خاطرات این شهید در مصاحبه با خانواده و همرزمان وی گردآوری شده و به ترتیب زمانی، از کودکی تا شهادت ایشان را روایت می‌کند. شرافت و فضل مادر و پدر زین‌الدین، به خوبی در شخصیت او بازتاب داده شده است. زین‌الدین از کودکی با کتاب‌های کتابفروشی پدر مأنوس بوده و ساعت‌ها با خواهر بزرگترش پای کتاب‌های پدر می‌نشستند و خوانندگان قهاری بودند. بعدها زین‌الدین اگرچه پزشکی دانشگاه شیراز قبول می‌شود و بورسیه فرانسه هم می‌گیرد، اما احساس می‌کند که وظیفه مهم‌تری دارد و در سنگر مبارزه باقی می‌ماند.
تنها زیر باران، مجموعه خاطرات شهید زین‌الدین را روایت می‌کند و قلم ادبی نویسنده، روایت کتاب را دلنشین‌تر کرده است، اگر چه کتاب شامل مجموعه‌ای از روایت‌هاست، اما نویسنده تلاش کرده پیوستگی زمانی را حفظ کرده و روایت‌ها، به شکل گسسته و پراکنده به نظر نرسند. با مهدی قربانی، نویسنده کتاب «تنها زیر باران»، گفت‌وگویی کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
رفتن به سمت شهید زین‌الدین و نوشتن از چنین شخصیتی کار ساده‌ای به‌نظر نمی‌رسد، چطور شد تصمیم گرفتید درمورد ایشان بنویسید؟
نوشتن کتاب بر اساس پیشنهادی از سوی مؤسسه فرهنگی حماسه 17 صورت پذیرفت. در ابتدا برای انجام مصاحبه‌ها وارد این کار شدم و سه سال کار مصاحبه‌ها به طول انجامید و در سال 1396 پیشنهاد دادند که خودم نویسنده باشد تا از اطلاعات جمع‌آوری شده اثری مکتوب تولید شود.
کتاب «تنها زیر باران» روایت نو و متفاوت از مهدی زین‌الدین است. وقتی زین‌الدین را معرفی می‌کنیم، چیزی که غالب رسانه‌ها و مصاحبه‌ها تعریف می‌کنند فرماندهی لشکر 17 علی‌بن ابیطالب است و شخصیت ایشان با این عنوان شناخته می‌شود، در صورتی که این، همه شخصیت وی نیست. کتاب‌هایی هم که تا کنون درباره شهید چاپ شده‌اند یک چنین شخصیتی را نشان می‌دهند و بیشتر به نوعی همه نگاه‌ها را به سمت فرماندهی لشگر می‌برند و شاید بتوان گفت تلاش درخوری برای اینکه برهه‌های دیگر زندگی ایشان شفاف و دیده شوند، انجام نشده است.
به عنوان مثال در برهه‌ای از زندگی، شهید زین‌الدین در واحد اطلاعات سپاه قم فعالیت می‌کرده‌اند؛ حوالی سال‌های 1358 و 1359. نکته قابل توجه این است که وقتی با دوستان ایشان در این برهه مصاحبه می‌کردم، می‌گفتند سی سال است کسی برای دریافت این خاطرات سراغ ما نیامده است. درواقع در این کتاب سعی کردیم برهه‌‌هایی از زندگی شهید را به تصویر بکشیم و در کنار عرصه فرماندهی ایشان در کتاب بیاوریم که در کتاب‌های دیگر وجود ندارد و همین موضوع یکی از وجوه تمایز کتاب «تنها زیر باران» با کتاب های دیگر است، زیرا ممکن است، این سؤال پیش بیاید که چرا دوباره درباره شهید زین‌الدین کتاب نگاشته شده، اما به این شکل و شیوه که در تنها زیر باران به شهید زین‌الدین پرداخته شده در کتاب‌های پیش از این پرداخته نشده است.
این کتاب روایت‌هایی از زندگی شهید است که با روایت مادر از تولد شهید شروع شده و تا شهادت ایشان پیش می‌رود. سعی شده روایت‌ها در جایگاه خود قرار گیرند تا وقتی خواننده شروع به خواندن کتاب می‌کند با زندگی شهید زین‌الدین در بستر کتاب کاملاً آشنا شود. آنچه در کتاب‌های پیشین مشاهده می‌شود این است که بیشتر به برهه فرماندهی مهدی زین‌الدین پرداخته‌اند تا سایر دوره‌های زندگی او.
اطلاعات بسیاری درباره شهید زین‌الدین در دست داشتم، اما در انتخاب روایت‌ها جدای از اینکه به دنبال این بودم که حلقه‌های زنجیره‌وار زندگی شهید حفظ شود سعی کرده‌ام در هر روایت یک سبک زندگی و یک نکته اخلاقی از شهید ارائه دهم تا مطالب کتاب برای خواننده کشش داشته باشد.
