به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست «هم‌افزایی بخش دولتی و خصوصی در صنعت نشر: فرصت ها و تهدیدها – طرح های فصلی و استانی» از سلسله نشست‌های تخصصی نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، با حضور علیرضا اسماعیلی (مشاور اجرایی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) و محمدعلی جعفریه (مدیر نشر ثالث) برگزار شد.
 
 در ابتدای این نشست، علیرضا اسماعیلی با بیان این‌که نمایشگاه کتاب استانی قدمتی طولانی داشته و بیش از دو دهه سابقه دارد، اظهار کرد: در طول برگزاری این رویداد شاهد پیشرفت‌های خوبی بودیم. نمایشگاه کتاب استانی فرصت‌هایی را برای دسترسی همه ایرانیان به کتاب در شهرهای دور و نزدیک که امکان بهره‌مندی از نمایشگاه کتاب را ندارند، فراهم می‌کند. نکته دیگر اینکه، این نمایشگاه‌ها تماس ناشران و نویسندگان با مخاطبان و بازدیدکنندگان را امکان‌پذیر کرده و شناخت بیشتری از نیاز مخاطبان را برای آنها ایجاد می‌کند.
 
وی ضمن بیان این‌که نمایشگاه کتاب استانی یک فروشگاه صرف نیست، ادامه داد: در کنار این هدف، برنامه‌های مختلف فرهنگی هم در این نمایشگاه‌ها برگزار می‌شود. این فضا روبه‌رو شدن با خرده فرهنگ‌ها که امکان مواجهه با آن برای ناشران و مولفان در نمایشگاه کتاب تهران وجود ندارد را فراهم کرده و موجب می‌شود بتوانیم از سایر ظرفیت‌های کشور در این حوزه بهره‌برداری کنیم. در کنار همه این مزیت‌ها، موج‌آفرینی و ایجاد فضایی با نشاط در حین برگزاری نمایشگاه در حوزه فرهنگ و کتاب در استان‌ها از دیگر دستاوردهای این رویداد است؛ ضمن اینکه مجموعه کتابخانه‌ها هم از این طرح منتفع شده و گردش مالی مناسبی هم در اقتصاد این حوزه ایجاد می‌شود.
 
اسماعیلی در رابطه با طرح‌های فصلی فروش کتاب نیز گفت: این طرح از آبان 94 آغاز شد که هدف انتفاع کتاب‌فروشی‌ها از آن بود. به این معنا که پیش از این یارانه‌ها به ناشران اختصاص می‌یافت، اما واقعیت این است که اگر این فضا برای فروشندگان کتاب ایجاد نشود، مشکلات زیادی برای آنها رقم می‌خورد. بنابراین، در این طرح خرید مستقیم از کتابفروشی‌ها مد نظر قرار گرفت و هدف این بود که خرید کتاب از کتابفروشی‌ها انجام گیرد. از این‌رو که به تامین نقدینگی این بخش کمک کنیم چنین طرحی را تدوین کردیم که با جدیت پیگیری شده و ادامه دارد.
 
مهمترین وظیفه وزارت ارشاد رساندن کتاب سالم به دست مخاطب است
 
در ادامه، محمدعلی جعفریه با اشاره به این‌که ساکنان استان‌ها و شهرستان‌ها برای شرکت در نمایشگاه‌های کتاب استانی لحظه‌شماری می‌کنند، عنوان کرد: البته پیرامون فواید شرکت در نمایشگاه کتاب استانی برای ناشر نوعی دوگانگی وجود دارد. مهمترین مساله‌ای که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید مد نظر قرار دهد رساندن کتاب سالم به دست مخاطب است.
 
وی تصریح کرد: کمیته صیانت و جلوگیری از تکثیر و فروش کتاب‌های قاچاق و ناسالم در جامعه 800 هزار جلد کتاب در این حوزه را توقیف کرده است. می‌توان گفت رابطه تنگاتنگی بین ناشران کتاب‌ساز و قاچاقچیان کتاب وجود دارد و این موضوع کاملا مشهود است.
 
جعفریه در رابطه با طرح‌های فصلی فروش کتاب افزود: به عقیده من نمی‌توان گفت این طرح در راستای حمایت از کتابفروشی‌هاست، چراکه، در واقع از خریدار کتاب حمایت می‌شود. اما در هرحال طرح خوبی است و سالم ترین نوع یارانه است که بدون رانت و به‌صورت مستقیم به خریدار کتاب می‌رسد و در این شرایط بد اقتصادی باعث رونق بازار کتاب می‌شود. این طرح به‌نوعی از همه فعالان زنجیره صنعت نشر حمایت می‌کند.
 
او تاکید کرد: تمام آماری که از حوزه کتابخوانی در کشور منتشر می‌شود لزوما آمار صحیحی نیست. مردم ما کتابخوان هستند، باید این قشر را هدایت کنیم و کتاب‌های سالم به دست آنها برسانیم. ازاین رو، طرح‌های حمایتی مانند یارانه کاغذ و... باید به شکل صحیحی اجرا شده و به نقطه مطلوب برسند.
 
