علم و دانش می‌تواند هدایت‌گر باشد
اشرف بروجردی در ابتدای این آئین، بیان کرد: ایرانی‌ها و به‌ویژه آن‌هایی که دغدغه ایران، دغدغه فرهنگ، دغدغه علم و دانش و دغدغه اندیشه و تفکر دارند، می‌خواهند با کمک مردم برای آینده این سرزمین و فرهنگ جامعه اثرگذار و اثربخش باشند. آنچه نیاز است به آن توجه کنیم و بتوانیم اندیشه ایرانی را بدین وسیله بارور کنیم، ثبت لحظاتی است که با آن روبه‌رو بوده‌ایم. امروز نوشتن و تنظیم تاریخ شفاهی، هم در حوزه ماجراها و اتفاقاتی که در جامعه رخ می‌دهد و هم در ارتباط با چهره‌هایی است که می‌توانند اثرگذار باشند.
وی ادامه داد: کتابخانه ملی به‌عنوان پایگاهی برای اصحاب اندیشه و فرهنگ است که می‌توانند آثارشان را عرضه کنند تا بررسی و نقد شود و با بهره‌گیری از نقدها برای آینده بشریت از این آثار بهره‌برداری کنند. علم و دانش می‌تواند هدایت‌گر باشد. ارائه قدرت در کنف علم است که می‌تواند تأثیرگذار باشد. کسی که عالم است قدرت دارد، قدرت استنتاج، تفکر و محاجه.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، تأکید کرد: این کتاب مجموعه تجربیاتی است که از بودن در کنار افراد ماندگار جامعه بشریت و نقل خاطرات مرتبط با آنها، حاصل شده است. ثبت خاطرات مرتبط با وقایع و افراد تأثیرگذار به این دلیل صورت می‌گیرد که اگر مفید باشند آنها را تکرار کنیم و اگر مضر و نادرست است از تکرار آنها بپرهیزیم.
بروجردی با اشاره به اینکه، کتابخانه ملی خانه همه اصحاب فکر و اندیشه است، افزود: کتابخانه ملی وظیفه خدمت‌رسانی و زمینه‌سازی برای طرح اندیشه‌های نوین و تکریم صاحبان اندیشه را برعهده دارد، چراکه ما علم را برای نجات بشریت می‌خواهیم. هدف ما از زمینه‌سازی برای دیده و شنیده شدن اندیشه‌ها، تضارب این اندیشه‌هاست، چراکه از تضارب اندیشه‌ها بهترین‌ها سرچشمه می‌گیرد و راه برای رسیدن به کمال هموار می‌شود.
وی گفت: میلیون‌ها برگ سند و هزاران کتاب خطی در کتابخانه ملی در اختیار اصحاب علم و اندیشه که اکنون حجم بسیار زیادی از آنها بهصورت الکترونیک در دسترس هستند. شعار ما، حافظه ملی در هر خانه ایرانی است.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در پایان اظهار کرد: اندیشه و علم باید خط اول حرکت ما و گام نخستی باشد که ما بتوانیم تکمیل‌کننده آرمان‌ها و اهداف این انقلاب بزرگ باشیم.
«زخم و زیتون» تجربه زیسته عباس خامهیار است
رضا حاجی‌آبادی؛ مدیر انتشارات هزاره ققنوس به‌عنوان ناشر این اثر، با بیان اینکه نوشتن خاطرات بهترین روش برای ماندگاری خاطرات است، ادامه داد: فکر می‌کنم که نوشتن خاطرات هم به آرامش انسان کمک می‌کند، هم اینکه از فراموشی برخی خاطرات جلوگیری خواهد کرد.
وی افزود: این کتاب، تجربه زیسته دکتر خامهیار است. اگر دیگر مدیران هم تجارب مدیریتی خود را در بزنگاه‌های تاریخی بنویسند، مدیران بعدی می‌توانند بهتر از بزنگاه‌ها عبور و موانع را پشت‌سر بگذارند. امیدوارم همه به نهضت نوشتن خاطرات روی بیاورند. ما این آمادگی را داریم که در انتشار این خاطرات همکاری کنیم.
