به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشریه «نامه بایسنغر» به «زبان و ادبیات فارسی و تاریخ خراسان کهن با تأکید بر پژوهش‌های مربوط به هرات» می‌پردازد. به رغم اهمیت ویژه افغانستان و هرات در تاریخ و فرهنگ ایران، خراسان و زبان فارسی، به دلایل واضح، امکان تحقیقات مستمر هم برای پژوهشگران اهل و ساکن این کشور کمتر مهیا شده است و هم برای پژوهشگران سایر کشورها که قصد پژوهش درباره افغانستان (و به‌ویژه پژوهش‌های میدانی باستان‌شناختی، تاریخی، هنری، مردم‌شناختی و نسخه‌شناختی) داشته‌اند.
«سرنامه» مدیر مسئول و سردبیر «نامه بایسنغر»، خلیل‌الله افضلی، نشان می‌دهد که مؤسسه پژوهشی بایسنغر ـ که صاحب امتیاز این نشریه است ـ با توجه به این سابقه، هم به همکاری‌های بین‌المللی با محققانی از سراسر جهان می‌پردازد و هم در کنار آن به پرورش پژوهشگران در افغانستان و بالاخص در هرات؛ ضمناً کوشیده است در «نامه بایسنغر» به رخدادهایی که به تاریخ و ادبیات هرات و خراسان ارتباط دارد نیز در کنار پژوهش‌های محلی و میدانی توجه کند. ادامه و توسعه این کوشش‌ها قطعاً در نور تاباندن بر جلوه‌هایی از گذشته و حال هرات و افغانستان تأثیری به‌سزا خواهد داشت.
این نشریه پنج بخش دارد: جست‌وجو، هرات‌شناسی، هریوکان، عرضه‌داشت، و تازه درگذشتگان. «جست‌وجو» عمدتاً به مطالعات متون (از جمله مطالعات قوم‌شناختی و نسخه‌شناختی) اختصاص یافته‌است؛ «هرات‌شناسی» بیشتر بر آثار بازمانده از اهالی گذشته و امروز هرات و توابع آن متمرکز است؛ «هریوکان» قصد دارد به خود این افراد بپردازد؛ «عرضه‌داشت» عمدتاً حاوی گزارش کار مؤسّسه و برنامه‌های آتی آن است؛ و متأسّفانه بخش «تازه درگذشتگان» این شماره نیز پربرگ است.
عمدۀ مقالات در تمامی بخش‌ها به نوعی به هرات ارتباط دارد و به‌نظر می‌رسد در مواردی بین موضوع مقالات در سه بخش نخست همپوشانی‌ای هست که تشخیص مرز دقیق این سه بخش را برای خواننده دشوار می‌کند. شاید اگر گردانندگان مجله درباره محتوای هر بخش توضیحی به «سرنامه» یا پس از «راهنمای ارسال مقالات» بیفزایند، هم خوانندگان و هم نویسندگان احتمالی مقالات برآورد دقیق‌تری از آنچه خواهند خواند یا شیوه نوشتن خویش داشته باشند.
فهرست مطالب شماره دوم «نامه بایسنغر» بدین شرح است:
بخش نخست؛ جست‌وجو
زندگی و کارنامه تومان آغا (سیدمسعود حسینی)
اعلاخان افصح‌زاد، جامی‌شناس زبردست (اسرار رحمان‌فر)
واکاوی حکایتی از بهارستان جامی با شیوه فنی ـ بلاغی (محمدناصر ره‌یاب)
خاستگاه قوم جمشیدی بر اساس دست‌نویسی از آغاز سده بیستم (الکساندرویچ سمینوف / ترجمه حفیظ‌اللّه جواد)
رساله موسیقی شاه‌محمد دلدوز هروی موسیقی‌دانِ دربارِ سلطان حسین بایقرا (اسداللّه شعور)
میرعبدالرحمان حسینی هروی و شیوه‌شناسی خط او (نیک‌محمد مستمند)
طعمه طمع دلالان: بازسازی دیجیتالی یک شاهکار دوره تیموری از کتابخانه بایسنغر سلطان (شیوا میهن)
مرمت آرامگاه خواجه ابوالولید در هرات (عبدالواسع نجیمی / ترجمه سیندخت تمنا)
تکمله‌ای بر مقاله «مرمت آرامگاه خواجه ابوالولید در هرات» (همایون احمدی)
نوادگان مولانا عبداللّه جامی در هرات (عبدالهادی نصرت)
بخش دوم؛ هرات‌شناسی
کهن‌ترین نسخه موجود مجالس‌العشاق (مهدی ییلاقی)
تعبیری از تحقیق و تصحیح: معرفی و بررسی چاپ منشآت اسفزاری (علی شاپوران)
آل کرت هرات (محمداللّه افضلی)
فرهنگ عربی به فارسی، اثری تازه‌یاب از فخرالدین علی صفی (مسعود قاسمی)
نگاهی به دیوان ازرقی هروی؛ تصحیحی تازه از قدیمی‌ترین دیوان فارسی هرات (خلیل‌اللّه افضلی)
محمد بن بایسنغر و معرفی دوسکه ضرب وی در هرات (علی‌رضا حبیبی)
دوره دوم مجله ادبی هرات (عبدالغفور سنگانی)
بناهای تاریخی هرات (واریک بال / ترجمه عرفان چوبینه بهروز)
جایابی باغ جهان‌آرای هرات و ضرورت انجام تحقیقات باستان‌شناسی (خلیل‌اللّه افضلی-محمود عزیزی)
بخش سوم؛ هریوکان
محمّدقاسم بن درویش‌محمّد عصّار (عارف نوشاهی)
رسالۀ سلطان حسین میرزا بایقرا (ترجمه از ترکی جغتایی: احمد حسینی مروی)
بخش چهارم؛ عرضه‌داشت
گزارش کاری مؤسسه پژوهشی بایسنغر
محورهای مقالات ویژه‌نامه نسخه‌شناسی و تصحیح متون در افغانستان
بخش پنجم؛ تازه درگذشتگان
دکتر شیراحمد نصری حق‌شناس؛ غلام‌حیدر حیدری وجودی؛ دکتر حمیرا نکهت دستگیرزاده؛ محمداعظم ره‌نورد زریاب
«نامه بایسنغر» انتشار سالانه دارد، اگرچه «سرنامه» از درخواستِ خوانندگان و تمایلِ گردانندگان آن به کاهش فاصله زمانی بین دو شماره خبر داده است. از حروف‌نگاری، صفحه‌آرایی، چاپ و صحافی پیداست که دست‌اندرکاران نشریه تمامی تلاش خود را به‌کار بسته‌اند تا در شکل آن نیز همانند محتوایش، در محدوده مقدورات خود به بهترین کیفیت ممکن برسند.
این مجله با شمارگان پانصد جلد و قیمت 400 افغانی در هرات منتشر شده است و علاقه‌مندان می‌توانند آن را در تهران از پخش کتاب جاوید (کارگر جنوبی، خیابان روانمهر، پلاک 159، طبقه همکف) و در مشهد از کتاب هیواد (خیابان سعدی، بازار کتاب مهتاب، طبقه منفی 1) تهیه کنند.
شنبه ۲۶ تیر ۱۴۰۰ - ۰۸:۵۴
نظر شما