به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، تاریخ پیدایش تمدن‌های نخستین و کهن کرانه خلیج فارس به بیش از 10 هزار سال پیش می‌رسد. خلیج فارس به واسطه جایگاه برتر جغرافیایی خود، چهار راه شرق و غرب و مکان رفت و آمد همه گروها و مردم دنیای کهن بوده است. نخستین نام این آبراهه باستانی در کهن‌ترین سند لوح‌های بابلی و 4 هزار سال پیش از میلاد است. بابلی‌ها بر این باور بودند که پیرامون سرزمین آنها و زمین‌های مرزی آن را «رودخانه تلخ» (خلیج فارس) فراگرفته است و آشوریان این دریا را «نارمرتو» می‌نامیدند. با پدید آمدن دولت هخامنشی به دست کوروش بزرگ به نام دریای پارس نامیده شد. داریوش اول در سنگ‌نبشته‌ای که در آبراهه سوئز پیدا شد و به پانصد سال پیش بازمی‌گردد از دریای پارس نام برده، «دریایی که از پارس می‌آ‌ید.»
پرسیکوس سینوس، نامی است که یونانیان بر روی خلیج فارس گذاشتند یعنی دریای پارس. اینکه چرا این دریا با نام «پارس» پرآوازه شده است، در نوشته‌های جغرافی‌نگاران آمده که در میان سرزمین‌هایی که در کرانه دریای پارس جای دارند، فارس از همه کشورها آبادتر است و پادشاهان آن از دیرباز بر دور و نزدیک و پیرامون این دریا مسلط بودند و در دیگر کشورها، کشتی‌هایی که از دریای فارس گذر می‌کنند و از کشور خود دور می‌شوند و با شکوه و در آسودگی برمی‌گردند همه از آنِ فارس هستند؛ از این رو به این نام پرآوازه شده است. ایرانیان همواره با مهر و دلبستگی ویژه‌ای به خلیج فارس نگریسته‌اند و این دلبستگی پیشینه تاریخی داشته است.
به مناسبت 10 اردیبهشت، چهارصدمین سال آزادی خلیج فارس و بیرون راندن پرتغالی‌ها به کتاب‌هایی پرداخته‌ایم که درباره خلیج فارس نوشته شده است اما تعداد کتاب‌هایی که در بازه یک ساله در این باره منتشر شده بسیار محدود است و باید بیشتر درباره این خلیج کهن پارسیان سخن گفته شود. امیدواریم امسال به مناسبت چهارصدمین سال آزادی خلیج فارس و بیرون راندن پرتغالی‌ها نگاه و شناختی دوباره به خلیج فارس داشته باشیم.
بر اساس داده‌های بانک اطلاعات خانه کتاب و ادبیات ایران، در سال 1399، 44 عنوان کتاب با کلید واژه «خلیج فارس» منتشر شده است که از میان 44 عنوان 35 عنوان چاپ نخست بوده و 9 عنوان بازچاپ شده است.
همچنین آمار کتاب‌های چاپ شده نشان می‌دهد که در حوزه خلیج فارس تالیف از ترجمه پیشی گرفته است. بر این اساس تالیف 41 عنوان و ترجمه 8 عنوان بوده است. همچنین 34 عنوان کتاب در تهران و 10 عنوان نیز در شهرستان به چاپ رسیده است. در زمینه کمک درسی و آموزشی نیز 4 عنوان کتاب منتشر شده است.