حاجی‌آبادی با اشاره به بیش از 10 سال سابقه آشنایی با نویسنده کتاب «زخم و زیتون»، گفت: عباس خامهیار در کار نوشتن کتاب، دقت و وسواس زیادی دارد. تاکنون حدود 800 عنوان کتاب در انتشارات هزاره ققنوس به چاپ رسیده که کتاب «زخم و زیتون» یکی از کتاب‌هایی است که به آن افتخار می‌کنیم.
شخصیتی میدانی و عمل‌گرا
حجت‌الاسلام والمسلمین میثم امرودی؛ رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران نیز در بخش دیگری از این برنامه، بیان کرد: عباس خامهیار را شخصیتی فاضل یافتم که قلمی شیوا دارد. وی شخصیتی آگاه و مسلط به‌ویژه در مسائل خاورمیانه و مقاومت و همچنین مدیری باجرأت است.
وی ادامه داد: عباس خامهیار در تمام پست‌های مسئولیتی، اثرگذار و منشأ کارهای بزرگی بوده است. او شخصیتی میدانی و اهل اجرا و عمل‌گراست.
حجت‌الاسلام امرودی گفت: تمامی خاطرات از افراد و بزرگانی همچون امام خمینی (ره)، فتحی شقاقی، سید حسن نصرالله، امام موسی صدر و ... در این کتاب بهصورت ذوقی ارائه شده است. اتفاقاتی که در این 50 سال از قرن چهاردهم رخ داده را در هیج‌جای تاریخ ندیده‌ایم. شخصیت‌های بزرگی در این 50 سال رویش کردند و شخصیت‌های منفوری نیز اتفاقات و برگ‌های ننگینی از تاریخ را رقم زدند. خامهیار بخشی از تفکرات و اتفاقات این 50 سال را روایت کرده است.
رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران، افزود: قرن 14 که 50 سال از آن گذشته، قرن ظهور و تحقق عدالت، قرن محو استبداد و استکبار و قرن شکسته شدن بال‌های آمریکاست و ان‌شاءالله محو اسرائیل را هم شاهد خواهیم بود.
وی در پایان تصریح کرد: عباس خامهیار در «زخم و زیتون»، 50 سال خاطره را برای نسلی که امام، دفاع مقدس، لحظات زیبای عروج شهدا، بسیاری از صاحبان اندیشه‌های ناب و مسئولان بااخلاص را ندیدند، رقم زده است.
حضور موثر خامهیار در زمان و زمانه خود
حسام‌الدین آشنا؛ مشاور رئیس‌جمهور، یکی دیگر از سخنرانان آئین رونمایی از کتاب «زخم و زیتون» بود که این اثر را مجموعه‌ای از تجربیات و خاطرات زیسته یکی از اندیشمندان و مدیران شایسته کشور برشمرد.
وی در ادامه گفت: در این کتاب، دو حوزه بحث را می‌بنیم؛ مجموعه‌ای از ذکر خیر بزرگان فرهنگی جهان عرب و ایران و خاطراتی از وقایع و حوادث نیم قرن اخیر که با قلمی همدلانه به نگارش درآمده است.
آشنا ادامه داد: اگر از خودمان سوال کنیم که امروز در کشور مدیر فرهنگیِ لایق و شایسته داریم یا نه، به سبک دکتر شریعتی در «قصه حسن و محبوبه» می‌توانیم بگوییم داریم، عباس خامهیار. او در بنیاد شهید، فهم جدیدی از جایگاه و وظایف معاونت پژوهشی ارائه داد. فیلم روز سوم، سریال شوق پرواز و سمفونی ایثار، تنها بخشی از دستاوردهای ملی و فرهنگی وی هستند. خدمات اثرگذار، مدیریت مسئولانه و پویا نشان می‌دهد که عباس خامهیار در زمان و زمانه خود حضور موثر داشته است.
مشاور رئیس‌جمهور، تصریح کرد: این مدیر فرهنگی، در روابط فرهنگی و غیرفرهنگی ایران با کشورهایی همچون کویت، قطر و لبنان، یک انقلاب ایجاد کرد. به نظر من، یکی از مهمترین مسئولیت‌های فرهنگی خامهیار، مسئولیت در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بوده که در آن با فضایی نو آشنا شد و به کشف فرهنگ‌ها پرداخت. او به خوبی با فرهنگ ایرانی و اسلامی آشناست و سفر به دیگر کشورها و آشنایی با فرهنگ‌های دیگر، پختگی فراتری برای وی به همراه داشت.
