باقی می‌مانند. دسته‌ای هم اما معتقدند که تأسیس کتابفروشیهای بزرگ در کلانشهرها، تنها پاسخی است به نیاز برخی از شهروندان.
وقتی به روند تأسیس کتابفروشیهای بزرگ در اصفهان نگاهی می‌اندازیم، متوجه می‌شویم که رسته و مسیر فعالیتی آنها نه‌تنها مخاطبان حرفه‌ای کتاب، بلکه طیف گسترده‌تری از جامعه آماری را دربرمی‌گیرد. حال آنکه مشتریان کتابفروشیهای محلی ترجیح می‌دهند کتاب مورد نظر از یک کتابفروشی کوچک که بیش از ۲۰ سال از آن خرید کرده‌اند، تهیه کنند و حتی اگر کتاب مورد نظرشان موجود نباشد، منتظر می‌مانند تا روی پیشخوان کتابفروشی مورد علاقه‌شان قرار بگیرد، بعد آن را تهیه می‌کنند.
عوامل بسیاری وجود دارد که در اصفهان، تأسیس کتابفروشیهای زنجیره‌ای با اقبال قشر جوان روبه‌رو شده است. یکی از این عوامل، اهمیت مسائلی است که پیش‌تر اهمیت چندانی نداشت. شاید چشمگیرترین این عوامل، اهمیت زیاد به معماری است. معماری که با رشد شهرها و جمعیت و تاثیرگذاری رسانه اهمیت خود را بیشتر به انسان مدرن اثبات کرد.
به سه کتابفروشی پرفروش در اصفهان سری زدیم تا دقیق‌تر در نوع معماری آنها بنگریم. نکته قابل تامل در این مشاهده میدانی، این بود که این سه کتابفروشی پرفروش اصفهان، از سه نوع معماری متفاوت و هزینه‌بر استفاده کرده‌اند.
شهر کتاب اردیبهشت اصفهان
معماری ساختمان شهرکتاب اصفهان، برمی‌گردد به دوره پهلوی اول؛ سقف‌های آیینه‌کاری شده، سالن‌های بزرگ، بخش‌بندی ساده، ورودی با چند پله کوتاه و لوستر بلوری بزرگ. اما شاخصترین نمای شهرکتاب، بهره از هنر آیینه‌کاری در سقف این بنا است. این هنر یکی از شاخه‌های هنرهای تزیینی ایران و از ابتکارات ویژه هنرمندان ایرانی به‌شمار می‌آید که در دوره ساسانیان رایج بوده است.
وقتی به روند تأسیس کتابفروشیهای بزرگ در اصفهان نگاهی می‌اندازیم، متوجه می‌شویم که رسته و مسیر فعالیتی آنها نه‌تنها مخاطبان حرفه‌ای کتاب، بلکه طیف گسترده‌تری از جامعه آماری را دربرمی‌گیرد. حال آنکه مشتریان کتابفروشیهای محلی ترجیح می‌دهند کتاب مورد نظر از یک کتابفروشی کوچک که بیش از ۲۰ سال از آن خرید کرده‌اند، تهیه کنند و حتی اگر کتاب مورد نظرشان موجود نباشد، منتظر می‌مانند تا روی پیشخوان کتابفروشی مورد علاقه‌شان قرار بگیرد، بعد آن را تهیه می‌کنند.
عوامل بسیاری وجود دارد که در اصفهان، تأسیس کتابفروشیهای زنجیره‌ای با اقبال قشر جوان روبه‌رو شده است. یکی از این عوامل، اهمیت مسائلی است که پیش‌تر اهمیت چندانی نداشت. شاید چشمگیرترین این عوامل، اهمیت زیاد به معماری است. معماری که با رشد شهرها و جمعیت و تاثیرگذاری رسانه اهمیت خود را بیشتر به انسان مدرن اثبات کرد.