طرح‌های فصلی فروش کتاب بهترین نوع یارانه است
 
مشاور اجرایی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در ادامه با اشاره به طرح‌های فصلی فروش کتاب گفت: پیش از این، بن‌های کتاب در کشور توزیع می‌شد که گاهی سواستفاده‌هایی پیرامون آن صورت می‌گرفت. از این‌رو معتقدم بهترین نوع و بدون مساله‌ترین یارانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همین طرح فصلی است که سازوکار مشخصی برای آن وجود دارد و به دست اهلش می‌رسد. با توجه به اینکه میزان اعتبارات محدود است اما در شرایط شیوع کرونا حدود 50 تا 60 درصد این اعتبارات را افزایش داده‌ایم؛ به‌گونه‌ای که اعتبار طرح‌های تابستانه و پاییزه کتاب سه میلیارد و 600 میلیون تومان بود.
 
وی ادامه داد: علاوه بر این، در نظر داریم از اعتبارات فعالیت‌های فیزیکی که سابق بر این صورت می‌گرفت و در اختیار معاونت ما بود را به این حوزه اضافه کنیم. همچنین، معتقدم قطعا منفعت این طرح به فروشنده می‌رسد و اینکه خریدار قدم به کتاب فروشی بگذارد به معنای واقعی کلمه باعث ایجاد رونق در بازار کتاب خواهد شد که در نهایت کتابفروش از آن منتفع می‌شود.
 
اسماعیلی با بیان این‌که 850 کتابفروش در طرح پاییزه فروش کتاب شرکت کردند، عنوان کرد: این فضا در شهرستان‌ها هم باز است، تنها لازم است تبلیغات و فرهنگ‌سازی از سوی رسانه‌های رسمی و ملی و فضای مجازی پیرامون آن صورت گیرد. در واقع همه دستگاه‌ها و ارگان‌ها باید در این طرح دخیل باشند. در همین دوران کرونا هم علی‌رغم وجود مشکلات معیشتی، خرید کتاب قابل قبول بوده است. بنابراین، معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید تلاش کند تا بودجه مربوط به طرح‌های فصلی در همان محل خودش هزینه شود و این طرح گسترش پیدا کند.
 
وی بیان کرد: استان‌ها هم باید توجه داشته باشند که نمایشگاه مجازی ویژگی مثبتی است که قطعا مخاطب بعد از ریشه‌کن شدن ویروس کرونا به همین روال عادت می کند و پس از آن می‌توان فضا را به سمت نمایشگاه مجازی سوق داد تا مشکلاتی از قبیل محدودیت فضا، دسترسی و... مرتفع شود. ما هم به سهم خودمان وظیفه داریم آموزش‌های مربوط به این حوزه را پیاده‌سازی کنیم. در این میان نقش اتحادیه‌ها و صنوف بسیار با اهمیت است. علاوه بر این، اقداماتی را برای مقابله با معضل کتاب‌سازی آغاز کردیم. اما برخورد با این مقوله نیازمند همکاری همه‌جانبه نهادها و ارگان‌های دخیل در این ماجراست تا بتوانیم جلوی فعالیت متخلفان را بگیریم.
 
مسئولان حوزه فرهنگ باید برای کسب موفقیت اعتمادسازی کنند
 
جعفریه در ادامه با اشاره به طرح‌های فصلی فروش کتاب گفت: یکی از مشکلات موجود در این زمینه این است که بودجه‌ای که به کتابفروشی‌ها اختصاص داده می‌شود، محدود است. ممکن است اواسط طرح اعتبار یک کتابفروشی به پایان برسد؛ هنگامی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تاریخی را برای این طرح‌ها تعیین کرده و به خریداران و مخاطبان اعلام می کند، ممکن است مشکلاتی بین خریدار و فروشنده ایجاد شود. در هرحال خریدار این حق را دارد که در ساعات پایانی طرح از آن استفاده کند. بنابراین، مسائل مربوط به بودجه و مشکلات پیرامون آن به مردم ربطی ندارد. لازم است طرح‌های فصلی نهادینه شده و برای مردم روشنگری شود.
 
وی تاکید کرد: مساله دیگر، بحث اطمینان خواننده به اثر است. به این معنا که وقتی برند یک انتشارات روی کتابی وجود دارد مخاطب آن را با اطمینان خاطر خریداری می‌کند. معیار یک ناشر باید مخاطب باشد چراکه، مخاطب است که به برند او اعتماد کرده است. در بدنه دولت هم وضعیت به‌همین منوال است. یعنی همه مسئولان و دست‌اندرکاران این حوزه برای کسب موفقیت باید اعتمادسازی کنند. مخاطبی که به نام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعتماد کرده و وارد یک نمایشگاه می‌شود به‌هیچ عنوان نباید پشیمان شود.
 
علیرضا اسماعیلی در پایان این نشست بیان کرد: معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همه تلاشش را می‌کند تا مشکلات بخش نمایشگاه کتاب استانی برطرف شده و معضلات موجود را با همکاری تشکل‌های مربوطه و بخش خصوصی کاهش دهیم. یکی از اهدافی که در طرح‌های فصلی فروش کتاب هم دنبال می‌کنیم نهادینه کردن این طرح است. همچنین در تلاشیم زمان ثابتی برای آن در نظر بگیریم و به برنامه ثابت سالانه تبدیل شود.
 
نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران از اول بهمن آغاز و تا ششم بهمن‌ماه ادامه خواهد داشت.