یک آدم فرهنگی و یک مدیر فرهنگی
مسعود ده‌نمکی؛ فیلسماز نیز در بخش دیگری از این برنامه در سخنانی کوتاه، گفت: شجاعت در مدیریت فرهنگی ازجمله ویژگی‌های عباس خامهیار است. استفاده به‌جا از انسان‌های با تجربه در حوزه مدیریت فرهنگی بسیار اهمیت دارد. نویسنده این کتاب، هم آدم فرهنگی و هم یک مدیر فرهنگی به معنای واقعی آن است.
وی با تأکید بر الزام مدیران فرهنگی به نوشتن خاطرات، ادامه داد: من اگر جای مسئولان نظام بودم، مدیران را به ثبت روزنوشت الزام می‌کردم، چراکه از این طریق زوایای پنهانی از روایت‌های تاریخی برای آیندگان به‌‌جای خواهد ماند. این الزام به نوشتن، بسیار کارکرد خواهد داشت.
تجربه زیسته خامهیار در ارتباط با شخصیت‌های تأثیرگذار
صادق‌حسین جابری انصاری؛ معاون امور مجلس و ایرانیانِ وزارت امور خارجه، سخنران بعدی در آئین رونمایی از کتاب «زخم و زیتون» بود. وی بیان کرد: عنوان کتاب بسیار بامسما و بامعناست و در واقع چکیده سیر آفاق و انفسی عباس خامهیار است. او تمام زندگی فکری، سیاسی و فرهنگی خود را بر جهان اسلام و به‌طور خاص بر جهان عرب و به‌طور ویژه بر فلسطین به‌عنوان قلب تپنده جهان عرب در چند دهه اخیر متمرکز کرد.
وی در تحلیل عنوان کتاب «زخم و زیتون؛ یادگاران و روزگاران»، گفت: زیتون نماد آن منطقه و جغرافیا و تاریخ و زیست انسانی آن است. زیتون دهه‌هاست که در پی تحولاتی که از زمان اشغال فلسطین رخ داده، با زخم و خون همراه بوده است. این عنوان دو بخشی هم بسیار زیباست و هم نام بامسمایی بر مجموعه مطالب کتاب است. «زخم و زیتون»، لب لباب و چکیدهِ چکیده سیر آفاق و انفسی عباس خامهیار است.
معاون پیشین عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه، درباره محتوای کتاب نیز افزود: یادگاران و روزگاران هم عنوان اول را تکمیل می‌کند. یک بخش کتاب یادگارها و خاطرات از کسانی است که خامهیار با بسیاری از آنها دیدار و از نزدیک ارتباط داشته است. این بخش در واقع چکیده نگاه و تجربه زیسته او در ارتباط با شخصیت‌های تأثیرگذار است. بخش دوم «روزگاران» هم دربرگیرنده مناسبت‌ها و موضوعات فرهنگی، فکری و سیاسی است.
جابری انصاری، تصریح کرد: اوصاف و توضیحاتی که خامهیار درباره این شخصیت‌های تأثیرگذار به‌کار می‌برد، در واقع وصف حال خودش هم هست. این کتاب دارای محتوای غنی است که ارزش خواندن دارد و ماندگار هم خواهد بود.
قلم خامهیار از دل برخواسته و بر دل می‌نشیند
حسن بهشتی‌پور؛ نویسنده، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین‌الملل نیز در سخنانی گفت: از سال 1360 با نوشته‌های عباس خامهیار آشنا هستم و از سال 1380 به بعد بهصورت متمرکز با وی کار کرده‌ام. باعث افتخار ایت که چنین مدیرانی در تراز جمهوری اسلامی وجود دارند . او نشان داده که می‌توان در این دوره وانفسا، پاک بود و خدمتگزار. عباس خامهیار را در همه ابعاد، انسانی پاک و دلسوز برای کشور و انقلاب دیدم.
