به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، با همکاری کتابخانه آستان مقدس حضرت معصومه (س) و محفل ادبی پروین اعتصامی نشست تخصصی «تحلیل و بررسی اشعار پروین اعتصامی» در محل مقبره پروین واقع در حرم حضرت معصومه (س) با حضور محمدعلی مجاهدی شاعر پیشکسوت آئینی، محمد قاضی پژوهشگر ادبی و عباس احمدی، شاعر و طنزپرداز استان قم به صورت مجازی برگزار شد.
مجاهدی در ابتدای این نشست گفت: پروین اعتصامی از نوادر دوران معاصر در شعر فارسی است. پروین در عصر خود و همچنین عصر کنونی با غربت روبرو بوده و شعرای کنونی و جوان با وی بیگانه‌اند. وی در زمان خودش نیز غریب بود تا جایی که در انجمن‌های ادبی آن زمان نیز چندان مطرح نبود.
این شاعر پیشکسوت و آئینی استان قم ضمن بیان سرگذشتنامه کلی پروین اعتصامی گفت: پدر پروین فردی ادیب و فرهیخه بود. وی به چندین زبان خارجی تسلط داشت و دارای آثار متعددی به زبان عربی و فارسی و ترجمه‌ای بود. پروین در چنین خاندان و محیطی پرورش یافت و باعث شکوفایی استعدادها و ذوق هنری وی شد. این محتوای دلنشین و رنگین در اشعار پروین نتیجه همین دانش‌ها و محیط پرورشی بود.
مجاهدی در ابتدای این نشست گفت: پروین اعتصامی از نوادر دوران معاصر در شعر فارسی است. پروین در عصر خود و همچنین عصر کنونی با غربت روبرو بوده و شعرای کنونی و جوان با وی بیگانه‌اند. وی در زمان خودش نیز غریب بود تا جایی که در انجمن‌های ادبی آن زمان نیز چندان مطرح نبود.
این شاعر پیشکسوت و آئینی استان قم ضمن بیان سرگذشتنامه کلی پروین اعتصامی گفت: پدر پروین فردی ادیب و فرهیخه بود. وی به چندین زبان خارجی تسلط داشت و دارای آثار متعددی به زبان عربی و فارسی و ترجمه‌ای بود. پروین در چنین خاندان و محیطی پرورش یافت و باعث شکوفایی استعدادها و ذوق هنری وی شد. این محتوای دلنشین و رنگین در اشعار پروین نتیجه همین دانش‌ها و محیط پرورشی بود.
وی در ادامه به بررسی برخی آثار پروین و به ویژه دیوان وی پرداخت و گفت: چند سال پیش دیوان پروین اعتصامی را بر اساس قالب‌های شعری نظیر مثنوی، چکامه، رباعی و غیره تدوین و واژه‌نامه‌ای نیز برای آن تهیه کردم. دیوان پروین برای اولین بار با مقدمه ملک‌الشعرای بهار منتشر شد که بهار در این مقدمه از اشعار پروین با عجاب یاد می‌کند. این دیوان بیش از 5 هزار بیت دارد. شعر پروین آمیخته دو سبک عراقی و خراسانی است زیرا با اسلوب بیانی چکامه و غزل سرایان این دو سبک آشنا بود.
مهمان نشست تخصصی «تحلیل و بررسی اشعار پروین اعتصامی» با خوانش بخشی از اشعار دیوان پروین اعتصامی به ویژه مثنوی «مادر موسی» تصریح کرد: مثنوی «مادر موسی» پروین یک شاهکار است. در این مثنوی رگه‌های بارز عرفانی و توحیدی موج می‌زند. مثنوی‌هایی نظیر لطف حق نیز که درباره نمرود است نیز چنین ویژگی‌هایی را دارد.
در بخش دیگری از این برنامه محمد قاضی، پژوهشگر ادبی به بررسی و کاوش در معنای «ادب» پرداخت و گفت: خود ادب به معنای تهذیب نفس و پاک کردن ناپاکی‌هاست. به همین خاصر شرط اول ادیب بودن، دوری جستن از مظاهر دنیویی است. به منظور تاثیرپذیری و تاثیرگذاری در ادبیات نیازمند تمرین و ممارست با این نگاه خواهیم بود.
قاضی به پدر پروین اشاره کرد و در مقام وی گفت: یوسف اعتصامی یا همان اعتصام الملک به زبان عربی کتابی نوشته است که در محافل ادبی مصر بسیار مورد توجه قرار گرفت و در آنجا تدریس شد. وی همچنین کتاب‌هایی در زمینه حقوق نیز دارد که در تبریز چاپ شده است. پدر بزرگ پروین نیز فردی فرهیخته و ادیب بود.
این پژوهشگر ادبی به خوانش و بررسی اشعار پروین اشاره کرد و افزود: پروین از زبان همه چیز سخن می‌گوید و از آرایه جان‌بخشی به اشیاء بسیار استفاده کرده است. اشعار پروین با اشعار بسیار از بزرگان شعر و ادب فارسی نظیر حافظ، سعدی، باباطاهر و غیره از لحاظ مضمون شباهت‌های بسیاری دارد.
عباس احمدی، شاعر و طنزپرداز استان قم نیز در این نشست به خاستگاه شعر پروین در دوران اختناق پهلوی اول پرداخت و گفت: به طور کلی اعتراض در شعر پروین بسیار مشهود است که با توجه به اختناق شدید چه در عرصه مطبوعات و چه در عرصه شعر و ادبیات، امری طبیعی بود. به طور کلی شعر طنز، زائیده اعتراض است.
این شاعر و طنزپرداز با خوانش برخی از اشعار پروین و تطبیق با جنبه‌های طنزگونه آن افزود: در اشعار پروین شگردهای تمثیل، گسسته‌سرایی، نماد و غیره استفاده کرده است و از گونه‌های خوش طبعی، تنها طنز در شعر پروین دیده می‌شود. نام بردن از اصطلاحاتی نظیر وزیر، ارباب و قاضی به طور غیرمستقیم و استفاده از شخصیت‌های قدیمی به منظور انتقاد و اعتراض به وضعیت موجود از ظرافت‌های شعری پروین است. دلیل عکس و تجاهل العارف در اشعار پروین به ویژه «مست و هوشیار» بسیار عالی است.
احمدی برخی از اشعار پروین را سیاسی تفسیر نمود و گفت: جنبه‌های سیاسی اشعار پروین در قالب تمثیل و مناظره پنهان شده است. برخی از کارهای پروین نزدیک به اشعار رندانه حافظ است و ایهام‌های طنزآمیز نیز در آن دیده می‌شود.
نظر شما