به سه کتابفروشی پرفروش در اصفهان سری زدیم تا دقیق‌تر در نوع معماری آنها بنگریم. نکته قابل تامل در این مشاهده میدانی، این بود که این سه کتابفروشی پرفروش اصفهان، از سه نوع معماری متفاوت و هزینه‌بر استفاده کرده‌اند.
شهر کتاب اردیبهشت اصفهان
معماری ساختمان شهرکتاب اصفهان، برمی‌گردد به دوره پهلوی اول؛ سقف‌های آیینه‌کاری شده، سالن‌های بزرگ، بخش‌بندی ساده، ورودی با چند پله کوتاه و لوستر بلوری بزرگ. اما شاخصترین نمای شهرکتاب، بهره از هنر آیینه‌کاری در سقف این بنا است. این هنر یکی از شاخه‌های هنرهای تزیینی ایران و از ابتکارات ویژه هنرمندان ایرانی به‌شمار می‌آید که در دوره ساسانیان رایج بوده است.
آب و آینه در فرهنگ ایرانیان نماد پاکی و روشنایی، راستگویی و صفا بوده و به‌احتمال زیاد کاربرد آن در معماری نیز همین معنا را دارد. معماری سبك ملی در دوره پهلوی رایج شد؛ نوعی معماری که عمدتا برای ابنيه دولتی و يا بناهای عمومی به کار می‌رفت و گونه‌ای شيوه رمانتيسم ملی و مظهری از تاريخ باستان بود.
در اينجا دو عامل مهم بود؛ يكی معماری قبل از دوران اسلام و دوم استفاده از تكنولوژی مدرن غربی در ساختمان‌سازی معماری دوره هخامنشی به‌ويژه آثار باقيمانده تخت جمشيد و پاسارگاد كه جلوه‌گاه عظمت اين كشور بود. در طراحی و فضاسازی و استفاده از رنگ‌های گرم، فضای کلاسیک به مراجعه‌کنندگان این فروشگاه دست می‌دهد. تابلوهای عکس از نویسندگان، میز و صندلی‌های چوبی و ماشین تحریر قدیمی، به ایجاد حسی قدیمی در مراجعه کنندگان کمک می‌کند.
پردیس کتاب اصفهان
«پردیس کتاب اصفهان» انگار چیزی بیشتر از یک کتابفروشی است، بستری برای رقم زدن اتفاقات فرهنگی و دیدار‌ها. چهارپایه‌های راحت بعضا استراحت گاه‌ها گویی به مشتری می‌گوید می‌توانی بنشینی و قسمی از کتاب مورد علاقه ات را بخوانی. معمار پردیس کتاب، معماری مدرن را دست‌آویز طراحی خودش کرده است. استفاده از حداقل رنگ‌ها، فضاسازی مدرن، ایجاد دالان‌هایی با قفسه‌های چوبی و چینش کتاب‌ها در هر بخش بسته به مضمون کتاب‌ها.
در اينجا دو عامل مهم بود؛ يكی معماری قبل از دوران اسلام و دوم استفاده از تكنولوژی مدرن غربی در ساختمان‌سازی معماری دوره هخامنشی به‌ويژه آثار باقيمانده تخت جمشيد و پاسارگاد كه جلوه‌گاه عظمت اين كشور بود. در طراحی و فضاسازی و استفاده از رنگ‌های گرم، فضای کلاسیک به مراجعه‌کنندگان این فروشگاه دست می‌دهد. تابلوهای عکس از نویسندگان، میز و صندلی‌های چوبی و ماشین تحریر قدیمی، به ایجاد حسی قدیمی در مراجعه کنندگان کمک می‌کند.