در ادامه فهرستی از کتاب‌های چاپ نخست و بازچاپی‌ها ارائه شده است:
از ناگفته‌های کاسپین تا دریای عمان و خلیج‌فارس
نويسنده: رضا خدری - نوروزی - دیویی: 915.5 - 162 صفحه - چاپ 1 سال 1399 - 450000 ریال
استراتژی امنیتی ایالات متحده آمریکا در خلیج فارس
نويسنده: فداحسین مالکی - شرکت چاپ و نشر بازرگانی - 148 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1399 - 260000 ریال
اطلس بی‌مهرگان دریائی جهان، خلیج فارس و دریای مکران (عمان)
نويسنده: بهروز جنت ؛ نويسنده:لیلی خاقانی ؛ نويسنده:ابراهیم رجب‌زاده - سازمان غذا و دارو، مرکز ملی تحقیقات حلال - دیویی: 592 - 184 صفحه - چاپ 1 سال 1399 - 3000000 ریال
اطلس پستانداران دریائی جهان، خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر
نويسنده: بهروز جنت ؛ نويسنده:لیلی خاقانی ؛ نويسنده:ابراهیم رجب‌زاده - سازمان غذا و دارو، مرکز ملی تحقیقات حلال - دیویی: 599.5 - 152 صفحه - چاپ 1 سال 1399 - 2500000 ریال
اطلس ماهیان دریائی جهان، خلیج فارس و دریای مکران (عمان)
نويسنده: بهروز جنت ؛ نويسنده:لیلی خاقانی ؛ نويسنده:ابراهیم رجب‌زاده - سازمان غذا و دارو، مرکز ملی تحقیقات حلال - چاپ 1 سال 1399 - 6500000 ریال
ایران را ببینیم: کرانه‌های خلیج فارس
نويسنده: وحید امانی‌قدیم - آتی نگر صدرا - چاپ 1 سال 1399 - 200000 ریال
ایران، خلیج فارس، آمریکا
نويسنده: حسین محمدی‌نژاد - کهکشان علم - چاپ 1 سال 1399 - 580000 ریال
پژوهش‌های باستان‌شناختی خلیج فارس: بندر باستانی سیراف
نويسنده: محمداسماعیل اسمعیلی‌جلودار - پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری - 322 صفحه - چاپ 2 سال 1399 - 650000 ریال
پژوهشی در آثار باستانی پس‌کرانه شمالی خلیج فارس دشتی
نويسنده: حمید زارعی - گنجینه هنر -چاپ 1 سال 1399 - 300000 ریال
تاریخ خلیج فارس و سرزمین‌های همجوار آن (رشته تاریخ)
نويسنده: محمدباقر وثوقی - دانشگاه پیام نور -چاپ 6 سال 1399 - 330000 ریال
تاریخ صید و تجارت مروارید در خلیج فارس
نويسنده: رابرت کارتر ؛ نويسنده:عابد الرزاق ؛ نويسنده: صالح الشهراری - نسیم بادگیر - چاپ 1 سال 1399 - 300000 ریال
تحول اقتصادی در حوزه خلیج فارس (افشاریه و زندیه)
نويسنده: خدیجه یدالهی – بایا - 208 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 2 سال 1399 - 570000 ریال
جزایر سه‌گانه خلیج فارس: بررسی دلایل حاکمیت از سوی امارات و ایران
نويسنده: اکبر حجازی - اندیشه مولانا - 208 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1399 - 360000 ریال
خلیج فارس صحنه‌ی جنگ‌های بی‌پایان عراق 1369
مترجم: بی‌تا غفاری؛ ويراستار: سایه اقتصادی‌نیا ؛ عكاس:کاوه کاظمی - چاپ و نشر نظر - 128 صفحه - بیاضی (شومیز) - چاپ 1 سال 1399
خلیج فارس هرموز کهنه (میناب) و هرموز جدید
نويسنده: عبدالرسول میرزایی‌گیسکی - امین نگار - 192 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1399 - 400000 ریال
خلیج فارس و نقش آن در منازعات آتی منطقه‌ای
نويسنده: علیرضا الهامی؛ نويسنده: معرفت فرجی؛ نويسنده: مسلم کریمیان‌زاده - دانشگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء (ص) - چاپ 1 سال 1399 - 170000 ریال
خلیج فارس: جغرافیای طبیعی، سیاسی، نظامی
نويسنده: بیژن امیری؛ نويسنده: محمدحسین مستشاری؛ نويسنده: مجتبی سلیمی‌صفت - آوای چلچله- چاپ 1 سال 1399 - 550000 ریال
خلیج‌فارس در دوران باستان: گفتارهایی در تاریخ تجارت، جغرافیای تاریخی و باستان‌شناسی
نويسنده: خسرو کیان‌راد؛ ويراستار: هانیه امیری‌قادری - شرکت چاپ و نشر بازرگانی - 158 صفحه - چاپ 1 سال 1399 - 200000 ریال
