به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در زنجان، کتاب «محالِ خورش رستم و شال (طارمِ خلخال)» توسط نویسنده زنجانی مهدی محمدی در حال نگارش و تدوین است.
این کتاب شامل تک‌نویسی (مونوگراف) در خصوص اماكن، تاریخی-فرهنگی منظومه سرزمینیِ طارم (شهرها و روستاهای بخش طارم سفلی، شهرستان طارم و شهرستان خلخال) به‌ویژه از نقاطی نظیر آببر، برندق، شیزر، چَوَرزَق، نیارک، هزار رود و هشتجین است.
منظومه سرزمینی طارمِ خلخال كه در بعضی كتب تاریخی به «طارمِ اَعلی» ذكر شده، تا اواخر قاجاریه به صورت یكپارچه بوده و «سرزمین طارم، با گستره جغرافیایی از لوشان تا خلخال» بوده و در مسیر زمان به تدریج منفک شده و در حال حاضر شهر لوشان جزء استان گیلان، بخش طارم سفلی جزء استان قزوین و شهرستان طارم جزء استان زنجان است.
مهدی محمدی نویسنده کتاب «محالِ خورش رستم و شال (طارمِ خلخال)» به خبرنگار ایبنا گفت: موضوع این كتاب در خصوص منظومه سرزمینی «طارمِ خلخال» یا «طارمِ اَعلی» است كه مشتمل بر بخش خورش رستم، دهستان شال و قسمت‌های شمال‌غربی دهستان دَرّام و چند روستا در محدوده بخش چَوَرزَق است.
این نویسنده زنجانی تصریح کرد: منظور از عنوان کتاب محال به معنای «محله‌ها» مجموعه روستاها و شهرهای بخش خورش رستم و همچنین شهرها و روستاهای بخش طارم سفلی، شهرستان طارم و شهرستان خلخال است.
وی گفت: در این منطقه از آذربایجان 100 روستا وجود دارد که دارای اشتراکات فرهنگی بسیاری هستند، از همین رو بر آن شدم که تحقیقاتی درباره این خطه انجام دهم.
این نویسنده زنجانی با اشاره به اینکه زبان غالب در این منطقه تركی آذربایجانی بوده و گویش مردمان معدودی از روستاها هم، تاتی و كُردی كرمانجی است و اغلب مردم این منطقه شیعه و اقلیتی هم مذهب شافعی (اهل سنت) هستند، افزود: بخشی از مطالب کتاب مربوط به این موضوعات است که در آن نحوه شکل‌گیری این گویش و علت گرایش مردم به سنت بیان شده است.
محمدی با اشاره به اینکه تعدادی از مردم این منطقه شامل دیز، كَجَل، گیلوان، طهارم دشت، كهل دشت، گلوزان گویش «تاتی» دارند، افزود: در بخشی از کتاب نیز با تحقیق از اهالی منطقه و همچنین بزرگان علت شکل‌گیری این گویش بیان شده است.
این نویسنده زنجانی در تشریح سایر موضوعات این کتاب نیز گفت: معرفی زیارتگاه بابا غیب در روستای دَمدُل، مقبره شیخ كَشفی در روستای دایوكَندی و هچنین زیارتگاه سید احمدمعراجی (عارف مشهور به صاحب كرامات معنوی) در روستای سفیدآب از جمله موضوعات این کتاب است.
وی با بیان اینکه از دیگر بخش‌های این کتاب بحث پوشش منطقه است و تشریح جزئیات آن است، گفت: این بخش هم مختص معرفی لباس محلّی و سنّتی بانوان سرزمین طارم، مشهور به تومان كؤینك و یایلیق است كه شامل روسری و پیراهن بلند، روسری كوچک كه زیر روسری باند به دور سر بسته (لَچَک) و نوعی كت (آرخالیق) است.
محمدی با اشاره به اینکه بخشی از این کتاب نیز مربوط به موسیقی منطقه است، اضافه کرد: قدمت موسیقی آشیقی به ٧٠٠٠ سال می‌رسد و این موسیقی در سرزمین طارم قدمت دیرینه دارد.
وی در تشریح این بخش از کتاب گفت: آشیقی به معنای بیان آهنگین ِ سخنان نغز و پندآموز است. ستون اصلی آشیقی، داستان‌سرایی است و مفاهیم اجتماعی، اخلاقی، عرفانی و دنیوی از این طریق به مردم منتقل می‌شود.