پردیس کتاب اصفهان
«پردیس کتاب اصفهان» انگار چیزی بیشتر از یک کتابفروشی است، بستری برای رقم زدن اتفاقات فرهنگی و دیدار‌ها. چهارپایه‌های راحت بعضا استراحت گاه‌ها گویی به مشتری می‌گوید می‌توانی بنشینی و قسمی از کتاب مورد علاقه ات را بخوانی. معمار پردیس کتاب، معماری مدرن را دست‌آویز طراحی خودش کرده است. استفاده از حداقل رنگ‌ها، فضاسازی مدرن، ایجاد دالان‌هایی با قفسه‌های چوبی و چینش کتاب‌ها در هر بخش بسته به مضمون کتاب‌ها.
طرح معماری پردیس کتاب، برنده یازدهمین جایزه معماری و معماری داخلی ایران (مهرماه 1397) در بخش ساختمان‌های عمومی کشور شده است. معماری متمایز این کتابفروشی مینی‌مالیستی، تلاش می‌کند در عین «سادگی» با استفاده از عنصر «تکرار»، حس کنجکاوی مخاطب را تحریک کند.
معماری پردیس کتاب بسان یک کتاب پرکشش، مخاطب را به لایه‌های درونی فرا می‌خو‌اند و هر نوبت چیز جدیدی در چنته دارد که به مخاطب عرضه کند و بر تجربه‌ی او بیفزاید. زمانی که از این کتابفروشی بیرون می‌آیید، بجز کتاب و محصولات فرهنگی، تجربه‌ای آغشته از سادگی، صمیمیت و بوی چوب، شما را همراهی می‌کند.
کتابفروشی هفت داستان
با اینکه ساختمان کتابفروشی «هفت داستان»، یک ساختمان قدیمی با معماری نیم قرن پیش بوده - و به‌همین دلیل دست معمار و طراح دکور را تا حد زیادی بسته نگاه داشته است - اما دید دقیق و خلاق معمار و هر آنچه را که باعث محدود شدن دید مخاطب می‌شده است، از فضای داخلی حذف و از اختلاف سطح‌های زیادی که در مجموعه وجود دارد، یک روابط فضایی جذاب ساخته است. همچنین با افزودن دیوارهای فانتزی در مجموعه، حالتی پنهان و پیدا ایجاد کرده که در عین مینی‌مالیستی بودن، به‌شدت حس کنجکاوی مخاطب را بر می‌انگیزاند.
در این فضا نیز، از ایده کاغذ تا خورده در کف استفاده شده است. خطوط موازی و کشیده، چه روی سقف (با اجرای دقیق نورپردازی) و چه در کف (با اجرای سرامیک‌های یکپارچه) به گستردگی هرچه بیشتر فضا کمک کرده‌اند. طراح دکور نیز همپا با معمار مجموعه از خلاقیت ویژه‌ای برای تفکیک فضاها از یکدیگر با رنگ‌های خاکستری و سفید و گاهی با گرمی قهوه‌ای چوب طبیعی بهره گرفته است؛ به‌گونه‌ای که مخاطب، به‌خوبی حس رهاشدگی در فضای آزاد و بدون چهارچوب را درک کرده و روی محصولات متمرکز می‌شود؛ همچنین از رنگ‌های شاد، به‌صورت آیکونیک در بخشی از فضا استفاده شده است.
معماری پردیس کتاب بسان یک کتاب پرکشش، مخاطب را به لایه‌های درونی فرا می‌خو‌اند و هر نوبت چیز جدیدی در چنته دارد که به مخاطب عرضه کند و بر تجربه‌ی او بیفزاید. زمانی که از این کتابفروشی بیرون می‌آیید، بجز کتاب و محصولات فرهنگی، تجربه‌ای آغشته از سادگی، صمیمیت و بوی چوب، شما را همراهی می‌کند.
