به گزارش خبرگزای کتاب ایران(ایبنا): اقتصاد، وضعیت معیشت و چالش‌های آن امروزه به یکی از مباحث اصلی در جامعه تبدیل شده است. تمام صاحبنظران و عموم مردم معتقدند اقتصاد ایران از مشکلات عدیده رنج می‌برد و ریشه بسیاری از معضلات اجتماعی و فرهنگی را هم باید در آن جست، اما اقتصاد ایران دارای چه مختصات و ویژگی‌هایی است که باعث ایجاد چنین مشکلاتی شده است؟ ریشه مشکلات اقتصادی کنونی را باید در کجا جست و این اقتصاد چه مراحلی را پشت سر گذاشته است؟ کتاب «اقتصاد ایران» نوشته‌ «سعید کیان پور» و «حمید محمدرضایی ازندریانی» به بررسی اقتصاد کشور در طول تاریخ می‌پردازد و سعی می‌کند در این مسیر به بسیاری از پرسش‌ها که این روزها برای عموم جامعه مطرح شده است، پاسخ دهد.

سعید کیان‌پور در پیشگفتار کتاب در تعریف اقتصاد ایران می‌نویسد: «اقتصاد ایران، پدیده‌ای ترکیبی و در حال گذار محسوب می‌شود. قبل از انقلاب 57، ایران رشد اقتصادی بسیار سریعی داشت. در طول دهه 50، جامعه‌ ایران که به‌طور سنتی جامعه‌ای کشاورزی بود، مدرن و صنعتی شد. پیش و پس از انقلاب تا سال 1359 حدود 30 تا 40 میلیارد دلار سرمایه از کشور خارج شد.

پول فراوان نفت به محمدرضا پهلوی اجازه می‌داد که صنایع بزرگی را در خارج بخرد یا در ایران ایجاد کند، اما این صنایع برای کشور توسعه نیافته‌ای مانند ایران که فاقد صنایع پیشرفته بود استفاده چندانی نداشت. ضمناً نابودی کشاورزی در پی اصلاحات ارضی، ایران را به یک کشور مصرفی که بر پایه پول نفت اداره می‌شد تبدیل کرد. جمعیت ایران در طی بیست سال، بیش از دو برابر شد و هم‌زمان با افزایش جمعیت جوان، اگرچه بخش بزرگی از جمعیت از سال 1340 در بخش کشاورزی فعال بودند اما ایران وارد کننده عمده‌ مواد غذایی بود. مشکلات اقتصادی باعث مهاجرت مردم از حومه به شهرها شد.

پس از پایان جنگ ایران و عراق، دولت ایران سعی در توسعه ارتباطات، حمل و نقل، تولیدات، مراقبت‌های پزشکی، آموزش و صنعت انرژی از جمله آینده نگری درباره قدرت هسته‌ای خود و همچنین یکپارچه سازی ارتباطات و زیرساخت‌های حمل و نقل با کشورهای همسایه کرد. در طول جنگ با عراق، حدود 300 هزار نفر از ایرانیان کشته و حدود 500 هزار نفر دیگر مجروح شدند. ادعا می‌شود که این رویداد، خسارتی در حدود 500 میلیارد دلار بر اقتصاد ایران تحمیل کرد؛ بنابراین مطالعه‌ اقتصاد ایران از این نظر نیز اهمیت می‌یابد.»

در حقیقت مولفان این اثر به منظور ارائه تمهیدات گوناگون برای درک این وضعیت به بیان کلیاتی در ارتباط با وضعیت ایران از منظر تاریخی از ابتدای دوران هخامنشیان تا دوران کنونی هم به صورت بین‌المللی و هم به صورت ملی می‌­پردازند و به این سوال به صورت فرآیند تاریخی پاسخ می‌دهند که چرا اقتصاد ایران از منظر فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و تاریخی عقب‌تر از کشورهای توسعه یافته مانده است.

نویسندگان کتاب، اثر خود را در شش فصلی اصلی سامان داده‌اند، در فصل اول با عنوان «فرایند شکل‌گیری تاریخی توسعه یافتگی و عقب ماندگی اقتصادی در ایران و جهان» کتاب با نگاهی گذرا دلایل توسعه‌یافتگی و عقب‌ماندگی اقتصادی در ایران و سایر نقاط جهان را مورد توجه قرار می‌دهد. در انتهای این بخش به لزوم یک دید همه جانبه و فرآیندی برای توسعه و تداوم آن تاکید می‌شود. فصل دوم به مرور تاریخی و اجمالی اقتصاد ایران اختصاص دارد نویسندگان در بخش «اقتصاد ایران از دوره هخامنشیان تا دوره انقلاب اسلامی» به مهم‌ترین دوره‌های اقتصادی در حد فاصل هخامنشیان تا انقلاب اسلامی می‌پردازند.

فصل سوم با عنوان «تحولات جمعیتی و دولت در اقتصاد کشور» به یکی از مهم‌ترین عوامل در اقتصاد یعنی جمعیت می‌پردازد. نویسندگان با استفاده از تعاریف و مفاهیم مروبط به جمعیت و نیروی انسانی مرکز ایران، تحولات جمعیتی کشور را مورد بررسی قرار داده و در ادامه روند اشتغال و بیکاری ناشی از تحولات جمعیتی به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر بیکاری کشور را تحلیل می‌کنند. نویسندگان فصل چهارم کتاب را به «بخش کشاورزی در اقتصاد کشور» اختصاص داده‌اند، کشاورزی از روزگار دور یکی از راه‌های امرار معاش در سرزمین ایران بوده و از این جهت مطالعه آن در درک اقتصاد ایران ضروری است.

«نقش نفت، گاز و نقدینگی در اقتصاد کشور» عنوان فصل پنجم کتاب است. اقتصاد نفتی و متکی بر نفت یکی از عمده‌ترین توصیفاتی است که از اقتصاد ایران می‌شود علاوه بر این اهمیت نفت در اقتصاد جهانی بر هیچ کس پوشیده نیست، نویسندگان در این بخش یکی از مهم‌ترین چالش‌های اقتصادی ایران در چند دهه اخیر را مورد توجه قرار داده‌اند. «برنامه های توسعه‌ای ایران» بخش پایانی کتاب را به خود اختصاص داده است و به بررسی برنامه‌های تدوین و اجرا شده توسعه در کشور در پیش و پس از انقلاب اسلامی می‌پردازد.
 
کتاب «اقتصاد ایران» نوشته سعید کیان‌پور و حمید محمد رضایی ازندریانی در 172 صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت 30 هزار تومان توسط انتشارات فراگیر هگمتانه روانه بازار نشر شده است.