این نویسنده زنجانی افزود: از جمله هنرمندان صاحب نام موسیقی آشیقی سرزمین طارم، می‌توان مرحوم آشیق علی آقا، مرحوم آشیق سهراب عسگری، مرحوم آشیق انعام‌اله نشاطی، مرحم آشیق قوت پایدار، مرحوم استاد آشیق صفر اسلامی، استاد آشیق مسلم عسكری، استاد آشیق سواد عزیزی، استاد آشیق بیژن اسلامی و استاد آشیق ارژنگ اسلامی را برشمرد.
وی ادامه داد: پیوستگی فرهنگی و قومی مردم منظومه سرزمینی طارم (شهرستان خلخال، شهرستان طارم و بخش طارم سفلی) با سایر مردم با زبان تركی آذربایجانی از یك سو و ارتباط آن با مناطق كردنشین و گیلک نشین و تهران از سویی دیگر زمینه شكل‌گیری نوعی از موسیقی محلی ویژه را فراهم آورده كه به موسیقی طارمی معروف است.
محمدی گفت: انگیزه و هدف از نگارش این كتاب، تصویر درست و مأموریت اهل قلم آگاه سازی نسل‌هاست؛ نگرش صحیح بر پایه اشتراكات تاریخی-فرهنگی است كه به همگرایی و مودّت منجر خواهد شد.
وی بر كنكاش دقیق علمی پیرامون روستاها و شهرهای منظومه سرزمینی طارم تأكید کرده و از محققین و صاحب‌نظران دعوت کرد با نگارش و تدوین كتاب‌هایی فاخر با محتوای اختصاصی از اماكن تاریخی - فرهنگی طارم، بصورت مونوگراف (تك‌نویسی) مبادرت کرده و به ویژه در مورد شهرهای: هشجین، آببر، چَوَرزَق، سیردان، لوشان و همچنین دهستان‌های برندق، شال، دَرّام، نیارك، چوقور و روستاهای هزاررود، شیزر، شیت به تألیف و انتشار كتاب همت گمارند.
این نویسنده زنجانی در پایان این گفت‌وگو ضمن تأکید بر حفظ هویت اصیل در این منطقه از مادران طارمی خواست تا علاوه بر آموزش فارسی به فرزندان خویش زبان مادری (تركی، تاتی و...) هم بیاموزند.
این کتاب شامل تک‌نویسی (مونوگراف) در خصوص اماكن، تاریخی-فرهنگی منظومه سرزمینیِ طارم (شهرها و روستاهای بخش طارم سفلی، شهرستان طارم و شهرستان خلخال) به‌ویژه از نقاطی نظیر آببر، برندق، شیزر، چَوَرزَق، نیارک، هزار رود و هشتجین است.
منظومه سرزمینی طارمِ خلخال كه در بعضی كتب تاریخی به «طارمِ اَعلی» ذكر شده، تا اواخر قاجاریه به صورت یكپارچه بوده و «سرزمین طارم، با گستره جغرافیایی از لوشان تا خلخال» بوده و در مسیر زمان به تدریج منفک شده و در حال حاضر شهر لوشان جزء استان گیلان، بخش طارم سفلی جزء استان قزوین و شهرستان طارم جزء استان زنجان است.
مهدی محمدی نویسنده کتاب «محالِ خورش رستم و شال (طارمِ خلخال)» به خبرنگار ایبنا گفت: موضوع این كتاب در خصوص منظومه سرزمینی «طارمِ خلخال» یا «طارمِ اَعلی» است كه مشتمل بر بخش خورش رستم، دهستان شال و قسمت‌های شمال‌غربی دهستان دَرّام و چند روستا در محدوده بخش چَوَرزَق است.
این نویسنده زنجانی تصریح کرد: منظور از عنوان کتاب محال به معنای «محله‌ها» مجموعه روستاها و شهرهای بخش خورش رستم و همچنین شهرها و روستاهای بخش طارم سفلی، شهرستان طارم و شهرستان خلخال است.
وی گفت: در این منطقه از آذربایجان 100 روستا وجود دارد که دارای اشتراکات فرهنگی بسیاری هستند، از همین رو بر آن شدم که تحقیقاتی درباره این خطه انجام دهم.