کتابفروشی هفت داستان
با اینکه ساختمان کتابفروشی «هفت داستان»، یک ساختمان قدیمی با معماری نیم قرن پیش بوده - و به‌همین دلیل دست معمار و طراح دکور را تا حد زیادی بسته نگاه داشته است - اما دید دقیق و خلاق معمار و هر آنچه را که باعث محدود شدن دید مخاطب می‌شده است، از فضای داخلی حذف و از اختلاف سطح‌های زیادی که در مجموعه وجود دارد، یک روابط فضایی جذاب ساخته است. همچنین با افزودن دیوارهای فانتزی در مجموعه، حالتی پنهان و پیدا ایجاد کرده که در عین مینی‌مالیستی بودن، به‌شدت حس کنجکاوی مخاطب را بر می‌انگیزاند.
در این فضا نیز، از ایده کاغذ تا خورده در کف استفاده شده است. خطوط موازی و کشیده، چه روی سقف (با اجرای دقیق نورپردازی) و چه در کف (با اجرای سرامیک‌های یکپارچه) به گستردگی هرچه بیشتر فضا کمک کرده‌اند. طراح دکور نیز همپا با معمار مجموعه از خلاقیت ویژه‌ای برای تفکیک فضاها از یکدیگر با رنگ‌های خاکستری و سفید و گاهی با گرمی قهوه‌ای چوب طبیعی بهره گرفته است؛ به‌گونه‌ای که مخاطب، به‌خوبی حس رهاشدگی در فضای آزاد و بدون چهارچوب را درک کرده و روی محصولات متمرکز می‌شود؛ همچنین از رنگ‌های شاد، به‌صورت آیکونیک در بخشی از فضا استفاده شده است.
در «هفت داستان» هیچ نماد زیاد یا کمبودی را در فضا حس نمی‌کنیم. همه چیز در کمترین میزان ممکن طراحی و با بالاترین سطح بهره‌وری به کار گرفته شده است. پلکان معلق در فضا، مرکب از سه عنصر چوب، فلز و شیشه، نقطه اتصال دو طبقه اصلی این ساختمان است. این پله، به‌مانند یک مجسمه نمادین در وسط این فضای گسترده، جانمایی و اجرا شده است؛ طوری‌که تقریباً برای مخاطب محدودیت دید ایجاد نمی‌کند.
باید این را در نظر بگیریم که ایجاد چنین بستر‌هایی در یک کتابفروشی بزرگ، بودجه زیاد و برنامه‌ریزی مدونی را می‌طلبد. هر سه این کتابفروشی‌ها به فروش کتاب اکتفا نکرده‌اند و پیش از همه‌گیری بیماری کرونا، شاهد رویدادهای فرهنگی و برنامه‌های رونمایی کتاب در این مجموعه‌ها بوده‌ایم. این اما استدلالی است بر متمرکز نبودن این کتابفروشی‌ها بر جیب مراجعه کننده و به‌نوعی اهمیت نوع نگاه و سلیقه مخاطب و مشتری را در نظر می‌گیرد. همچنین در جذاب‌سازی بستر کتاب و فرهنگ بر قشر زیادی از جامعه و تشویق جوانان به حضور در کتابفروشی‌ها کمک شایسته‌ای می‌کند.
باید این را در نظر بگیریم که ایجاد چنین بستر‌هایی در یک کتابفروشی بزرگ، بودجه زیاد و برنامه‌ریزی مدونی را می‌طلبد. هر سه این کتابفروشی‌ها به فروش کتاب اکتفا نکرده‌اند و پیش از همه‌گیری بیماری کرونا، شاهد رویدادهای فرهنگی و برنامه‌های رونمایی کتاب در این مجموعه‌ها بوده‌ایم. این اما استدلالی است بر متمرکز نبودن این کتابفروشی‌ها بر جیب مراجعه کننده و به‌نوعی اهمیت نوع نگاه و سلیقه مخاطب و مشتری را در نظر می‌گیرد. همچنین در جذاب‌سازی بستر کتاب و فرهنگ بر قشر زیادی از جامعه و تشویق جوانان به حضور در کتابفروشی‌ها کمک شایسته‌ای می‌کند.
نظر شما