وی درباره محتوای کتاب «زخم و زیتون»، افزود: یک بحث در زمینه خاطره‌نویسی این است که چگونه باید خاطرات را نوشت و چگونه ارائه کرد، به‌ویژه خاطراتی که قبلا گفته و منتشر شده‌اند. قلم خامهیار از دل برخواسته و بر دل می‌نشیند. این هنر است که نویسنده طوری بنویسد که هم یادداشت‌هایش ارزشمند و خواندنی است و هم مجموعه نوشته‌هایش در قالب کتاب. تسلط در موضوعات، تجربه عینی و خلوص وی در این کتاب عیان است. مطالعه این کتاب را به همه مدیران فرهنگی کشور توصیه می‌کنم.
خاطره‌نویسی در کنار مسأله‌نگاری اجتماعی
در ادامه این آئین، آیت‌الله احمد مبلغی؛ استاد حوزه و دانشگاه، که بهصورت وبیناری در این برنامه حاضر بود، «زخم و زیتون» را کتابی درخور اهمیت و توجه و بهره‌برداری چندلایه دانست و بیان کرد: در بیشتر موارد، احساسی‌نویسی و اندیشه‌نویسی بهصورت جدا صورت می‌گیرد، ولی در این کتاب، هم احساس موج می‌زند و در لابه‌لای آن اندیشه خودنمایی می‌کند. به‌نوعی ادبیات خاطره‌نویسی بر این کتاب حاکم است، درعین‌حال مسأله‌نگاری اجتماعی را هم منعکس می‌کند.
وی ادامه داد: این کتاب همزمان بر دو محور موضوع‌نگاری و شخصیت‌نگاری استوار است. خامهیار این تنوع را بهصورت هم‌افزا ارائه کرده است. هم از یادگاران سخن می‌گوید و هم از روزگاران. این کتاب، متضمن بیان محتواها، دیدگاه‌ها و اندیشه‌های داخلی و بین‌المللی است. خامهیار در هر دو ساحت داخلی و خارجی حضور داشته و واجد یک تجربه و اندیشه دوگانه است.
این استاد حوزه و دانشگاه، افزود: نویسنده توانسته بین تحلیل و گزارش همزمان ارتباط برقرار کند. کتاب هم مشکل را در زمینه‌های مختلف بیان می‌کند و هم راه‌حل مشکل را در اختیار خواننده قرار می‌دهد. هم در آن اخلاق به‌چشم می‌خورد و هم آداب اجتماعی. هم فرهنگ را مطرح می‌کند و هم هنجارهای اجتماعی و هم هنجارهای انقلابی.
یک مدیر فرهنگی با شخصیتی جامع‌الاطراف
بتول مشکین‌فام؛ رئیس پژوهشکده زنان و استاد دانشگاه الزهراء (س) نیز به‌عنوان سخنران در این برنامه، گفت: از لابه‌لای صفحات کتاب می‌توانیم شخصیت دکتر خامهیار را کشف کنیم، شخصیتی فراملی و فراجنسیتی. از ادبا، دانشگاهیان، اهالی فکر اندیشه و اهالی تاریخ و سیاست را در این کتاب می‌توانیم ببینیم. این نشان می‌دهد که عباس خامهیار شخصیتی جامع‌الاطراف دارد که برای یک مدیر بسیار مهم است.
وی ادامه داد: تسلط به زبان‌‌های دیگر و آشنایی با آداب و رسوم و فرهنگ ملت‌های منطقه برای یک رایزن فرهنگی بسیار مهم است که عباس خامهیار این ویژگی‌ها را داراست. خلاقیت‌ها و عمل‌گرا بودن این فعال فرهنگی را در موقعیت‌های مختلف دیده‌ایم. مردمی بودن و محبوبیت و ایجاد تعامل سازنده و موثر با ادیان مختلف، از دیگر شاخصه‌های عباس خامهیار است.
دنبال فرصتی بودم که دردهای نهفته را بازگو کنم
عباس خامهیار؛ نویسنده کتاب «زخم و زیتون؛ یادگاران و روزگاران» در بخش پایانی این آئین دقایقی بهصورت وبیناری سخنرانی کرد. وی گفت: نقطه ضعف خود را در این می‌دانم که به‌خاطر عمل‌گرایی، فرصتی پیدا نکردم تا خاطراتم را از همان ابتدا بنویسم. همیشه به دوستان و مدیران سفارش می‌کنم که اشتباه تاریخی من را تکرار نکنند و بهصورت روزنوشت خاطرات خود را ثبت کنند.