خلیج‌فارس و مسائل آن (رشته علوم سیاسی)
نويسنده: حسین خانی؛ نويسنده: حسن احمدی؛ ويراستار: محمد لعل‌علیزاده - دانشگاه پیام نور - 212 صفحه - چاپ 1 سال 1399 - 250000 ریال
دیپلماسی انرژی اتحادیه اروپا در خلیج فارس
نويسنده:محمدصالح محمدی‌تهرانی - نگاه روشن - دیویی: 333.790955 - 152 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1399 - 700000 ریال
رنگواره‌های خلیج فارس
نويسنده: نگار سپهری؛ نويسنده: گلناز کشاورز - متخصصان - 64 صفحه چاپ 1 سال 1399 - 150000 ریال
رویکردهای شورای همکاری خلیج فارس در قبال قدرت منطقه‌ای ایران
نويسنده: علی عبدلی؛ نويسنده: حسین سوری - دیبادخت - 140 صفحه - چاپ 1 سال 1399 - 380000 ریال
زمین‌شناسی بخش شمالی خلیج فارس با نگرشی بر کانی‌شناسی و اجزای رسوبی آن
نويسنده: رضا بهبهانی؛ نويسنده: راضیه لک - جوان امروز - 214 صفحه - چاپ 1 سال 1399 - 450000 ریال
سفرنامه بندر لنگه و سواحل خلیج فارس به قلم مولفی نا‌شناخته حکمران بندر لنگه (1314- 1315 قمری)
سیدمرتضی آل‌داود - مگستان - 142 صفحه
سیاست خارجی چین و آمریکا در روابط با خلیج فارس در قرن 21
گردآورنده: بهزاد خانی‌ورگچ - سارات - 188 صفحه - چاپ 1 سال 1399 - 300000 ریال
طراحی اقامتگاه بوم‌گردی برای سواحل خلیج فارس
نويسنده: ابراهیم اسمعیلی؛ ويراستار: عبدالجلیل مرداسنگی - نسیم بادگیر- 120 صفحه -چاپ 1 سال 1399 - 250000 ریال
قدرت‌های کوچک خلیج فارس: سیاست خارجی و امنیتی کشورهای کوچک خلیج فارس پس از بهار عربی
نويسنده: خالد مزاینی؛ نويسنده: جین‌مارک ریکلی؛ مترجم: حمیدرضا کاظمی - 338 صفحه - چاپ 1 سال 1399 - 250000 ریال
لافت گنجینه پنهان خلیج فارس (تاریخ، فرهنگ و جاذبه‌های گردشگری بندر تاریخی لافت)
نويسنده: احمد سفاری - پیدار - 140 صفحه - چاپ 1 سال 1399 - 510000 ریال
ماکروجلبک‌های خلیج فارس
نويسنده: صدراله حسنی - آرمان دانش - 176 صفحه - چاپ 1 سال 1399 - 250000 ریال
مجموعه الکلمات اللهجه الخلیجیه العربیه و الفارسیه
نويسنده: زینب ادن ؛ ويراستار: هادی شفیعی - مهراندیشان سپهر - 94 صفحه - چاپ 1 سال 1399 - 50000 ریال
مدیریت استراتژیک پیشرفته (پیشرفته): بهبود و بازسازی سازمان‌های فنی و اجتماعی در کشورهای در حال توسعه (به ویژه کشورهای حوزه خلیج فارس)
نويسنده: امید درویشی - علوم و فنون پزشکی اهواز - 680 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 2 سال 1399 - 1200000 ریال
مطالعات منطقه‌ای خلیج فارس
نويسنده: محمدرضا حافظ‌نیا؛ نويسنده:حسین ربیعی ؛ ويراستار: ندا طاهری - سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) 5 - 366 صفحه - چاپ 3 سال 1399 - 330000 ریال
نگاهی بر پیچیدگی تجاری در کشورهای در حال توسعه (کشورهای حاشیه خلیج فارس)
نويسنده: محسن جانبازی؛ نويسنده: محمد نصرالله‌پور- موسسه آموزشی تالیفی ارشدان -80 صفحه - چاپ 1 سال 1399 - 300000 ریال
همکاری پدافند موشکی در خلیج فارس
نويسنده: موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک؛ زيرنظر: اصغر زبرجدی؛ مترجم: حجت‌الله شجاع - مرکز مطالعات راد - 212 صفحه - چاپ 1 سال 1399 - 300000 ریال
کتاب محله: خلیج فارس
نويسنده: نازیلا رشیدپور؛ نويسنده: محمد باغشمالی؛ نويسنده: بهروز کمالی‌روستا - همشهری - 191 صفحه - رقعی (شومیز) - چاپ 1 سال 1399 - 400000 ریال
کشور پرتغال، خلیج فارس و ایران صفوی (اکتاایرانیکا)
به‌اهتمام: محمد بهرام‌زاده؛ مترجم: حمیدرضا زیبایی؛ ويراستار: رودلف‌پی. متی - بنیاد ایران‌شناسی- 374 صفحه - وزیری (شومیز) - چاپ 1 سال 1399 - 930000 ریال
جمعه ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ - ۰۸:۲۶
نظر شما