کار نوشتن کتاب «تنها زیر باران» چه مدت طول کشید؟
نگارش این کتاب 18 ماه طول کشید و چهار بار این کار را بازنویسی کردم. کتاب «تنها زیر باران» با قلم ساده‌ای نگاشته شده و تاکنون به چاپ هشتم رسیده است و طی دو سال که از انتشار کتاب می‌گذرد تاکنون 16 هزار نسخه از کتاب در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.
.jpg)
دوری از بزرگ‌نمایی و بزرگ‌گویی درباره شهدای دوران دفاع مقدس همواره یکی از مطالبات جدی رهبر معظم انقلاب اسلامی بوده است، برای مصونیت از این اتفاق چه اقداماتی انجام داده اید؟
آنچه در نگارش کتاب مهم بوده این است که اگر قرار است اطلاعاتی از شهید زین‌الدین به خواننده منتقل شود، این اطلاعات باید قابل استناد باشد. بنابراین همه روایت‌ها دارای راوی هستند. همچنین با توجه به اینکه ارتباط انتشارات حماسه یاران با رزمندگان لشکر 17 حفظ شده و به محتوای کتب تولیدی انتشارات عنایت دارند لذا محتوای کتاب از نظر نظامی نیز تأیید شده. بنابراین اگر ایرادی بوده با راوی برطرف شده است. از سویی آنچه به خانواده شهید مربوط می‌شده نیز به تایید ایشان رسیده است.
به نظر شما ملاک و معیار یک خاطره برتر چه عناصر و چه مؤلفه‌هایی می‌تواند باشد؟
یک خاطره باید کلی‌گویی نداشته باشد. به همین منظور سعی کردم در کاری که ارائه می‌دهم به این مورد توجه کنم و از کلی‌گویی بپرهیزم. در روایت‌های کتاب بیشتر جزئیات را مورد توجه قرار داد‌ه‌ام، چون معتقدم تأثیرگذاری بیشتری پیدا می‌کند.
خاطره خوب علاوه بر اینکه باید سبک خاص خود را داشته باشد، باید قابل استناد باشد و نکته دیگر اینکه باید نکته اخلاقی و تربیتی داشته باشد، زیرا ما با افرادی روبرو هستیم که بالاترین کمال را خداوند به آنها داده که شهادت است و در زندگیشان راه درست را انتخاب کرده‌اند و مهم است که سبک زندگی آنها را بتوانیم منتقل کنیم.
خاطراتی که از دوران دفاع مقدس منتشر شده و آثاری که تحت عنوان فرهنگ جبهه فراهم آمده، چقدر می‌تواند به عنوان مواد خام برای خلق آثار بزرگ و ماندگار مورد استفاده نسل‌های بعد قرار گیرد؟
انقلاب اسلامی ما در بستر همین فرهنگ مقاومت به وجود آمده و باید از این داشته‌ها استفاده کنیم که بتوانیم فرهنگ انقلاب را به نسل‌های بعد منتقل کنیم. اینکه آیا آنچه تاکنون به عنوان فرهنگ جبهه و مقاومت از سوی فعالان فرهنگی و نویسندگان مورد توجه قرار گرفته کافیست؟ باید گفت قطعاً خیر، وقتی رهبر معظم انقلاب اسلامی می‌فرمایند: «باید آثار دفاع مقدس صدبرابر شوند» نشان می‌دهد که هنوز خیلی کار بر روی زمین مانده و باید شبانه‌روزی تلاش کرد تا این فرهنگ باقی بماند و به نسل‌های بعد منتقل شود.
این روزها مشغول نوشتن کتاب جدیدی هستید؟
کتابی که بعد از «کتاب تنها زیر باران» موفق به تألیف آن شدم، کتاب «سلیمانی عزیز» بود که بعد از شهادت حاج قاسم سلیمانی در انتشارات حماسه یاران با دوستداران ایشان هم قسم شدیم که اقدامی را انجام دهیم و از همان روزهای اول کار را آغاز کردیم و با حضور 20 نفر شروع به جمع‌آوری اطلاعات کردیم از مصاحبه با همرزمان ایشان گرفته تا رصد برنامه‌های رادیو تلویزیونی، خبرگزاری‌ها، کتاب‌‍‌ها و اقدامات دیگر. نهایتاً بعد از مراسم چهلم سردار شهید قاسم سلیمانی، کتابی با عنوان «سلیمانی عزیز» همراه با 240 خاطره منتشر شد. این کتاب در 256 صفحه نگاشته شده تاکنون به چاپ بیست و هشتم رسیده است. همچنین در رابطه با این کتاب پویش کتابخوانی در حال برگزاری است که از اول محرم شروع شده و تا شهادت سردار ادامه دارد.
نظر شما