این مدیر فرهنگی افزود: آنچه در این مجموعه نوشته شده، جبر حادثه و جبر یادگاران و جبر روزگاران بود. درد زخم‌ها بود که مرا واداشت تا بنویسم و احساسم را نسبت به آن شخصیت‌ها و رویدادها به نگارش درآورم. صادقانه‌ترین احساسم را نسبت به اتفاقات و شخصیت‌های عزیزی که در این کتاب نام برده شدند و در این قاب قرار گرفتند، بیان کردم.
خامهیار تأکید کرد: واقعا دنبال خاطره‌نویسی نبودم، بلکه دنبال فرصتی بودم که دردهای نهفته و ناگفته‌ام را بازگو کنم. در بازه زمانی این کتاب، حوادث مختلفی رخ داده است. همواره سوالاتی در ذهنم وجود داشت ازجمله اینکه چپ‌های آمریکایی چگونه دانشگاه‌ها را به صحنه وابستگی تبدیل کرده بودند یا اینکه چگونه چپ‌های داخلی و نیروهای مبارز از افرادی همچون انور خوجه، پیروی می‌کردند؟
وی همچنین گفت: سعی کردم احساسم را نسبت به مبارزان اول انقلاب بیان کنم. سعی کردم پلی بزنم و پدیده‌های تأثیرگذار در جهان عرب را از این طریق معرفی کنم. شخصیت‌های تاریخ‌سازی که باید جوانان و نخبگان و نسل امروز ما با آن نام‌ها آشنا شوند؛ چهره‌هایی پراکنده از نقاط مختلف که نقش‌های بزرگی داشتند. سعی کردم تمام نکات لازم درباره این شخصیت‌ها و وقایع را به مخاطب عرضه کنم.
نویسنده کتاب «زخم و زیتون» در پایان بیان کرد: محتوای این کتاب براساس شنیده‌ها و باواسطه نبوده، بلکه یک روایت‌گری مستقیم از همه حوادث داشتم و کتاب را بهصورت روایت‌گری دست اول و بدون واسطه نوشتم. بسیاری از صاحبان اصلی این روایت‌ها اکنون جان به جان‌آفرین تسلیم کرده‌اند و در بین ما نیستند.
دکتر قیصر المصطفی نیز در بخشی از این برنامه بهصورت وبیناری به سخنرانی پرداخت.
خانم دکتر دلال عباس؛ نویسنده، پژوهشگر، ایران‌شناس و استاد ادبیات تطبیقی و علوم اسلامی و رئیس دپارتمان زبان فارسی دانشگاه لبنان، دکتر طونی الحاج؛ نویسنده، پژوهشگر و استاد زبان فارسی دانشکده ادبیات دانشگاه لبنان، دکتر شیرین عبدالعظیم محمد؛ استاد زبان و ادبیات فارسی و نماینده اسبق دانشکده پژوهش و تحصیلات تکمیلی دانشگاه عین‌الشمس، استاد حسن الصراف؛ پژوهشگر و مترجم زبان فارسی، استاد دانشگاه کوفه، عضو دفتر گفت‌وگوی ادیان و فرهنگ یونسکو در دانشگاه کوفه، دکتر قیصر المصطفی؛ پژوهشگر و استاد ادبیات و مرکز آموزش عالی الجزایر، دکتر منصف الحامدی؛ دکترای فلسفه اسلامی، مترجم زبان فارسی به عربی، مدرس زبان فارسی در دانشگاه‌های الزیتونه، المنار، منوبه و قرطاج، دکتر سید حسن موسوی؛ استاد زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه کویت، خانم امید الکیک همسر مرحوم پروفسور ویکتور الکیک؛ شاعر، پژوهشگر، ایران‌شناس و استاد زبان و ادبیات فارسی از بیروت، سید عبدالله مرتضی؛ فرزند علامه سید جعفر مرتضی از لبنان و دکتر احسان بن صادق؛ رئیس دپارتمان زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سلطان قابوس عمان، مهمانانی بودند که به‌‌ٌ‌صورت وبیناری در این برنامه حضور داشتند.
نظر شما