این نویسنده زنجانی با اشاره به اینکه زبان غالب در این منطقه تركی آذربایجانی بوده و گویش مردمان معدودی از روستاها هم، تاتی و كُردی كرمانجی است و اغلب مردم این منطقه شیعه و اقلیتی هم مذهب شافعی (اهل سنت) هستند، افزود: بخشی از مطالب کتاب مربوط به این موضوعات است که در آن نحوه شکل‌گیری این گویش و علت گرایش مردم به سنت بیان شده است.
محمدی با اشاره به اینکه تعدادی از مردم این منطقه شامل دیز، كَجَل، گیلوان، طهارم دشت، كهل دشت، گلوزان گویش «تاتی» دارند، افزود: در بخشی از کتاب نیز با تحقیق از اهالی منطقه و همچنین بزرگان علت شکل‌گیری این گویش بیان شده است.
این نویسنده زنجانی در تشریح سایر موضوعات این کتاب نیز گفت: معرفی زیارتگاه بابا غیب در روستای دَمدُل، مقبره شیخ كَشفی در روستای دایوكَندی و هچنین زیارتگاه سید احمدمعراجی (عارف مشهور به صاحب كرامات معنوی) در روستای سفیدآب از جمله موضوعات این کتاب است.
وی با بیان اینکه از دیگر بخش‌های این کتاب بحث پوشش منطقه است و تشریح جزئیات آن است، گفت: این بخش هم مختص معرفی لباس محلّی و سنّتی بانوان سرزمین طارم، مشهور به تومان كؤینك و یایلیق است كه شامل روسری و پیراهن بلند، روسری كوچک كه زیر روسری باند به دور سر بسته (لَچَک) و نوعی كت (آرخالیق) است.
محمدی با اشاره به اینکه بخشی از این کتاب نیز مربوط به موسیقی منطقه است، اضافه کرد: قدمت موسیقی آشیقی به ٧٠٠٠ سال می‌رسد و این موسیقی در سرزمین طارم قدمت دیرینه دارد.
وی در تشریح این بخش از کتاب گفت: آشیقی به معنای بیان آهنگین ِ سخنان نغز و پندآموز است. ستون اصلی آشیقی، داستان‌سرایی است و مفاهیم اجتماعی، اخلاقی، عرفانی و دنیوی از این طریق به مردم منتقل می‌شود.
این نویسنده زنجانی افزود: از جمله هنرمندان صاحب نام موسیقی آشیقی سرزمین طارم، می‌توان مرحوم آشیق علی آقا، مرحوم آشیق سهراب عسگری، مرحوم آشیق انعام‌اله نشاطی، مرحم آشیق قوت پایدار، مرحوم استاد آشیق صفر اسلامی، استاد آشیق مسلم عسكری، استاد آشیق سواد عزیزی، استاد آشیق بیژن اسلامی و استاد آشیق ارژنگ اسلامی را برشمرد.
وی ادامه داد: پیوستگی فرهنگی و قومی مردم منظومه سرزمینی طارم (شهرستان خلخال، شهرستان طارم و بخش طارم سفلی) با سایر مردم با زبان تركی آذربایجانی از یك سو و ارتباط آن با مناطق كردنشین و گیلک نشین و تهران از سویی دیگر زمینه شكل‌گیری نوعی از موسیقی محلی ویژه را فراهم آورده كه به موسیقی طارمی معروف است.
محمدی گفت: انگیزه و هدف از نگارش این كتاب، تصویر درست و مأموریت اهل قلم آگاه سازی نسل‌هاست؛ نگرش صحیح بر پایه اشتراكات تاریخی-فرهنگی است كه به همگرایی و مودّت منجر خواهد شد.
وی بر كنكاش دقیق علمی پیرامون روستاها و شهرهای منظومه سرزمینی طارم تأكید کرده و از محققین و صاحب‌نظران دعوت کرد با نگارش و تدوین كتاب‌هایی فاخر با محتوای اختصاصی از اماكن تاریخی - فرهنگی طارم، بصورت مونوگراف (تك‌نویسی) مبادرت کرده و به ویژه در مورد شهرهای: هشجین، آببر، چَوَرزَق، سیردان، لوشان و همچنین دهستان‌های برندق، شال، دَرّام، نیارك، چوقور و روستاهای هزاررود، شیزر، شیت به تألیف و انتشار كتاب همت گمارند.
این نویسنده زنجانی در پایان این گفت‌وگو ضمن تأکید بر حفظ هویت اصیل در این منطقه از مادران طارمی خواست تا علاوه بر آموزش فارسی به فرزندان خویش زبان مادری (تركی، تاتی و...) هم بیاموزند.
نظر شما