به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خراسان رضوی، احمد عسگری با بیان اینکه مسجد کرامت یک روایت ساده در مورد جریان سیاسی در مشهد است، اظهار کرد: شروع جرقه‌های این اتفاق به انجمن قرآن مشهد و زمانی بازمی‌گردد که گروه‌های مختلف روحانیون، بازاری‌ها و ... بودند و با همکاری و تفکری که بین این افراد وجود داشت توانستند رضاشاه را بیرون کنند.

این محقق کتاب ادامه داد: جلسات و دوره‌های قرآنی که در زمان پهلوی برگزار می‌شد، در حقیقت جلسات مذهبی با پوششی برای فعالیت‌های سیاسی بود. به‌عنوان مثال یکی از این انجمن‌ها پیروان قرآن بود که مرحوم عابدزاده آن را شکل داد و این انجمن فعالیت‌های انقلابی بسیاری انجام می‌داد.

وی در ارتباط با مرحوم عابدزاده نیز عنوان کرد: به نظر من حاجی عابدزاده مرد بزرگی بود که با وجود توان مالی معمولی که داشت توانست مردم را پای کار بیاورد و 14 تا مدرسه و یک مهدیه و 80 جلسه قرآن را شکل دهد آن هم در زمانه‌ای که امکانات زیاد نبود، از مرحوم عابدزاده می‌توان به عنوان یک الگو نام ببرد.

 

عسگری، مسجد کرامت را یک الگوی کوچک از مرحوم عابدزاده دانست و گفت: حاجی عابدزاده بعد از تاسیس ساواک از اولین افرادی بود که دستگیر شد یا استاد محمدتقی شریعتی که کانون نشر حقایق رادر مشهد دایر کرد یکی از چهره‌های اصلی سیاسی آن دوران بود.

این محقق کتاب مسجد کرامت تصریح کرد: سخت‌گیری‌های آن زمان باعث شد تا برخی از چهره‌های مذهبی که فعالیت‌های سیاسی نیز انجام می‌دادند مذهب را از سیاست جدا کنند این شرایط برخی از نسل جوان را به سمت مبارزه در گروه‌های مارکسیستی سوق داد.

وی افزود: در همین برهه زمانی جوانانی که حاصل تربیت حاجی عابدزاده بودند همزمان کار مذهبی و معنوی را راه انداختند و فعالیت اجتماعی خود را ادامه دادند و این قصه را از یک مغازه در پایین خیابان تا یک درمانگاه آغاز می‌شود تا به مسجد کرامت می‌رسد و در این داستان این شکل‌گیری و فعالیت‌ها نقل شده است.

عسگری در ارتباط با کار عملیاتی و تحقیقاتی این کتاب اظهار کرد: پروژه مسجد کرامت به خاطر برجستگی‌های آن به دلیل حضور شخصیت‌های سیاسی یکی از حوزه‌های اصلی در تاریخ شفاهی بود در همین راستا ابتدا رصدی از پروژه‌های مسجد محور داشتیم اما چون تاریخ شفاهی در مورد مساجد بسیار کم بود و تا قبل از سال 96 عملا کار زیادی در این حوزه انجام نشده بود نتوانستیم استفاده چندانی از آنها کنیم.

 

وی ادامه داد: تصمیم گرفتیم با استفاده از دانسته‌های مردمی و خاطراتی که به یاد دارند و همچنین استفاده از مراکز اسناد آستان قدس رضوی و مرکز اسناد اسلامی افرادی که در مسجد کرامت فعالیت می‌کردند را پیدا کنیم و در نهایت به 5 نفر رسیدیم.

محقق کتاب مسجد کرامت با اشاره به این که یکی از این افراد مرحون غنیان بود، گفت: اصلی‌ترین شخص مرحوم غنیان بود که سال‌ها پیش به رحمت خدا رفته بود اما فرزندان وی نقل قول‌های پدر را به یاد داشتند و کمک زیادی به ما کردند.

عسگری یادآور شد: با بیش از 100 نفر گفت‌وگو کردیم و شاید اگر ادامه می‌دادیم افراد بسیار دیگری می‌توانستند به ما کمک کنند اما تصمیم گرفتیم با ایجاد وقفه کتاب را به چاپ برسانیم و بعدها اگر مطلب جدیدی اضافه شد جلد دوم را نگارش کنیم.

وی در ارتباط با کار تحقیقاتی این کتاب نیز عنوان کرد:‌ از سال 85 کار تحقیقاتی کتاب مسجد کرامت آغاز شد اما تا سال 92 کار دقیقی انجام نشده بود تا این که من و سید امیر طباطبایی تحقیقات این پروژه را به دست گرفتیم و حدود دو سال دنبال سوژه‌ها می‌گشتیم.

این پژوهشگر تاریخ شفاهی در ارتباط با تفاوت کتاب‌های تاریخ شفاهی با سایر کتاب‌ها گفت: در تاریخ شفاهی از زبان توده مردم تاریخ روایت می‌شود اما خاطره نگاری تنها به خاطرات یک فرد از زبان او بازمی‌گردد، همچنین در تاریخ شفاهی روایت‌های مختلف از یک واقعه را از زبان چند نفر شاهد هستیم و با استناد به یک حرف موضوع نقل قول نمی‌شود.

عسگری با اشاره به خاطره‌ای در زمان نگارش این کتاب اظهار کرد: فراخوانی با یک پیامک ارسال شد که هرکس خاطره‌ای از مسجد کرامت دارد با ما ارتباط برقرار کند، پیامک‌های زیادی به دست ما رسید اما در یکی از آنها فردی گفته بود نوارهایی از صدای رهبر دارد که سخنرانی در مسجد داشته‌اند، ابتدا تصور کردیم نوارها مربوط به استاد کافی است اما بعد از حضور در محل متوجه شدیم صدای مقام معظم رهبری است و به دست آوردن این نوارها برای ما نقطه عطف بسیار خوبی بود.  

اضافه می‌شود، کتاب «مسجد رهبر»، گزارشی است از شکل‌گیری و فعالیت‌های «مسجد کرامت» مشهد، در نزدیکی حرم مطهر امام رضا (ع) است. این مسجد را که بعدها امام جماعتش، رهبر انقلاب اسلامی شد، می‌توان از جهات گوناگون نمونه‌ای ممتاز از الگوی فعالیت مسجدی در منظومه معرفتی آرمانی اسلام ناب معرفی کرد. کتاب «مسجد رهبر» که، در 544 صفحه، تیراژ 1500 نسخه و قیمت 50 هزار تومان توسط انتشارات «راه یار» منتشر شده است.